Mühazirə Elmi tədqiqatın əsas məqsədləri. Fənnin vəzifələri, tarixi və
Yüklə 1,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Şəkil 5.5. Məhəbbət ifadəsi ilə
bağlı assosiasiyalar strukturu. əqli fəaliyyət mətni istənilən şəkildə tərtib eməyə kifayət etmir. Bunun üçün sol beyin yarımkürəsinin iştirakı önəmlidir, çünki burada sözlər qrammatik qaydalara uyğun düzülür. Yaddaş xəritəsi Yaddaş xəritəsi (ingl. Mind map) ingilis psixoloqu Toni Buzan tərəfindən işlənmiş koqnitiv yazma texnikasıdır [71]. Yaddaş xəritəsi ilk baxışdan vizuallaşdırma texnikası kimi nəzərə çarpır, yəni faktları “görünən” edir. Bu üsulun imkanları çox genişdir. O, yuxarıda qeyd edildiyi kimi, beyinin hər iki yarımkürələrinin aktiv iştirakı ilə aparılan ideyaların effektiv və universal qeyd edilməsi texnikasıdır. Bunun üçün assosiasiyalardan geniş istifadə edilir. Yaddaş xəritəsi müəyyən qaydaya əsasən tərtib edilərək oxunur. Adi qeyddən fərqli olaraq “Yaddaş xəritəsi” bir çox üstünlüklərə malikdir: o çox çevik olub istənilən vaxt əlavələrə imkan verir və ideyalar strukturunu əyani təsvir etməyə şərait yaradır. Digər tərəfdən o kreativliyi həyacanlandırır. Bu zaman beyin kağızda qeyd olunmuş şəkilləri tamamlamağa çalışır. Formal olaraq yaddaş xəritəsi ağac diaqramı şəklində tərtib edilir (şəkil 5.6). Əlavə məlumatlarməzmun və prosesləri izah edir. Asılılıqlar qarşılıqlı bağlantılar şəklində aparılır. Əgər terminlər bir-biri ilə kompleks şəkildə birləşdirilə bilirsə, onda belə xəritəyə kompleks yaddaş xəritəsi deyilir. Yaddaş xəritəsini həmçinin ümumi mövzunu difrerensiallamaq üçün də tətbiq edirlər. Belə xəritələr sistematik yaddaş xəritələri adlanır. Alt mövzular əsas mövzunun ətrafında paylanırlar. Prinsipial olaraq yaddaş xəritəsinin tərtibi aşağıdakı kimi aparılır: 1. Boş kağızın ortasında əsas mövzu qeyd edilir. Burada söhbət əsas mövzudan getdiyindən onu böyük və qalın hərflə yazırlar. Çox vaxt mövzunu ona uyğun gələn şəkillə də tamamlayırlar. Kağızda eninə formatdan istifadə etmək məsləhət görülür ki, ağacın qolları üçün kifayət qədər boş yer qalsın. 2. Bu mərhələdə əsas m övzuya aid olan açar sözlər toplanır. Onlar əsas mövzu ətrafında paylanaraq qollar vasitəsilə onunla birləşdirilir (bax: şəkil 5.7). Ardıcıllıq burada rol oynamır. Müxtəlif rəngli qələmlərdən istifadə etmək məsləhət görülür. 3. M övzu ətrafındakı açar sözlər digər yeni qollar üçün başlanğıc rolunu oynaya bilir. İdeyalar ağacının struktur təşkilinə heç bir məhdudiyyət qoyulmur. Tətbiq olunan az sayda qaydalar istifadəçiyə kifayət qədər sərbəstlik verir. Yüklə 1,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
|