Mövzu TƏLƏB, TƏKLİf və bazar tarazliğI 1

The Demand Function- Tələb funksiyası

Tələb əyrisi, tələbin həcmi ilə malın öz qiyməti arasındakı əlaqəni göstərir, digər müvafiq amilləri müəyyən səviyyələrdə sabit qalması fərz olunur. Biz digər müvafiq amillərdən hər hansı birindəki bir dəyişikliyin tələb əyrisininin sağa və sola yerini dəyişdirdiyini göstərdik. Eyni vəziyyəti - qiymət, gəlir və digər dəyişənlərin tələbin həcminə necə təsir göstərməsini- tələb funksiyası adlanan riyazi əlaqədən istifadə edərək təqdim edə bilərik. Tələb funksiyası tələbin həcminə bütün müvafiq amillərin təsirini göstərir. Avokadoya tələbin həcminə təsir edən amilləri avokado qiyməti, pomidorun qiyməti və gəliri qəbul etsək, tələb funksiyası D aşağıdakı kimi yazıla bilər

burada Q tələb olunan avokado miqdarı, p avokadonun qiyməti, pt pomidorun qiyməti, Y istehlakçıların gəliridir. Bu ifadə tələb olunan avokado miqdarının avokado qiymətinə, pomidorun (əvəzedici məhsul olan) qiymətinə və istehlakçıların gəlirlərinə görə dəyişdiyini söyləyir. Tələbat funksiyasında açıq şəkildə göstərilməyən digər amilləri nəzərə almırıq, çünki bunların əhəmiyyətsiz olduğunu (məsələn, dizüstü kompüterlərin qiyməti) və ya sabit qaldıqlarını (məsələn, digər əlaqəli malların qiymətləri, zövqlər və məlumatların qiymətləri) zənn edirik. 2.1 tənliyi ümumi funksional formadır – bu forma Q ilə izahedici dəyişənlər, p, pt və Y arasındakı əlaqə üçün müəyyən bir formanı dəqiq göstərmir. Şəkil 2.1 və 2.2-dəki D1 tələb əyrisinə cavab verən təxmin edilən tələb funksiyası xüsusi (xətti) bir formaya malikdir. Kəmiyyəti ayda milyonlarla funt-sterlinqlə, avokado və pomidor qiymətlərini lb-də dollarla və orta aylıq gəliri dollarla ölçsək, tələb funksiyası

Şəkil 2.1 və 2.2-də tələb əyrisi D1-i çəkdiyimiz zaman, pt və Y-nin xüsusi qiymətlər aldığını nəzərdə tuturuq. Pomidorun lb-nin qiyməti 0,80 dollar, orta gəlir isə ayda 4 min dollardır. Bu dəyərləri (2.2)-də pt və Y ilə əvəz etsək, tələb olunan kəmiyyəti yalnız avokado qiymətinin funksiyası kimi yenidən yaza bilərik:

(2.3) tənliyindəki tələb funksiyası, pomidorların qiyməti və gəlir üçün müəyyən sabit qiymətlərdə Şəkil 2.1-dəki düz xətt tələb əyrisinə D1 uyğundur. (2.3) tənliyindəki 160 olan sabit müddət, avakadonun qiyməti sıfır olduqda avakadoya olan tələbin həcmini (ayda milyonlarla funt ilə) göstərir. Tənlik (2.3)-də qiyməti sıfıra bərabərləşdirərək tələb olunan kəmiyyətin Q = 160 - (40 * 0) = 160 olduğunu tapırıq. Şəkil 2.1-də p=0 olduqda Q = 160 olduğu haldır. Tənlik (2.3)-bizə tələbin həcminin qiymət dəyişikliyi ilə necə dəyişdiyini də göstərir: tələb əyrisi boyunca hərəkət. Qiymət p1-dən p2-yə düşərsə, qiymət dəyişikliyi, Δp, p2-p1-ə bərabərdir. (Δ işarəsi, yunan hərfi delta, deltanın ardınca dəyişəndə ​​“dəyişiklik” deməkdir, belə ki, Δp “qiymətdə dəyişiklik” deməkdir.) Avokadonun qiyməti p1 = $2-dən p2= 1.50-ə düşsə, onda Δp = 1.50- $ 2 = - $ 0.50. Miqdarı Q1 = 80-dən $ 2-dən Q2 = 100-ə, $ 1.50-dən qiymətə dəyişiklik tələb etdi, buna görə ΔQ = Q2 - Q1 = 100 - 80 = 20 = ayda 20 lbs.

Ümumiyyətlə, p1-də tələbin həcmi Q1 = D(p1), p2-də tələbin həcmi Q2 = D(p2) -dir. Qiymət dəyişikliyinə cavab olaraq tələbin həcmindəki dəyişiklik, ΔQ = Q2 - Q1

Beləliklə, tələbin həcmindəki dəyişiklik, ΔQ, qiymətdəki dəyişiklikdən -40 dəfə çoxdur, Δp. Məsələn, Δp = - 0.50 dollar olarsa, o zaman ΔQ = -40Δp = -40 (-0.50) = 20 milyon lbs. Tələb olunan kəmiyyət dəyişikliyi, bu nümunədə olduğu kimi qiymət düşəndə müsbətdir. Bu təsir Tələb Qanununa uyğundur. Qiymətdə 50 ¢ azalmanın tələb olunan miqdarda aylıq 20 milyon lb artım yaratdığını görə bilərik. Eynilə, qiymətin qaldırılması tələb olunan miqdarın düşməsinə səbəb olardı.

Qiymət artdıqca kəmiyyətin necə dəyişdiyini hesablamadan istifadə edərək müəyyən edə bilərik. Avokado üçün tələb funksiyası Q = 160 - 40p olduğu nəzərə alınmaqla, tələb funksiyasının qiymətə görə törəməsi dQ / dp = -40 təşkil edir. Buna görə, Şəkil 2.1-dəki tələb əyrisinin meyli, dp / dQ da mənfi olur ki, bu da Tələb Qanununa uyğundur.