Elektrokimyəvi prosesləri kimyəvi proseslərdən fərqləndirmək üçün kimyəvi
çevrilmələrin energetik effektlərinin birinci halda elektrik enerjisi vasitəsilə,
ikinci halda isə istilik enerjisinin hesabına getməsinin səbəblərini aydınlaşdırmaq
lazımdır. Bunun üçün hər hansı kimyəvi çevrilməni nəzərdən keçirək:
Fe
3+
+ Cu
+
Fe
2+
+ Cu
2+
Şübhəsiz, bu reaksiyanın kimyəvi yolla getməsi üçün həmin hissəciklərin
toqquşması labüddür. Bu zaman elektronların bir hissəcikdən digərinə keçməsi
üçün şərait yaranar. Elektronların isə keçməsi hissəciklərin enerji ehtiyatından və
onların aktivlik enerjilərinin nisbətindən asılıdır. Aktivlik enerjisi isə kimyəvi
reaksiyaların təbiətinin funksiyasıdır.
Kimyəvi proseslərin energetik effekti istiliklə xarakterizə olunur.
Elektrokimyəvi proseslər isə elektrik enerjisinin sərfi və ya alınması
nəticəsində, daha doğrusu elektronların axını nəticəsində mümkün olur. Kimyəvi
proseslərdən fərqli olaraq bu zaman elektronlar yaxın məsafədən deyil, uzaq
məsafədən, xaotik deyil, bir istiqamətli olur. Bu zaman sərf olunan enerjinin
miqdarı hər iki halda eyni olur, ancaq kinetik şərait isə müxtəlif olur.
Elektrokimyəvi mexanizm zamanı reaksiyanın aktivlik enerjisi elektrodların
katalitik təsiri nəticəsində kimyəvi mexanizmə nəzərən fərqli olur. Daha sonra
elektrodların potensialı da dəyişə bildiyi üçün elektrokimyəvi mexanizmin
aktivlik enerjisi nəinki elektrodun təbiətindən, hətta onun potensialından və başqa
faktorlardan da asılıdır. Buna görə də elektrokimyəvi reaksiyalar, kimyəvi
reaksiyalardan təkcə prosesin energetik effektinə görə (termodinamiki effekt)
deyil, eyni zamanda aktivlik enerjisinə görə (kinetik effekt) fərqlənir.
Elektrik enerjisinin hesabına kimyəvi çevrilmələr gedən qablar elektroliz
vannaları adlanır. Reaksiya iştirakçısından elektron alan elektrod anod, reaksiya
iştirakçısına elektron verən elektrod isə katod adlanır.
Elektrolitin anoda toxunan hissəsi anolit, katoda toxunan hissəsi isə katolit
adlanır. Anodda elektron itirilməsi ilə gedən reakiyalar oksidləşmə, katodda
elektron alınması ilə gedən reaksiyalar reduksiya və ya hidrogenləşmə adlanır.
Ona görə də anod cərəyan mənbəyinin müsbət qütbünə, katod isə cərəyan
mənbəyinin mənfi qütbünə birləşdirilir.
.
