Muhammad Al Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnalogiyalari Universiteti

---

 
 
 
 
 
 
 
Muhammad Al_Xorazmiy nomidagi 
Toshkent Axborot Texnalogiyalari Universiteti 
Television Texnalogiyalar fakulteti 
510-21 guruh talabasi 
Iskandarov Nurbekning 
1-labaratoriya ishi 
 
 
 
 
 
 
 
 
2023-2024 

---

 
1-laboratoriya ishi “Tarmoq simulyatorlari bilan ishlash” mavzusida bajariladi. Har bir talaba Cisco 
Packet Tracer dasturini o’rnatish va oynalaridan foydalanish ko’nikmasi bo’yicha qisqacha hisobod 
yozadi (1-2 varaq). 
Kompyuter tarmog'ining xatti-harakatlarini o'rganish haqida gap ketganda, siz 
tegishli 
vositalarga 
ega 
bo'lishingiz 
kerak 
va 
ma'lumotlarni 
uzatish 
uskunasiga taalluqli eng muhim kompaniyalardan biri bu sohadagi eng muhim ilmiy 
muassasalardan biri hisoblanadi. Cisco Packet Tracer ning rivojlanishi tufayli o'z 
talabalarining hayotini osonlashtiradigan Cisco Systems haqida . 
Cisco sertifikati talabalari uchun ideal dastur 
Cisco tomonidan taqdim etilgan katta taklifning eng diqqatga sazovor joylaridan biri 
bu kompyuter tarmog'ini rivojlantirish va ularga xizmat ko'rsatish sertifikatlari bo'lib 
, ular sotadigan apparat vositalaridan foydalanish bilan bevosita bog'liq. 
Ushbu sertifikatlar uchun zarur bo'lgan kurslarni yakunlash uchun eng muhim 
vositalardan biri bu Packet Tracer bo'lib, uning yordamida talabalar ushbu tarmoqning 
barcha elementlari o'rtasidagi o'zaro ta'sirni loyihalash va o'rganish imkoniyatiga ega 
bo'ladilar. xohlagancha ko'p kompyuterlar, hech qanday cheklovsiz. 

---

Windows tarixi 1981 yilda Microsoft "Interfeys menejeri" deb nomlangan dastur ustida ish boshlagan 
paytdan boshlanadi. 
Bu 1983-yilning noyabr oyida ( Apple Lisa-
 dan keyin , lekin 
Macintosh-
 dan oldin 
) "Windows" nomi ostida e'lon qilindi , biroq 
Windows 1.0
 1985-yil noyabrigacha chiqarilmadi 
. 
[17]
 Windows 1.0 Apple
 operatsion tizimi bilan raqobat qilishi kerak edi , lekin kam mashhurlikka 
erishdi. Windows 1.0 to'liq operatsion tizim emas; balki 
MS-DOS
 ni kengaytiradi . 
Windows 1.0 ning 
qobig'i 
MS-DOS 
Executive
 deb 
nomlanuvchi 
dasturdir . Komponentlarga 
Kalkulyator
 , 
Kalendar, 
Karta 
fayli
 , 
Klipbordni 
ko'rish 
vositasi
 , 
Soat, 
Boshqaruv 
paneli
 , 
Bloknot
 , 
Paint
 , 
Reversi
 , 
Terminal
 va 
Yozish
 kiradi . Windows 1.0 bir-biriga o'xshash 
oynalarga ruxsat bermaydi. Buning o'rniga, barcha derazalar 
plitka bilan qoplangan
 . Boshqa oynalar 
ustida faqat modal dialog oynalari paydo bo'lishi mumkin. Microsoft ko'plab Windows namunalarini o'z 
ichiga olgan C ishlab chiqish muhitiga ega Windows Development kutubxonalarini o'z ichiga sotdi. 
[18]
 

---

---

Desktop – buyrug‘i shaxsiy kompyuterda bajarilishi mumkin bo‘lgan 
quyidagi ilovalarda emulyatsiya qiladi: 
1. IP configuration – IP protokoli konfiguratsiyasi (bunda cofig buyrug‘ida 
emas, shu yerda bajarilishi mumkin). 
2.Dial – up – madem aloqa sozlamasi. 
3.Terminal – oynasi ochiladi, Consol port (RS32) orqali bog‘langan 
uskunalardan foydalanish uchun qo‘llaniladi. 
4.Command Promt – buyruq qatori (OC Windows asosiy tarmoq buyruqlari 
qo‘llaniladi). 
5.Web Brouser. 
6.PC Wireless – simsiz ulanish sozlamasi. 
Konfiguratsiya nuqtai nazaridan server shaxsiy kompyuterdagi mavjud 
xususiyatlarga ega. 
Kommutator – shaxsiy kompyuterdagi buyruqlarga ega (buyruqlari mos 
keladi), biroq Desktop buyrug‘i o‘rniga CLI buyrug‘i mavjud. U konsul
kommutatoriga bog‘lanishga imkon beradi. Confic buyrug‘I izohi metodik 
qo‘llanmalarda ko‘rsatilmagan, chunki kommutatorning barcha sozlamalri CLI 
interfeysi orqali amalga oshiriladi. Marshrutizator oynasi xususiyatlari kommutator
oynasi xususiyatlariga mos keladi. CLI interfeysi OCI Cisco IOS ni taqdim etadi, 

---

shuning uchun kommutator va marshrutizatorlarni boshqarish umumiy prinsiplarini 
izohlash hech qanday ma’noga ega emas. Ko‘pgina laboratoriya ishlariga Pka 
kengaytmali fayllar ilova qilinadi. Bu fayllar o‘rganish yoki sozlash zarur bo‘lgan 
tayyor tarmoqlarini o‘z ichiga olgan. Ushbu fayllarda shuningdek, ushbu metodik 
qo‘llanmada takrorlanadigan metodik ko‘rsatmalarni ham aks ettiradi. Ko‘rsatmalr 
alohida oynada ko‘rsatiladi. 
Ko‘rsatmalardan tashqari ishning tugallangan darajasini ha o‘zida saqlaydi – 
completion (agarda simulyatsiyalanayotgan tarmoqni sozlash uchun biror – bir 
harakat kerak bo‘lsa). Biroq agar ushbu parameter boshidanoq 100% ni ko‘rsatsa, 
bu nafaqat ishning tugallanganligini, balki ish kuzatuv yoki tekshiruvga ega 
ekanligini ham anglatishi ham mumkin. 
Reset Activity knopkasi barcha kiritilgan o‘zgartirishlarni bekor qilishi va 
ishni qaytadan boshlashga imkon beradi. Oldingi yoki keying qadamga (agar u 
birdan ko‘p bo‘lsa)  shular orqali o‘tishi mumkin. Ishni Check Results knopkasi 
orqali tekshirish mumkin. Paydo bo‘lgan oynada ishning bajarilgan bajarilmagan 
qadamlari va ish bo‘yicha ingliz tilida umumiy ko‘rsatmalar beriladi. Ba’zi bir 
holatlarda kerakli bo‘lgan harakatlarning barchasi bajarilmagunga qadar, natijalar 
tekshiruvi blokka tushirilgan bo‘ladi, bu odatda metodik ko‘rsatmalarda aniq 
ko‘rsatib o‘tiladi. 
Cisco Packet Tracer dasturi ikki rejimli simulyatsiyaga ega: Real Time va 
Simulation. 
1.Real vaqtda simulyatsiyani amalga oshiradi. 
2. “Qadamba – qadam” simulyatsiyani amalga oshirib har bir paketni kuzatib 
boradi. 
Rejimdan rejimga o‘tish oynaning pastki qismida amalga oshiriladi. 
7- rasm. Simulyatsiyani rejimdan rejimga ko‘chirish 
Simulyatsiya rejimiga o‘tish oynasi 8- rasmda ko‘rsatilgan.
Simulyatsiya rejimida boshqarish Play Controls tugmasi orqali amalga 
oshiriladi. Jo‘natilayotgan paketlar oynaning asosiy qismida turli xil rangdagi 
konvertlarda o‘z aksini topadi. 
Cisco IOS – buyruqlar qatorining interfeysi yordamida kiritilgan buyruqlarni 
eslash va ularni qo‘llash haqidagi ma’lumotlarga ega bo‘lish mumkin.
Show Cisco IOS guruhi komandasi – Cisco uskunalari bilan ishlashda keng 
qo‘llaniladi. Ushbu laboratoriya ishida siz Show gruppasi komandasidan internet
provayder tomonida joylashgan marshrutizatordan foydalanishni o‘rganasiz. 

---

8- rasm. Simulyatsiya rejimi