MühaziRƏ 1 Mövzu : Giriş. Süni soyuducuların termodinamiki əsasları

Şək. 1.6. Soyuducu maşının prinsipial sxemi
Aşağı temperaturda T_o işçi maddə soyudulan cisimdən istiliyi q₀ alaraq temperaturu yüksək olan T xarici mühitə verir. Bu za­man soyuducu maşında dövr edən işçi maddə əks dairəvi pro­ses – soyutma tsikli yerinə yetirir. Bu prosesi yerinə yetirmək üçün l işi sərf olunur ki, həmin iş istilik kimi işçi maddə ilə qəbul edi­lərək q₀ istiliyi kimi ətraf mühitə verilir.

Enerjinin saxlanma qanununa uyğun olaraq ətraf mühitə ve­ri­lən ümumi istiliyin miqdarı aşağıdakı kimidir:

. (1.1)

Soyuducu maşının işinin effektivliyi soyuducu əmsalla qiy­mət­ləndirilir və soyudulacaq cisimdən alınmış istilik miqdarının tsikl­də sərf olunan l işinin nisbətinə bərabərdir:

. (1.2)

Termodinamikanın ikinci qanunundan istifadə edərək so­yu­du­cu tsikli yerinə yetirmək üçün sərf edilən işi təyin edək.

Fərz edək ki, (şək.1.7) s-T – diaqramında a-b-c-d sahəsinə bə­ra­bər olan istilik miqdarı q₀ temperaturu T₀ olan soyudulacaq ci­sim­dən alınaraq temperaturu T olan digər cismə verilir (TT₀). Sa­həsi a-b-c-d - yə bərabər olan d-e-f-g sahəsi temperaturu T olan cisimlə alınan istiliyi ifadə edir.

Soyutma proseslərində entropiya azalır. Birinci cismin en­tro­pi­yasının azalması olur. Əksinə q₀ istiliyi qəbul edən cis­min entropiyası qədər artmalıdır. Mütləq qiy­mət­lə­rinə görə s₂-nin qiyməti s₁-dən azdır, çünki TT₀.