Mühazirə mətnləri Tərtibçilər: Məcid İsmixanov, Rəfiqə Bəxtiyarova

X
 mühazirə
Ali məktəbə rəhbərliyin əsasları, ali məktəb rəhbərliyi və kollegial orqanlar
Plan
:
1. Ali məktəbə rəhbərliyin əsasları
2. Ali məktəbin strukturu
3. Ali məktəb rəhbərliyi. Fakültə və kafedraya rəhbərlik
4. Ali məktəbin kollegial orqanları
1. Ali
 məktəbə rəhbərliyin əsasları
Ali
 məktəb cəmiyyətin tələbatına uyğun yüksək ixtisaslı mütəxəssislər hazırlığı
ilə
 məşğul olan təhsil müəssisəsinin yüksək tipi, fasiləsiz təhsilin mühüm bir həlqə-
sidir
.  Ali  təhsil  müəssisələrinin  müxtəlif  növləri  fəaliyyət  göstərir:  universitetlər,
institutlar
, akademiyalar, konservatoriyalar və digər ali təhsil müəssisələri bu qəbil-
dəndir
.
Ali
  məktəbin  səmərəli  fəaliyyət  göstərməsi  ona  düzgün  rəhbərlikdən,  təlim-
tərbiyə
 prosesinin elmi-pedaqoji əsaslarda idarə edilməsindən çox asılıdır. Ali mək-
təbin
  “idarə  edilməsi»  və  “ona  rəhbərlik”  bir-birilə  sıx  bağlı  anlayışlardır.
İdarəetmə
 dedikdə, müəyyən obyektə (məktəbə, pedaqoji kollektivə) məqsədyönlü,
planlı
, mütəşəkkil təsirləri təmin edən fəaliyyət başa düşülür. İdarəetmə obyektləri
şəxsiyyət
  və  ya  kollektiv  olduqda  idarəetmə  rəhbərlik  forması  kəsb  edir.  Başqa
sözlə
,  rəhbərlik  bilavasitə  insanlarla  işdə  idarəetmə  vəzifələrini  həyata  keçirməklə
bağlı
  səmərəli  fəaliyyət  növüdür.  Bu  halda  idarəetmə  subyektləri  və  obyektləri
ümumi
  məqsəd  naminə  şüurlu  şəkildə  qarşılıqlı  fəaliyyət  göstərir.  Rəhbərlik  bir-
birinə
  zidd  iki  üslubda  –  avtoritar  və  demokratik  üslublarda  həyata  keçirilir.
Demokratik
  rəhbərlik  daha  səmərəli  olub,  kollektivdə  normal  iş  şəraiti,  insani
münasibətlər
,  sağlam  mənəvi-psixoloji  iqlim  yaratmağa  imkan  verir.  Rəhbərliyin
yüksək
  forması  kollektiv  rəhbərlik  hesab  olunur.  Çünki  bir  şəxsin  (rəhbərin)
iradəsindən
  asılı  olan  rəhbərlik  zamanı  subyektivizm  halları  özünü  göstərir.
Kollektiv
  rəhbərlikdə  isə  belə  hallar  xeyli  məhdudlaşır  və  ya  tam  aradan  qalxır.
Həm
 də bu halda kollektiv qərar qəbulunda iştirak edən adamlarda məsuliyyət hissi
122

---

yüksək
 olur.
Ali
 məktəbə rəhbərlik mövcud qanunvericiliyə və müvafiq dövlət sənədlərinə
əsaslanır
: 1)  Azərbaycan  Respublikasının; 2)  Azərbaycan  Respublikasının  Təhsil
Qanunu
;   3)   «Ali  təhsil  müəssisəsi  haqqında  Əsasnamə»;   4)  Ali  məktəbin
Nizamnaməsi
.
Ali
 məktəbə rəhbərlik müəyyən prinsiplərə əsaslanır. Həmin prinsiplər aşağı-
dakılardan
 ibarətdir:
1) Məqsədyönlülük prinsipi.
2) Demokratiklik prinsipi.
3) Aşkarlıq prinsipi.
4) Şəffaflıq prinsipi.
5) Elmilik və işgüzarlıq prinsipi.
6) Prinsipiallıq və obektivlik prinsipi.
7) Optimallıq prinsipi.
Ali
 məktəbə rəhbərlik prosesində göstərilən prinsiplərə vəhdətdə, həm də dəqiq
əməl
  etmək  vacib  şərtdir.  Əks  halda  rəhbərlik  və  idarəetmə  sahəsində  yüksək
səmərə
 və keyfiyyət əldə etmək çətindir.