Mühazirə Elmi tədqiqatın əsas məqsədləri. Fənnin vəzifələri, tarixi və
Yüklə 1,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Eksperimentin mərhələləri:
1) Eksperimental əməliyyatların empirik izahı, onların müşahidə oluna bilən bəzi digər kəmiyyətlər şəklində təsvir olunması. 2) Nəzəri kəmiyyətlərin empirik izahının seçilməsi. 3) Eksperiment şəraitinin və istifadə olunan cihazların seçilməsi. 4) Obyektə təsir göstərilməsi, onun reaksiyasını müşahidə edilməsi, nəzarət olunan kəmiyyətlərin ölçülməsi. 5) Əldə olunmuş verilənlərin emal edilməsi, onların nəzəri dərk edilməsi və elmə daxil edilməsi. Tədqiqatın metodologiyası - tədqiqat zamanı rəhbər tutulan metodoloji prinsiplərin məcmusu başa düşülür ki, bu da elmi problemlərin həllinə yol açır. Tədqiqatın müvəffəqiyyəti onun metodlarını düzgün seçib tətbiq etməklə sıx bağlıdır. Təhsildə pedaqoji tədqiqatlar aşağıdakı metodların köməyi ilə həyata keçirilə bilər: 1. Nəzəri tədqiqat metodu. 2. Empirik tədqiqat metodu. 3. Riyazi tədqiqat metodu. Nəzəri tədqiqat metodları Bu metod toplanmış ədəbiyyat və elektron materiallarının təhlilinə əsaslanır. Bu metodun köməyi ilə əvvəllər digər tədqiqatçıların bu sahədə apardıqları işlər öyrənilir və bu, tədqiqatçıya müəyyən bilik və məlumatlar toplamağa imkan verir. Nəzəri tədqiqat metodları kimi təhlil (analiz), tərkib (sintez), induksiya (xüsusi mühakimələrdən ümumi nəticələrə doğru) və deduksiyadan (ümumidən konkretə doğru) istifadə etməklə elmi nəticələr əldə olunur: - pedaqoji fikir tarixinin öyrənilməsi; - arxiv materiallarının öyrənilməsi; - nəzəri tədqiqat metodlarının tətbiqi istiqamətləri; -arxiv materiallarının öyrənilməsi. Analiz - bu tədqiqat metodudur, hansı ki, əşyanı öyrənmək üçün, onu fikrən və yaxud praktiki olaraq tərkib elementlərinə parçalamaq yolu ilə öyrənir (obyektin hissələri, onun əlamətləri, xassələri, münasibətləri, xarakteristikaları, parametrləri və s.). Ayrılmış hər bir hissə, vahid tamın tərkibində ayrıca analiz edilir. Məsələn, işçilərin əmək məhsuldarlığının analizi hər bir sex üzrə və bütölükdə müəssisə üzrə həyata keçirilir. Sintez - obyekti bütöv şəkildə, tamlıqda və onun hissələrinin qarşılıqlı təsiri halında öyrənmə metodudur. Elmi tədqiqatlar prosesində sintez analizlə bağlıdır, çünki o, əşyanın analiz zamanı ayrılmış hissələrini birləşdirməyə imkan verir, onların əlaqəsini qurmağa və əşyanı vahid tam kimi dərk etməyə imkan verir (məsələn, bütövlükdə istehsalat birliyi üçün əmək məhsuldarlığı). İnduksiya - tədqiqat metodudur, burada elementlər çoxluğunun əlamətləri haqqında ümumi nəticə, bu çoxluğun müəyyən hissəsinin elementlərində bu əlamətləri öyrənmək əsasında edilir. Məsələn, əmək məhsuldarlığına mənfi təsir göstərən amillər hər bir ayrıca müəssisə üçün öyrənilir, sonradan alınmış nəticələr (verilənlər) bütövlükdə istehsalat birliyi iizrə ümumiləşdirilir ki, onun tərkibinə bütün bu müəssisələr istehsalat vahidi kimi daxil edilir. Deduksiya - məntiqi əqli nəticə metodudur- ümumidən xüsusiyə doğru, burada əvvəlcə obyektin vəziyyəti bütövlükdə, sonra isə onun ayrı-ayrı elementləri tədqiq edilir. Əvvəlki misala tətbiqən , əvvəlcə əmək məhsuldarlığı bütövlükdə istehsalat birliyi üzrə analiz edilir və sonra onun istehsalat vahidləri üzrə (ayrı-ayrı müəssisələr) analiz yerinə yetirilir Yüklə 1,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
|