MühaziRƏ 1 Mövzu : Giriş. Süni soyuducuların termodinamiki əsasları

Şək. 1.5. Soyuducu agentlərin h–lgp diaqrammı:

a- faz keçidi zonası; b- əsas parametrlər əyrisi; I- çox soyumuş maye sahəsi; II- çox qızmış buxar sahəsi; III- nəmli doymuş buxar sahəsi; 1- doymuş maye əyrisi; 2- doymuş buxar əyrisi; 3- buxar kondensasiya xətti; 4- mayenin qaynama xətti

Sabit temperatur xətləri t (C) – izotermlər – çox soyuma sa­hə­sində şaquli, nəmli buxar sahəsində – üfiqi şəkildə keçir. Bu sa­hədə izotermlər izobarlarla uyğun gəlir, çünki soyuducu agent t və p sabit qiymətlərində öz faza halını dəyişir. Çox qızmış buxar sa­həsində izotermlər əyrisi maili olaraq aşağı doğru gedir.

Sabit xüsusi entalpiya xətləri h (izoentalplar) absis oxuna şa­qu­li şəkildə verilmişdir. Xüsusi daxili enerji u və potensial enerji­nin p cəminə bərabər olan 1 kq işçi cismin tam enerjisinə xüsusi en­talpiya deyilir, yəni h=u+p. Xüsusi entalpiyanın dəyişməsi (kCoul/kq) termodinamiki prosesdə p=const-da gətirilən istiliyin xü­susi miqdarına bərabərdir.

Sabit xüsusi həcm xətləri  (m³/kq) – izoxorlar – nəmli və çox qızmış buxar sahəsindən keçən qırıq-qırıq xətlərlə göstəril­miş­dir. Maye sahəsində mayenin həcmi buxara nisbətən az ol­du­ğun­dan izoxorlar göstərilmir, buna görə də bu parametr diaqramla tə­yin edilmir.

Sabit xüsusi entropiya xətləri s (kCoul/kqK) – adiabatlar – mai­li əyrilər şəklində diaqram sahəsindən keçir. Entropiya – sis­tem və xarici mühit arasında gedən istilik dəyişmə prosesinin isti­qa­mətini xarakterizə edən termodinamik sistemin hal fun­ksi­ya­sı­dır.

Diaqram sahəsində hər bir nöqtəyə müəyyən parametrli so­yu­ducu agentin halı uyğun gəlir və xəttin iki nöqtəsinin bir­ləş­mə­si iki hal arasında gedən prosesin xarakterini göstərir.