Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti Ma’lumotlar bazasi Mustaqil ish Bajardi

Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti

Ma’lumotlar bazasi
Mustaqil ish

Bajardi: 210-22 guruh talabasi Axbo’tayev Sardor Elmurod o’g’li


Tekshirdi: Yusupov Dilmurod Tasbaltayevich
Toshkent 2023
NoSQL Ma'lumotlar bazasi va uning asosiy printsiplari
Reja:

1. 
   Ma’lumotlar bazasi haqida tushunchalar.
   
2. 
   NoSQL bizga nima uchun kerak ?
   
3. 
   NoSQL ma’lumotlar bazasining asosiy prinsiplari.
   

Ma'lumotlarni tartibga solish juda qiyin ish. Tartibga solish deganda, biz narsalarni uning turi va vazifalariga qarab toifalarga ajratamiz.NoSQL (Not Only SQL), tradiționălă bazalarda joylashmaydigan ma'lumotlar turlarini, ma'lumotlar tashqi ko'rsatkichlarni va xavfsizlikni ta'minlovchi, ma'lumotlarni alohida shaklda saqlaydigan ma'lumotlar tizimi turidir.

NoSQL Ma'lumotlar Bazasi Asosiy Printsiplari:

Xavfsizlik va Maxfiylik:

Ma'lumotlar bazasining xavfsizligi va maxfiyligi muhimdir. NoSQL bazalari qo'shimcha xavfsizlik tuzilmalari bilan ma'lumotlarni himoyalaydi.

Ma'lumotlar Turi:

NoSQL tizimlari ko'p ma'lumot turlarini qo'llab-quvvatlaydi, masalan, matn, son, ro'yxat, JSON, XML kabi.

Skalabilnost (Tarqatma):

NoSQL tizimlar tarqatma xususiyatlarini qo'llab-quvvatlaydi. Bu, yangi serverlar qo'shib olish, tarqalishi va uning ishlashi bo'yicha yangi vazifalarni bajarish imkoniyatini ta'minlaydi.

Replicatsiya:

NoSQL bazalari o'z ma'lumotlarini nusxalash (replicatsiya) qo'llaydi. Bu, ma'lumotlarga murojaat va so'rovlar uchun yuqori tezlik va xavfsizlikni ta'minlashga yordam beradi.

Tartibga Solish:

NoSQL tizimlarining bir qismi tartibga solish (ordering) va boshqa masshtablashga mos ravishda ishlaydi, buning natijasida muqobil ma'lumotlar bilan ishlash tezlashadi.

Qo'shimcha Tizimlarni Qo'llab-quvvatlash:

NoSQL tizimlarida o'zgartirishlar va qo'shimcha tizimlarni qo'llab-quvvatlash osonligi uchun ma'lumotlar bazasiga qo'shish, o'chirish va yangilashni osonlashtiradi.

JSON / XML Ma'lumotlarni Qo'llash:

NoSQL tizimlarida JSON, XML kabi ko'p ma'lumot formatlari qo'llaniladi. Bu formatlar ma'lumotlarni o'qish va yozishni osonlashtiradi.

Avtonomlik:

NoSQL tizimlar ma'lumotlarni avtonom ravishda saqlab, ularning turli xususiyatlarini o'zgartirishga va ularga murojaat qilishga imkoniyat beradi.

Sharding (Ma'lumotlar bo'limlash):

NoSQL tizimlari ma'lumotlar bo'limlash (sharding) qo'llab-quvvatlaydi. Bu, ma'lumotlarni turli serverlar orasida bo'lib, tez va samarador ishlashga olib keladi.

NoSQL tizimlari, tradiționălăr bilan solishtirilgan joylashish, xavfsizlik va sklanlovchilik muammolarini hal qilish uchun ishlab chiqilganlar. Ular, tradiționăl ma'lumotlar bazasining cheklanishlarini yechib olishda yoki ma'lumotlarni yuqori tartibda saqlash va murojaat qilishda foydalaniladi.
Variantlardan biri – RDBMS (Relational DataBase Management System) Excel dagi varaqlarga o'xshaydi - siz ma'lumotlarni jadvallar ko'rinishida tasniflaysiz. Jadvallar o'rtasida aloqa o'rnatishingiz mumkin.
Query (so’rov) ma'lumotlar bazasinidan so'raydi, bu sizga tegishli javobni beradi. Bu so'rovlar tili SQL yoki Strukturaviy so'rovlar tilidir.