Mühazirə Elmi tədqiqatın əsas məqsədləri. Fənnin vəzifələri, tarixi və

 
Məlumat-axtarış sistemləri 
Məlumat-axtarış  sistemi  (MAS)  strukturlu  informasiyanın  emalı, 
saxlanması, və axtarılması üçün tətbiqi kompüter mühitidir. 
MAS sənədli və fakta uyğun olmaqla iki növə təsnifata ayrılır. 
Sənədli MAS-da bütün sənədlər elə indekslənir ki, hər sənədə fərdi kod 
verilir.  Bu  kod  axtarış  obrazıdır.  Axtarış  sənədlərə  görə  deyil,  axtarış 

---

 
 
obrazlarına  görə  aparılır.  Kitabxanalarda  kitabları  bu  cür  axtarırlar.  Əvvəlcə 
kataloqda kart axtarılır, sonra oradakı nömrəyə görə kitab axtarılır. 
Fakta  uyğun  MAS-da  sənədlər  deyil,  hər-hansı  predmet  sahəsinə  aid 
faktlar saxlanılır. Axtarış faktın nümunəsinə uyğun aparılır. 
MAS-ın  əsas  vəzifəsi  informasiyanı  axtarmaqdır.  Sorğuya  uyğun  bütün 
sənədləri tapmaq çox mühümdür.  
Axtarışın  keyfiyyət  xarakteristikası  relevantlıqdır.  Relevantlıq  axtarış 
nəticələrinin  sorğuya  uyğun  olması  deməkdir.  Tezaurus  hər-hansı  bilik 
sahəsində termin, söz, verilən, semantik anlayışların tam sistematik yığımıdır.  
WWW üçün MAS-ın əsas göstəriciləri məkan miqyası və ixtisaslaşmadır. 
Məkan miqyasına görə lokal, qlobal, regional və xüsusi MAS olur. Lokal MAS 
ayrıca  server  miqyasında  səhifələrin  tez  axtarışı  üçün  işlənir.  Qlobal  MAS 
İnternet  şəbəkəsinin  bütün  informasiya  məkanında  resursları  tam  təsvir 
etməyə çalışır. ümumi halda WWW üçün aşağıdakı axtarış alətlərini sadalamaq 
olar: kataloq, axtarış sistemi, metaaxtarış sistemi. 
Kataloq  web-resurslara  istinadları  olan  annotasiyaların  mövzular  üzrə 
təsnifata  ayrılmış  siyahısına  malik  axtarış  sistemidir.  Təsnifat  insanlar 
tərəfindən  aparılır.  Kataloqdakı  axtarışın  nəticəsi  siyahı  şəklində  olur.  Orada 
ilkin  sənədə  hiperistinad  göstərilməklə  sənədlərin  qısa  təsviri  (annotasiya) 
olur. Populyar kataloq kimi Yahoo - 
www.yahoo.com
 –nu göstərmək olar. 
Axtarış maşını robot tərəfindən formalaşan verilənlər bazası olan axtarış 
sistemidir.  Orada  informasiya  resursları  haqqında  məlumat  olur.  Populyar 
axtarış maşını kimi bunları göstərmək olar: Google - 
www.google.com
, Яndex 
- 
www.yandex.ru
.