Arteriyalarni bosish usullari:
Uyqu arteriyasi — kaftni jabrlanuvchi bo’ynining orqa qismiga qo’yib, boshqa qo’l barmoqlari bilan arteriya ustiga bosish.
Yelka arteriyasi osonlikcha aniqlanadi, uni yelka suyagiga bosish kerak.
O’mrov osti arteriyasidan qonni to’xtatish qiyin. Buning uchun jabrlanuvchining qo’lini orqaga olib, o’mrov ortida joylashgan arteriyani birinchi qovurg’aga bosish kerak.
Qo’ltiq osti arteriyasini barmoqlar bilan qattiq bilan bosish kerak, chunki u chuqur joylashgan bo’ladi.
Son arteriyasi juda yirik bo’lib, uni son suyagiga musht bilan bosish kerak. Agar bu bajarilmasa, 2-3 daqiqadan so’ng jabrlanuvchi o’lishi mumkin.
Taqim arteriyasini taqim chuqurchasiga bosish kerak, buni bajarish mushkul emas.
Oyoq-qo’l arteriyalaridan qon ketishida birinchi tibbiy yordam ularni siqish, oyoq-qo’lni kuchli bukish va jgut qo’llash yo’li orqali amalga oshiriladi. Agar oyoq-qo’l tomirlarini barmoqlar bilan bosib, siqib bo’lmasa, dastavval bo’g’imning ichki tomonidan dokadan valik qo’yib, qo’l yoki oyoqni maksimal darajada bukish kerak.
Agar qon oqishda davom etsa, jgut qo’llash kerak. Bu tezda bajarilishi kerak, chunki qon juda jadal oqadi.
Jgut qish oylarida yarim soatgacha, yozda esa bir soatgacha ushlanishi mumkin. Agar bu vaqt ichida shifokor kelmasa, jgutni asta-sekin yeching va qon aylanishi tiklanishini kuting. Shundan so’ng uni qayta bog’lang. Bunda jarohat olgan qo’l yoki oyoqda puls sezilmasligi kerak. Shunda qon to’xtaydi.
Shuni esda tutish kerakki, jgut noto’g’ri qo’yilganda u qon ketishdanda ko’ra ko’proq xavf tug’diradi.
Agar maxsus jgut bo’lmasa, u sochiq, kamar, bint kabi materiallar bilan almashtirilishi mumkin. Ular tayoq bilan o’ralib, ochilib ketmasligi uchun fiksatsiyalanadi. Bog’ich, ingichka arqon va shunga o’xshash materiallardan foydalanib bo’lmaydi.
2. VENADAN QON KETGANDA BIRINCHI TIBBIY YORDAM KO’RSATISH
Bunday qon yo’qotilishi chuqur jarohatlarda sodir bo’lishi mumkin. Vena orqali qon ketishida dastlabki yordamni ko’rsatish darhol amalga oshiriladi. Jarohatlangan venalar havo tortishi mumkin, chunki ulardagi bosim atmosfera bosimidan past bo’ladi. Bu holatda havo pufakchalari turli a’zolardagi qon tomirlariga tiqilib qolishi, bu esa jabrlanuvchining o’limiga olib kelishi mumkin.
Dostları ilə paylaş: |
