Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti r. R. Ibraimov, D. А. Davronbekov, M. O. Sultonova, E. B. Tashmanov, U. T. Aliyev «simsiz aloqa tizimlari va dasturlari»

Kvadraturali fazaviy modulyatsiyalash (KFM). FM-2da bitta kanal simvoli bitta uzatiladigan bitni tashiydi. Lekin bitta kanal simvoli ko‘p sonli axborot bitlarini ham tashishi mumkin. Masalan, bir-birlaridan keyin keladigan bitlar juftligi to‘rtta {0 0}, {0 1},
{1 0}, {1 1} qiymatlarni qabul qilishi mumkin.

Agar har bir juftlikni uzatish uchun bitta kanal simvoli ishlatilsa, u holda to‘rtta, masalan, {s₀(t), s₁(t), s₂(t), s₃(t)} kanal simvollari talab qilinadi, shunday ekan M = 4 bo‘ladi. Bunda aloqa kanalida simvollarni uzatilishi tezligi modulyator kirishiga axborot bitlarini kelishi tezligiga qaraganda ikki marta past bo‘ladi va har bir kanal simvoli endi T_ks = 2T_s davomiylikdagi vaqt intervalini egallashi mumkin. Xususan, fazaviy modulyatsiyalashda kanal simvollari sifatida quyidagi signallarni tanlash mumkin:

s_i(t) = s[t, φ_i(t)] = A∙cos[2πf₀ t + φ_i(t)] =

=Re[A exr{j φ_i(t)}exr{j2πf₀ t}] ,

0 < t < 2T_S ,
bu yerda φ_i(t) ≡ π(2i+1)/4 – i nomerli signal fazasini modulyatsiyalanmagan tashuvchi tebranish fazasidan og‘ishi;

A_j(t) = A∙exp{jφ_i(t)} – i = 0, 1, 2, 3 uchun bu signalning [0, 2T_s] vaqt intervalidagi kompleks amplitudasi.

Keyinchalik to‘rtta kanallar simvolari yoki to‘rtta radiosignallar o‘rniga bitta radiosignal haqida so‘zlaymiz, uning kompleks

amplitudasi 1.32-rasmda signallar turkumi ko‘rinishida tasvirlangan to‘rtta ko‘rsatilgan qiymatlarni qabul qilishi mumkin.

Маvhum qism

Haqiqiy qism

1.32- rasm. FM-4 radiosignal signallar turkumi

Ikki bitlardan har bir guruh mos fazaviy burchakdan iborat bo‘ladi barcha fazaviy burchaklar bir-birlaridan 90°ga ortda qoladi. Ko‘rinib turibdiki, signal nuqtasi haqiqiy yoki mavhum o‘qdan 45°ga ortda qoladi.
Bu modulyatsiyalash usuli quyidagi tarzda ishlatilishi mumkin. 0, 1, 1, 0, 0, 1, 0, 1, 1, 1, 0, 0, …uzatiladigan bitlar ketma-ketligi ikkita
juft 0, 1, 0, 0, 1, 0, … va toq 1,0,1,1,1,0,… ketma-ketliklarga bo‘linadi.

Bu ketma-ketliklardagi bir nomerli bitlar juftliklarni tashkil etadi, ularni kompleks bitlar sifatida qarash mumkin. Kompleks bitning haqiqiy qismi toq nimketma-ketligi, mavhum qismi esa juft nimketma- ketligi bo‘ladi. Bunday usulda olingan kompleks bitlar exp{j2πf₀t} tshuvchi tebranishni modulsiyalash uchun ishlatiladigan ularning haqiqiy va mavhum qismlari +1 yoki –1 qiymatlarili 2T_c davomiylikdagi to‘g‘ri burchakli elektr impulslar kompleks ketma- ketligiga o‘zgartiriladi. Buning natijasida FM-4 (KFM) radiosignal olinadi.

Bitta kompleks bitni ko‘rib chiqamiz. I simvol bilan bu bitning haqiqiy qismidan olingan bitni (bu toq nimketma-ketlik qiymati), Q simvol bilan esa bu kompleks bitning mavhum qismidan olingan bitni (bu juft nim ketma-ketlik qiymatiga mos keladi) belgilaymiz. I va Q simvollar +1 yoki –1 qiymatlarni qabul qilishi mumkin. Quyidagi ma’lum tengsizliklarni yozish mumkin:


_{I cos(2f t)  I} ^{exp{ j2f0t}  exp{ j2f0t}}_,

0 _

₂ _





_{Q sin(2f t)  Q}exp{ j2f₀t}  exp{ j2f₀t}
⁰  _{2 j} ^.
U holad quyidagi signalni shakllantirish mumkin: