Ms dos operatsion tizimi Reja
Yüklə 116,76 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 731-18 guruh talabasi Muxammadsidiqov M.
|
Fayllarni uchirish
Tasodifan uchirilgan fayllarni o‘sha zamon undelete buyrug‘i bilan tiklash mumkin, biroq o‘chirish amalidan keyin boshqa amallarni bajarilishi tiklashga imkon bermaydi. Bu xolda mirror buyrug‘i yordamga o‘tadi. mirror /ta /tb, yani, /t kalitidan foydalanilgan xolda a: va b: disklar nazoratda bo‘ladi. Fayllarni o‘chirish delete buyrug‘i yordamida amalga oshiriladi: Delete a:muh.txt Buyrukda /r kalitidan foydalanilsa, o‘chirishni ta’kidlash xaqidagi axborot chiqadi: del a:muh.txt /p muh.txt, Delete (Y,N)? Faylni o‘chirish uchun Y, aksincha N ko‘rsatiladi. Faylni o‘chirishda niqoblar yordamida amalga oshirilsa, buyruq quyidagicha yoziladi: del a:*. txt Agarda a: diskdagi server katalogidagi barcha fayllarni o‘chirish lozim bo‘lsa, del a:\server\*.* ko‘rinishda buyruq yoziladi. Fayllarni chop etish Fayllarni chop etish uchun PRINT buyrug‘i ishlatiladi. Masalan: C:\>PRINT 1.TXT buyrug‘i 1.TXT faylini chop qilish qurilmasiga chiqaradi. bilan o‘chiriladi. Berilgandan keyin ekranga quyidagicha so‘rov paydo bo‘ladi. Insert new diskette to drive a: and strike enter when ready (disketni qo‘ying va "ENTER" tugmasini bosing) Agar disket yaroqsiz bo‘lsa, u xolda Track 0 bad - disk unusable (0 yo‘l yaroqsiz, disketadan foydalanish mumkin emas) ma’nodagi xabar paydo bo‘ladi. Disketa formatlangandan keyin yana quyidagi so‘rov paydo bo‘ladi: FORMAT another (Y/N)? {yana formatlash kerakmi (Y- xa N - yo‘q)?} Foydalanuvchi esa o‘z navbatida kerakli ma’lumotni berishi lozim. · Axborotlar diskda fayllar ko‘rinishida saqlanadi. Fayl turli belgilar, sonlar va xarflarning mantiqiy ketma-ketligidir. Ana shunday ketma-ketlik oddiy matnni ifoda etsa, bunday fayl matn fayli deyiladi. Fayl nomi uzunligi 8 dan, kengaytma uzunligi esa 3 simvoldan oshmasligi kerak. Ajralib turishlari uchun fayl nomi bilan kengaytmasi orasiga nuqta qo‘yiladi: command.com config.sys autoexec.bat matemat8.txt muhammad.hat Faylga kengaytma qo‘yish majburiy emas. Ammo ko‘pgina dasturlar shu dasturda belgilangan kengaytmali fayllar yaratadi va fayllarni kengaytmasiga ko‘ra aniqlaydi. Aksariyat matn muxarrirlari .bak kengaytmasidan fayl nusxalari uchun foydalanadilar. Fayl kengaytmasi qanday bo‘lishdan qatiy nazar taxrir va o‘zgartirishlardan so‘ng yozilgan fayl bilan birgalikda faylning avvalgi ko‘rinishi .bak kengaytmasi bilan saqlanadi. YAni taxrir va o‘zgartirishlar noo‘rin bajarilgan bo‘lsa, faylning avvalgi xolatiga qaytish imkoniyati mavjud. MS-DOS OS qismlari MS-DOS operatsion sistema quyidagi qismlardan iborat: · Kiritish - chiqarish sistemasi (BIOS): EHM ning doimiy xotirasiga "joylashtirilgan" bo‘lib, operatsion sistemaning axborotni kiritish va chiqarish amallari bilan bog‘lik xizmatlarni bajaradi. 2.Operatsion sistemasini yuklovchi dastur (IPL): Diskning maxsus birinchi sektoriga joylashgan bo‘lib, asosiy vazifa DOSning EXM tezkor xotirasiga yuklash. 20 IO.SYS va MSDOS.SYS. Dasturlari diskda joylashgan bo‘lib, murakkab kiritish - chiqarish amallarini bajaradi. Disk fayllari ro‘yxatini oddiy ko‘rinishda ularning ikkisi xam ko‘rinmaydi. (Mazkur fayllarning nomlari OS versiyasiga ko‘ra o‘zgacha bo‘lishi xam mumkin, masalan IBMBIO.COM va IBMDOS.COM) 21 Buyruq protsessori COMMAND.COM. Diskda joylashgan bo‘lib, DOS ishini boshqarish uchun xizmat qiladi. Foydalanuvchining bir qayta buyruqlarini (break, cd, cls copy ... ) buyruq protsessorini o‘zi bajaradi. Bunday buyruqlar COMMAND.COM ning o‘zida joylashganligini uchun ichki buyruqlar deb ataladi. · MS-DOS tashqi buyruqlari. Operatsion sistema bilan birgalikda tavsiya etiladigan aloxida-aloxida fayl ko‘rinishidagi dasturlardir. Mazkur dasturlarning xar biri foydalanuvchi uchun zarur bo‘lgan DOS ning qo‘shimcha amallarini bajaradi. Foydalanuvchining tashqi buyrug‘i mos bo‘lgan dasturni COMMAND.COM izlab topib tezkor xotiraga yuklaydi va boshqaruvni unga uzatadi. Dastur ishi tugagach buyruq protsessori dasturni tezkor xotiradan o‘chiradi va foydalanuvchining navbatdagi buyrug‘ini kutib turadi. (A:/ > yoki S:/ >). · Qurilma drayverlari. Diskda joylashgan bo‘lib, EHM va tashqi qurilmalar o‘rtasida muloqot vositasini o‘taydi. Masalan, drayverlar yordamida "elektron disk" bilan ishlash mumkin. SHEHM xotirasining biror qismi xisobiga xosil qilingan bunday diskdan oddiy disk kabi foydalanish mumkin. MS-DOS ni yuklash algoritmi 22 EHM elektr tarmog‘iga ulanishi bilan BIOS kompyuter xotirasi va qurilmalarining ishga yaroqli yoki yaroqsiz ekanligini maxsus test yordamida tekshirib chiqadi. Qurilmalarda biror buzuqlik mavjud bo‘lib, ana shu buzuqlikni chetlab o‘tish mumkin bo‘lsagina, DOSni yuklash davom ettiriladi yoki shu buzuqlikka oid xabar ekranga chiqariladi. 23 Mazkur test muvaffaqiyatli yakunlashish bilan BIOS "A:" nomli disk yurituvida egiluvchan magnitli disk bor yoki yo‘kligini tekshiradi. Agar disk mavjud bo‘lsa, DOS egiluvchan magnitli diskdan, aksincha esa, qattiq magnitli disk ("vinchester")dan yuklanadi. 24 BIOS boshqaruvni DOS ni yuklovchi IPL ga uzatadi va IPL o‘z navbatida EHM ni sozlab tezkor xotiraga IO.SYS va MSDOS.SYS disk foyllarni yuklaydi. · Boshkaruv COMMAND.COM buyruk protsessoriga beriladi. DOS yuklanib bo‘lgach, DOS olingan EXD yoki KMD da fayllarning foydalanuvchining o‘zi avvaldan matn muxarrirlari yordamida tayyorlanish mavjud bo‘lsa, avval COMMAND.COM avval CONFIG.SYS ni so‘ngra AUTOXEC.BAT ni ishga tushiradi. YA’ni bu 2 fayl yordamida foydalanuvchi ba’zi drayver va dasturlarni avtomatik ishga tushirish imkoniyatiga ega. MS-DOS bilan muloqot EXM ishga tayyor bo‘lgach, MS-DOS OT ekranga quyidagi axborot chiqaradi: A > yoki S: /> Bu bilan MS DOS foydalanuvchining buyrug‘ini ishga tayyor ekanligini bildiradi. DOS ni yuklash jarayonida chetlab o‘tish mumkin bo‘lgan xatolik xaqidagi axborot va F1 tugmasini bosish kerak ekanligini ifodalovchi yozuv chiqariladi. Xatoni chetlab o‘tish mumkin bo‘lsa, DOS ni yuklashni takrorlash, aks xolda boshqa diskdan foydalanish kerak. Foydalanuvchi va EXM
muloqoti
MS-DOS versiyasini ko‘rsatuvchi mazkur buyruq kiritilgach, ekranda kerakli axborotni o‘qitish mumkin bo‘ladi. MS-DOS version 5D Xulosa Biz bu kurs ishi orqali MS DOS operatsion tizimi haqida ozmi-ko‘pmi ma’lumot oldik.Operatsion tizimlar 2 xil interfeysda bo‘ladi, ya’ni bular grafik va matnlidir. MS DOS operatsion tizimi matnli interfeys hisoblanadi chunki biz amallarni kodlar orqali amalgam oshiramiz, grafik interfeysli operatsion tizimga misol qilib windows ni olishimiz mumkin unda ishlash biroz oson. MS DOS oddiy foydalanuvchilar uchun biroz murakkabroq hisoblanadi.MS DOS operatsion tizimida ham ko‘pgina ishlar qilish mumkin, masalan fayllar ustida amallar, faylni bosmaga chiqarish, kataloglar bilan ishlash, diskni formatlash, arxivlash kabilarni amalgam oshirish mumkin.Lekin hozirgi kunda MS DOS dan deyarli foydalanilmaydi. Chunki boya aytganimizdek unda ishlash qiyinroq lekin hozirda uning o‘rnini bosadigan operatsiontizimlar juda ham ko‘plab topiladi. Lekin ba’zi operatsion tizimlarning asos qismida MS DOS operatsion tizimi yotadi. 731-18 guruh talabasi Muxammadsidiqov M. http://fayllar.org Yüklə 116,76 Kb. Dostları ilə paylaş:
|