Muhandislik kommunikatsiyalari va tizimlari

1.2 -rasm. Nasoslaruing tasnifi

1.2. Parrakli nasoslarning tuzilishi va ishlash priusiplari

Parrakli nasoslarga markazdan qochma, o'qli va diagonalli nasoslar kiradi. Mazkur nasoslaming ishlash prinsipi, ishchi g'ildirak parraklarini oqib o'tadigan haydaladigan suyuqlik oquni bilan о’ zaro kuchli ta’sirlanishga asoslangandir. Lekin qayd etilgan turli hil nasoslarda o'zaro ta'sirlanish mcxanizmi har xil bo'ladi va shu sababli ulaming konstruktiv tuzilishi va foydalanish ko'rsatkichlari ham turli xildir.

Markazdan qochma nasoslar. Markazdan qochma nasoslarda o'qga o'rnatilgan va qobiq ichida erkin aylanadigan ishchi g'ildirak uning asosiy qismidir (1.3-rasm). Ishchi g'ildirak bir biridan ma’lum masofada o'rnatilgan ikki (oldi va orqa) disklardan tashkil topgan.

Disklar orasida, ularni yaxlit konstruksiyaga birlashtiruvchi va g'ildirakni aylanish yo'nalishiga teskari tomonga bir tekisda egilgan parraklar joylashgan

G’ildirak aylanganda. parraklararo kanaldagi val o’qidan r masofada joylashgan har bir m massasiga ega bo'lgan suyuqlik qismiga, quyidagi ifoda bilan aniqlanadigan markazdan qochma kuch ta’sir etadi.



1.3-rasm. Markazdan qochma nasos: a-uzunligi bo'yicha qirqim; 6-ko'ndalang qirqim;

l-ishchi g'ildirak; 2-islichi g'ildirak kurakchalari; 3-val; 4-qobiq; 5-so rish quvurchasi; 6-so‘rish qavuri; 7-siquv quvurchasi; 8-siquv quvuri.

Bu kuchning ta’sirida suyuqlik ishchi g ildirakdan chiqarib tashlanadi va buning natijasida g'ildirak markazida bosim pasayishi, uning chetlarida esa bosim ko'tarilishi sodir bo'ladi. Nasos orqali suyuqlik harakatini uzluksiz ta’minlash uchun haydaladigan suyuqlik ishchi g'ildirakka uzatilishi va undan olinishi lozim. So'rish quvuri 6 (1.3-rasm) va so'rish quvurchasi 5 orqali suyuqlik nasosning ishchi I g'ildirakning oldi diskdagi teshikdan kiradi. Suyuqlikni olish uchun nasos qobig'ida kengayadigan spiralsimon kamera mavjud, unga ishchi g ildirakdan suyuqlik otilib yuboriiadi. Spiralsimon kamera qisqa diffuzorga o'tadi va 7 siquv quvurchasini hosil qiladi. Siquv quvurchasi odatda 8 siquv quvuriga ulanadi.

O'qli nasostar. O'qli nasoslaming ishchi g'ildiragi (1.4-rasm) bir nechta parraklar o'rnatilgan vtutkadan tashkil topgan. Parraklami oqimga uriladigan oldi tomonlari egilgan qanotlar ko'rinishida bo'ladi. Nasosning ishchi g'ildiragi suyuqlik bilan to lgan quvursimon kamerada aylanadi.

1 4-rasm O'qli nasos:

1-ishchi g'ildirak; 2-ishchi g'ildirak kamerasi; 3-to'g'riIovchi apparat; 4-otvod.

Parraklar suyuqlikka dinamik ta’sir ko'rsatishi va oqim tezligini o'zgarishi natijasida panak ustida bosim ortadi, uni tagida esa pasayadi. Buning hisobiga ko'tarish kuchi hosil bo'ladi va g'ildirak doirasidagi suyuqlikning asosiy massasi o'qniag yo’nalishi bo'yicha harakatlanadi. Shuning uchun bunday nasoslar o'qli deyiladi.
Nazorat savollari

1. Ishlash prinsipi buyicha nechi turga bulinadi va ular xakida ma’lumot bering?

2. Parrakli nasoslar deb nimaga aytiladi?