Muhammad-Al Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti Qarshi filliali

etilmaydi. Aksariyat texnik masalalarda makroskopik masshtab, vaqt va fazo bo`yicha me'yorlashgan jarayonlar qiziqish uyg`otadi. Me'yorlashlar modda atomi va molekulasi o`lchamlaridan ancha katta

bo`lgan (ammo foydalanilayotgan elektromagnit to`lqinidan bir qancha kichik) masofalarda hayolan o`tkaziladi.

EMM vektorlari.

EMM dagi zaryad va toklarga kuch ta'sir etadi, ularni siljishi

natijsida maydon energiyasi kamayadi. Sinov jismi sifatida maydonni

nafaqat aniqlab beruvchi, balki uni o`zgartirib yuboruvchi zaryadlangan

kichik jism - nuqtaviy zaryadni ko`rib chiqamiz. Unga EMM da Lorens kuchi deb ataluvchi kuch ta'sir etadi , F=q(E+[v,B];

bunda q, υ - elektr zaryadi va uning harakat tezligi;

E(r,t) - elektr maydon kuchlanganligi vektori

Vaqt bo`yicha me'yorlash

intervali elementar zarrachalarning spinli va orbital aylanish davridan

katta, ammo tashqi EMM vektorining tebranish davridan kichik. Biz

tomondan ko`rib chiqilgan EMM moddaning kvant effektlarini e'tiborga

olmaydi va makroskopik (yoki klassik) lektrodinamika deb ataladi.

B (r,t) - magnit induksiya vektori;

r - fazodagi zaryad joylashgan nuqtaning vektor-radiusi; t - vaqt.

Zaryad qo`zg`almas bo`lganda (υ =0), kuch . F=q*E

ya'ni, E- birlik musbat qo`zg`almas zaryadga EMM ko`rsatgan ta'sir kuchi. E - vektorning o`lchov birligi N/Kl=B/m.

Magnit maydon faqat harakatdagi zaryadlarga (toklarga) ta'sir ko`rsatadi.F=q[vB]

Agar υ va B o`zaro perpendikulyar bo`lsa, ta'sir kuchi maksimal

bo`ladi, agar υ va B yo`nalish bo`yicha mos tushsa, kuch ta'sir

ko`rsatmaydi. Shu tariqa vektor B EMM ning harakatlanayotgan