Mühazirəçi : b/m Bağıyeva Ruhiyyə M. FƏNnin proqrami kursun məzmunu

Nümunə1. a₁, a₂, ..., a₁₀ ardıcıllığının elementləri içərisində 10-dan kiçik olanların cəmini tapan proqramı qurun.

PROGRAM ARDICILLIQ;

USES CRT;

VAR A:ARRAY [1..10] OF REAL;

I:INTEGER; S:REAL;

BEGIN

FOR I:=1 TO 10 DO READLN(A[I]);

FOR I:=1 TO 10 DO WRITE(‘ ‘,A[I]:3:2); WRITELN;

S:=0;

FOR I:=1 TO 10 DO IF A[I]<10 THEN S:=S+A[I];

WRITELN(‘S=’,S:6:2); END.

Nümunə2. B(4,4) massivinin 3-cü sətrinin elementlərinin 10-larla əvəz etməklə yeni C(4,4) massivini alan proqramı qurun.

PROGRAM MASSIV;

USES CRT;

VAR B,C:ARRAY[1..4,1..4] OF REAL; I,J:INTEGER;

BEGIN

FOR I:=1 TO 4 DO BEGIN FOR J:=1 TO 4 DO READLN(B[I,J]); END;

CLRSCR;

WRITELN(‘ B MASSIVI:’); WRITELN;

FOR I:=1 TO 4 DO BEGIN

FOR J:=1 TO 4 DO WRITE(‘ ‘,B[I,J]:3:2); WRITELN; END;

WRITELN; RITELN(‘ C MASSIVI:’); WRITELN;

FOR I:=1 TO 4 DO BEGIN

FOR J:=1 TO 4 DO BEGIN IF I:=3 THEN C[I,J]:=10 ELSE C[I,J]:=B[I,J];

WRITE(‘ ‘,C[I,J]:3:2]); END; WRITELN; END; END.

MÖVZU 5.4

Turbo Pascal dilində alt proqramlar və onlardan istifadə qaydaları

Plan:

1. 
   Turbo Pascal dilində prosedurlar və onlardan istifadə qaydaları
   
2. 
   Turbo Pascal dilində funksiyalar və onlardan istifadə qaydaları
   

Turbo Paskal dilində də digər alqoritmik dillərdə olduğu kimi tez- tez təkrarlanan proqram hissələrinin verilməsi məqsədilə sərbəst proqram hissələri olan prosedura və funksiyalardan istifadə edilir. Prosedura və funksiyalar ayrıca tərtib edildikdən sonra proqramın əsas hissəsi tərəfindən onların adlarına müraciət etməklə çağrılır. Funksiyaların proseduralardan fərqi ondan ibarətdir ki, funksiya yalnız bir qiyməti qaytarır. Prosedura isə istifadəçi istəyi və tərtib edilmədən asılı olaraq bir neçə qiymət qaytara bilər.

Turbo Paskal dilində proseduralar aşağıdakı kimi elan edilir:

PROCEDURE ad (formal parametrlərin siyahısı);

Burada ad- proseduraya verilən ad olub düzgün identifikatordur;

formal parametrlərin siyahısı- prosedura daxilində istifadə edilən dəyişənlərin vergüllə bir-birindən ayrılmış siyahısıdır. Burada dəyişənlərin tipləri də göstərilməlidir. Qeyd edək ki, formal parametrlər verilməyə də bilər.

Funksiyanın elan edilməsi üçün isə aşağıdakı ümumi yazılışdan istifadə edilir.

FUNCTİON ad (formal parametrlərin siyahısı) :tip

Burada ad- funksiyaya istifadəçi tərəfindən verilən ad olub düzgün identifikatordur;

formal parametrlərin siyahısı- funksiya daxilində istifadə ediləcək parametrlər (dəyişənlər) olub tipləri göstərilməklə bir-birindən vergüllə ayrılırlar.

tip- funksiyanın qaytarılacaq nəticəsinin tipidir.

Burada da formal parametrlər verilməyə bilər.

Misal:

n!=12...n –i hesablayan funksiyanı tərtib edək.

PROGRAM FAKTORIAL;

USES CRT;

VAR

P,X:INTEGER;

FUNCTION FK(N:INTEGER) :INTEGER; (* funksiya*)

VAR

I,R:INTEGER;

BEGIN

r:=1;

FOR I:=1 TO N DO

r:=i*r;

FK:=r;

END;

BEGIN (*əsas hissə*)

READLN(X);

WRITELN ('X=',X);

P:=FK(X);

WRITELN ('P=',P:8);

END.

Burada funksiyanın adı FK-dır.

İndi isə proseduraya aid programı verək:

Misal: (x+y)ⁿ ifadəsini hesablamaq üçün proseduradan istifadə etməklə proqram qurun.

PROGRAM PROSEDURA;

USES CRT;

VAR

X,Y,N:REAL;

PROCEDURE KV (A,B,K:REAL); (*prosedura hissəsi*)

VAR

Q:REAL;

BEGIN

Q:=EXP(K*LN(ABS(A+B)));

WRITELN ('NATICA- ',Q:8:2);

END;

BEGIN (*əsas proqram hissəsi*)

READLN (X,Y,N);

WRITELN('X=',X:6:2,' Y=',Y:6:2,' N=',N:4:2);

KV(X,Y,N);

END.

Bu proqramda proseduranın adı KV-dir.

Qeyd etmək lazımdır ki, Turbo Paskal dilində funksiya və ya prosedura özü-özünə də müraciət edə bilər. Bu rekursiya adlanır.

Bir çox hallarda Turbo Paskal dilində proseduranın özü verilməmişdən də ona müraciət etmək mümkündür. Bu halda sadəcə olaraq proseduranın adı verilir və onun sonuna FORWARD sözü də əlavə olunur. Məsələn aşağıda verilən proqramda SK prosedurası özündən sonra verilən MP prosedurasına müraciət edir və bu səhv hesab edilmir.

PROGRAM NN;

USES CRT;

...................................
PROCEDURE SK (R, L:REAL); FORWARD;

PROCEDURE MP (Z, T:REAL);

VAR

A, B, TS:REAL;

BEGIN

…………………….

A:=2*Z;

B:=2*T;

TS:= SK(A,B);

..……………………

END;

PROCEDURE SK(R, L);

VAR

F, V, NX:REAL;

BEGIN

F:=sqr(R);

V:=sqr(L);

NX:= MP(F,V);

………………………

END;

…………………………

END.
Alt proqramın adından dərhal sonra aşağıdakı standart direktivlərin birinin adını vermək olar: ASSEMBLER, EXTERNAL, FAR, FORWARD, INLINE, INTERRUPT, NEAR.

Bu direktivlər proqramın kompilyasiyasına təsir edir.

Direktivlərin təyinatları aşağıdakı kimidir:

ASSEMBLER – standart maşın instruksiyalarını ləğv edir və alt proqramin realizəsi daxili assemblerlə həyata keçirilir;

EXTERNAL – alt proqram xarici alt proqram kimi élan olunur;

FAR – alt proqram uzaq çağırış üçün kodlaşdırılır ( yəni bu alt proqrama əsas proqramın ixtiyari yerindən müraciət etmək olar);

NEAR - alt proqram yaxın çağırış üçün kodlaşdırılır ( yəni alt proqrama yalnız 64 Kbayt hüdudunda müraciət etmək olar);

FORWARD – kompilyatora məlumat verir ki. alt proqramin elanı sonra veriləcək;

İNLİNE – alt proqramın daxili maşın instruksiyaları ilə realizə (yerinə yetirmə) olunmasını göstərir;

İNTERRUPT – icra zamanı əmələ gələn kəsilmələri emal edir.

MÖVZU 5.5

Turbo Pascal dilinin qrafik operatorları və onlardan istifadə qaydaları

Plan:

1. 
   Turbo Pascal dilinin qrafik rejimi
   
2. 
   Turbo Pascal dilinin qrafiki operatorları
   

Bütün alqoritmik dillərdə olduğu kimi Turbo Paskal dilinin də proqram, mətn və qrafik iş rejimləri mövcuddur. Qeyd edək ki, qrafik rejimin operator və əmrləri ilə işləməzdən əvvəl həmin rejimə keçidi təmin etmək lazımdır. Bu məqsədlə hər şeydən əvvəl standart modulların elanı hissəsində yeni GRAPH modulunu elan etmək tələb olunur. Proqram daxilində qrafik rejimə keçidi təmin edəcək aşağıdakı prosedur və funksiyalardan istifadə edilir:

Qrafik rejimə keçid aşağıdakı kimi yerinə yetirilir. Əvvəlcə adapterin qrafik rejimdə işləməsini təmi edən prosedur verilir. Bu prosedurun ümumi şəkli aşağıdakı kimidir:

İNİTGRAPH (, , )

Burada, drayver- qrafik rejimin drayverinin tipini müəyyənləşdirən İNTEGER tipli dəyişəndir;

rejim- qrafik adapterin iş rejimini müəyyən edən İNTEGER tipli dəyişəndir;

yol- drayver faylının yerləşdiyi yaddaş qurğusu və qovluğu göstərən sətir tipli, yəni

STRİNG tipli dəyişəndir.

Drayveri müəyyənləşdirən sabitlər aşağıdakılardan biri ola bilər:

CONST

Detect=0; - tipin avtomatik müəyyən olunması;

CGA=1;

MCGA=2;

EGA=3;

EGA64=4;

EGAMono=5;

İBM8514=6;

HercMono=7;

ATT400=8;

VGA=9;

PC3270=10;

İstifadəçi göstərilən sabitlərdən istifadə etdiyi monitora uyğun olanı seçir və yuxarıdakı prosedurda < drayver > əvəzinə yazır. İstifadəçi işinin asanlaşdırmaq məqsədilə qrafik rejimin adapterinin tipini Detect=0 qəbul etmək məsləhət görülür. Çünki bu halda drayverin tipi kompüter tərəfindən avtomatik olaraq müəyyən olunur.

Qeyd etmək lazımdır ki, hər bir qrafik adapter müxtəlif rejimlərdə işləyə bilər. Hər bir monitora uyğun olan rejimlər xüsusi sorğuda verilmişdir. Lakin istifadəçi əgər qrafik adapterin müəyyən edilməsi üçün Detect=0 qəbul edibsə, sadəcə olaraq rejimin tam tipli, yəni İNTEGER tipli dəyişən olmasını verməsi kifayət edər. Həmin dəyişən də yuxarıdakı prosedurdakı , əvəzinə yazılır.

Drayverin yerləşdiyi qurğu və qovluq istifadəçi tərəfindən tapılmalıdır. Adətən istifadə etdiyimiz kompüterlərdə bu drayver, yəni EGAVGA.BGİ faylı C: qurğusunun BP qovluğunun BGİ altqovluğunda yerləşir. Yəni yuxarıdakı prosedurda < yol > əvəzinə ‘C:\BP\BGI’ yazmaq lazımdır.

Bütün qeyd olunanlardan sonra qrafik rejimə keçid yerinə yetirilməlidir. Keçidin düzgün olub-olmamasını yoxlamaq üçün GRAPHRESULT standart funksiyasının qaytardığı qiymət yoxlanılmalıdır. Əgər onun qaytardığı qiymət grOK və ya “0” olarsa, deməli, qrafik rejimə keçilib, əks halda, yəni başqa qiymət alınarsa, onda keçiddə baş verən səhv GraphErrorMsg (dəyişən) standart funksiyası ilə müəyyən edilərək lazımi tədbir görülür. Burada, dəyişən- GRAPHRESULT funksiyasının nəticəsinin mənimsədildiyi dəyişəndir.

Qrafik rejimdə iş qurtardıqdan sonra CLOSEGRAPH proseduru ilə rejim bağlanaraq ondan çıxılır. Əgər istifadəçi müvəqqəti olaraq, qrafik rejimdən çıxıb mətn rejiminə keçmək istəyirsə, onda sadəcə olaraq RESTORECRTMODE standart prosedurunu verməlidir. İstifadəçi qrafik adapterin yeni iş rejimini vermək istəyirsə, onda SETGRAPHMODE () prosedurundan istifadə edilir. Burada, rejim yeni təyin olunan rejimin göstəricisidir.

İstifadəçi istifadə etdiyi monitorun qrafik rejimdə ekranının həm üfiqi, həm də şaquli koordinatlarının maksimum sayını bilmək istəyirsə, onda uyğun olaraq GETMAXX və GETMAXY standart funksiyalarından istifadə edir. Belə ki, bu funksiyalar uyğun şəkildə üfiqi və şaquli koordinatların maksimum sayını qaytarır.

Qeyd: Ekranda koordinat başlanğıcı yuxarı sol künc hesab edilir.

Qrafik rejimdə işləyərkən istifadəçiyə tez-tez lazım olan aşağıdakı standart prosedurları verək:

1. 
   Kursorun yeni mövqeyinin təyin edilməsi:
   

MOVETO (X, Y)

Burada, X və Y- İNTEGER tipli ifadələr olub uyğun olaraq üfiqi və şaquli koordinatları göstərir.

2. 
   Qrafik ekranın təmizlənməsi:
   

CLEARDEVİCE

Sadə həndəsi fiqurların qurulması:

a) Nöqtə və xəttin çəkilməsi:

1.PUTPİXEL (X,Y, rəng)

Ekranın (X,Y) koordinatlarında , rəng ifadəsi ilə verilmiş rəngdə nöqtəni (pikseli) çəkir. Burada, X və Y- İNTEGER tipli, rəng- WORD tirli ifadə olmalıdır. Pixel- ekranda işıqlanan nöqtədir.

2. 
   GETPİXEL (X, Y)
   

(X, Y) koordinatında yerləşən nöqtənin (pikselin) rənginə uyğun WORD tipli qiyməti verir.

3. LİNE (X1, Y1, X2, Y2)

Başlanğıcı (X1, Y1), sonu (X2, Y2) nöqtəsində olan düz xətti çəkir. Burada X1, Y1, X2, Y2- İNTEGER tipli ifadələdir.

3. 
   LİNETO (X, Y)
   

Kursorun əvvəlcədən durduğu mövqenin koordinatları ilə (X, Y) koordinatını birləşdirən düz xətti çəkir. X, Y- İNTEGER tipli ifadələrdir.

b)Çoxbucaqlıların çəkilməsi:

1. 
   RECTANGLE (X1, Y1, X2, Y2)
   

Yuxarı sol küncü (X1, Y1) koordinatlı nöqtədə, aşağı sağ küncü isə (X2, Y2) nöqtədə yerləşən düzbucaqlını çəkir. Burada X1, X2, Y1, Y2- İNTEGER tipli ifadələrdir.

v) Qövslərin, çevrələrin və ellipslərin çəkilməsi:

1. 
   CİRCLE (X,Y, R)
   

Mərkəzi (X, Y) koordinatlı nöqtədə, radiusu R-ə (piksellə) bərabər olan çevrə çəkir. Burada X, Y- İNTEGER tipli, R- WORD tipli ifadələrdir.

2. ARC (X, Y, başlanğıc bucaq, son bucaq, R)

Mərkəzi (X, Y) koordinatlı nöqtədə yerləşən, radiusu R olan, başlanğıc bucağı- başlanğıc bucaq, son bucağı- son bucaq olan cevrə qövsü çəkilir. Burada, X, Y- İNTEGER; başlanğıc bucaq, son bucaq, R- WORD tipli ifadələrdir. Qeyd edək ki, bucaqlar saat əqrəbinin hərəkətinin əksi istiqamətində hesablanaraq dərəcələrlə verilir.

3.ELLİPSE (X, Y, başlanğıc bucaq, son bucaq, RX, RY)

Mərkəzi (X.Y) koordinatlı nöqtədə , başlanğıc və son bucaqları uyğun olaraq başlanğıc bucaq, son bucaq, radiusları isə Rx və Ry olan ellips cəkir.

Burada, X, Y- İNTEGER; başlanğıc bucaq, son bucaq, RX, RY- WORD tipli ifadələrdir.

q) Rənglər və fiqur daxilinin doldurulmasının təyini:

1. SETCOLOR (rəng)

Çəkiləcək xətlər və simvollar üçün rəng ifadəsi ilə verilən rəngi təyin edir. Rənglərə uyğun rəqəmlə 0..15 arasında dəyişir.

2.SETBKCOLOR (rəng)

Ekranın fonunun rəngini müəyyən edir.

3.SETFİLLSTYLE (ştrix, rəng)

Ştrixləmənin üslubunu təyin edir. Burada, ştrix- WORD tipli ifadə olub ştrixin tipini; rəng- WORD tipli ifadə olub ştrixin rəngini göstərir.

Ştrixləmə üçün 0..12 arasında rəqəmlərdən istifadə etmək olar.

Paskal dilində tərtib edilmiş proqramın yerinə yetirilməsi və idarəetmə ilə əlaqəli redaktorun əsas əmrləri aşağıdakılardır.

-Proqram mətnini fayl şəklində yadda saxlanılması üçün FİLE menyusunun SAVE AS və ya SAVE əmrlərindən istifadə edilir. Proqramın yaddaşdan çağırılması üçün FİLE menyusunun OPEN əmrindən, yeni faylın yaradılması üçün həmin menyunun NEW əmrindən istifadə edilir. Redaktordan çıxış üçün FİLE menyusunun EXİT əmri verilməlidir;

- Proqram daxilində düzəlişlərin aparılması üçün EDİT menyusunun əmrləri istifadə edilir: proqram hissəsinin surətinin yaradılması –COPY, bloka alınmış hissənin silinməsi CLEAR, bloka alınmış hissənin ekrandan kəsilərək götürülməsi-CUT (bu halda həmin hissə buferə (müvəqqəti yaddaşa yazılır) ), buferdəki məlumatın proqrama əlavəsi-PASTE və s;

- Proqram tərtib edildikdən sonra COMPİLE menyusunun eyni adlı əmri ilə kompilyasiya edilir. Bu isə həm proqramın maşın kodlarına çevrilməsini, həm də proqramda olan səhvlərin (sintaksis, sematik, məntiqi və tələbata digər uyğunsuzluqlar) tapılmasına şərait yaradır;

-Proqramın yerinə yetirilməsi üçün RUN menyusunun eyni adlı əmrindən istifadə edilir;

- Proqram nəticələrinin nəzərdən keçirilməsi məqsədilə DEBUG menyusunun OUTPUT (proqram mətni ekranda qalmaqla nəticələrə baxış) və USER SCREEN (nəticələrə tam ekranda baxış) əmrlərindən istifadə edilir.

Qeyd edək ki, burada digər əməliyyatların da yerinə yetirilməsi üçün əmrlər mövcuddur.
MÖVZU 6.1

Mətn redaktorları. Ms Word mətn redaktoru, işçi pəncərəsi, menyuları

Plan:

1. Mətn redaktorları

2. Ms Word mətn redaktoru, işçi pəncərəsi

3. Ms Word mətn redaktoru, menyuları və menyuların əmrləri

EHM-larının yarandığı ilkin dövrlərdən başlayaraq digər məsələlərin həlli ilə bərabər hər bir müəssisənin fəaliyyətində mühüm əhəmiyyətə malik sənədləşmə ilə əlaqədar mətnlərin yığılmasının proqram vasitələrinin yaradılması üzərində iş aparılırdı. Yaradılan redaktorlarda müxtəlif əlifbalar, şriftlər və işarə­lərin (hərf, rəqəm və digər işarələrin) müxtəlif parametrlərinin təyin olunması imkanlarına malik deyildi. Məhz bunu nəzərə alaraq Windows proqram örtüyü yarandığı vaxtdan mətnlərin yığılması, onlar üzərində müxtəlif əməliyyatların aparılması üçün mətn redaktoru olan Word mətn redaktoru istifadəyə verildi. Bu redaktor Windows əməliyyatlar sisteminin inkişafına və yeni versiyalarının yaradılmasına uyğun olaraq yeni imkanların əlavəsi ilə təkmilləşdirildi. Eyni zamnda Word mətn redaktoru Windows əməliyyatlar siste­minin Offis proqramı kimi mübadilə, müxtəlif proqramların əlaqəli işləməsi, müasir tələbatlara uyğun xüsusiyyətləri də özündə cəmləşdirdi.

Word mətn redaktorunu yükləmək üçün işçi stolun “Пуск” düyməsini basdıqdan sonra açılan pəncərədən “Программы” bəndindən Microsoft Word seçərək yerinə yetirilmə verilir. Yükləməni işçi stoldakı proqrama uyğun piktoqramdan və Word sənədinin işarəsindən də yükləmək olar.

Yüklənmədən sonra redaktorun işçi pəncərəsi aşılır. Pəncərənin birinci sətrində redaktorun və aktiv faylın adı verilir. Əgər fayl açılmayıbsa, onda onun əvəzinə Document1 göstərilir. Sonrakı sətirdə redaktorun əsas menyuları verilir. Daha sonra standart və formatlaşdırma alətlər panellərinin işçi lentləri verilir. Bu işçi lentlərdən sonra redaktorun işçi oblastı yerləşir. Bu hissənin yuxarı və sol hissəsində ölçü xətkeşləri, sağ və aşağı hissəsində isə işçi oblastda hərəkət düymələri yerləşir. İşçi oblastdan sonra sənəd görünüşü və sənəd haqqında məlumatlar sətirləri yerləşir. Burada səhifə, sətir, səhifələrin sayı, sütun və yerinə yetirilən əməliyyat haqqında məlumat verilir.

Redaktorun menyuları və onların ümumi təyinatı belədir:

Файл – faylın yaradılması, açılması, bağlanması, yadda saxlanması, çapı, sənədə baxış, sənədin göndərilməsi, xüsusiyyətləri, səhifə parametrləri təyin edilə bilər.

Правка– Sənədin redaktəsi yerinə yetirilir. Burada yerinə yetirilmiş sonuncu əmrin ləğvi, bərpası, bloka alınmış sənəd hissəsinin ləğvi, surətinin alınması, bütün sənədin seçilməsi, sənəd elementinin tapılması, əvəz edilməsi, elementə keçid əmrləri verilir.

Вид- Sənəd və pəncərənin görünüşü ilə əlaqədar parametrlərin verilməsi.

Вставка-Sənədə yeni elementlərin, səhifə nömrələrini, simvolların, qeydlərin, haşiyələrin, müraciətlərin, sənəd hissələrinin, şəkillərin, dioqramların, sxemlərin əlavəsi mümkündür.

Формат- Sənəd və onun elementlərinin formatlaşdırılması ilə əlaqədar əmrlər verilir.

Сервис- Sənəd düzəlişləri, mühafizə, parametrlərin təyini və s. ilə əlaqədar servis xidməti əmrləri verilir.

Таблица- Cədvəl və onun elementləri olan xana, sətir, sütun ilə işin təşkili.

Окно- Sənəd pəncərələri və onlarla işin təşkili.

Справка- Kömək üçün sorğulara cavabların alınmasını təmin edir.

Mətn redaktorunun menyularıı və menyuların əmrləri.

Word mət redaktorunun menyuları və o menyuların əmrləri aşağıdakılardır:

1. 
   Файл (Fail) menyusu- Bu menyunun əmrləri vasitəsilə yeni faylın yaradılması, mövcud faylın açılması, faylın bağlanması, faylın yadda saxlanması, səhifə parametrlərinin təyini, sənədin çapı, sənədin marşrut üzrə göndərilməsi, sənədin xarakterik xüsusiyyətlərinin verilməsi və s. həyata keçirmək olar. Menyunun əmrləri aşağıdakılardır:
   

Создать- Yeni Word faylının yaradılması. Bu əmr verildikdən sonra işçi pəncərənin sağında açılan tapşırıqlar pəncərəsindən sənədin adi sənəd, XML sənədi, Web sənədi, elektron poçtla göndəriləcək məlumat olması və s. müəyyən edilir;

Открыть- Artıq redaktorda mövcud olan sənədin açılmasını təmin edir;

Закрыть- Yeni yaradılmış və ya artıq mövcud olub, açılmış sənədin bağlanması;

Сохранить-Yeni yaradılmış və ya açılaraq düzəlişlər edilmiş sənədin yadda saxlanılması;

Сохранить как- sənədin yadda saxlanılmasının necə həyata keçirilməsini müəyyən edir;

Сохранить как веб- страницу- Word mətn redaktorunda yaradılan sənəd Web səhifə kimi xüsusi qaydada yadda saxlanılır;

Поиск файла- Faylın axtarılışının təmin olunması;

Разрешения-Yaradılmış Word sənədinə daxil olma və ondan istifadəyə məhdudiyyətlərin qoyulub-qoyulmamasını müəyyən edir;

Версии- Word sənədinin digər versiyalarının yaradılaraq saxlanılmasını təmin edir;

Предварительный просмотр веб страницы- Web səhifə kimi yaradılmış sənədə qabaqcadan (adətən çapdan və yaddaşa yazılmadan əvvəl) baxışın təşkili;

Параметры страницы- səhifənin parametrlərinin müəyyən edilməsi. Burada yeni açılan pəncərədə üç əsas bəndin rejimləri müəyyən edilir, Bunlardan

1. 
   Размер бумаги- Burada kağızın standarta uyğun ölçüləri, eni, hündürlüyü, kağızın çap qurğusuna verilməsi qaydası və müəyyən edilmiş bu parametrlərin bütün sənədə və ya kursor durduğu mövqedən sona qədər aid olunduğu müəyyənləşdirilir
   
2. 
   Поля- Burada səhifənin yuxarı, sol. aşağı, sağ kənarlarından mətnə qədər olan məsafə, səhifə kənarının tikilməsi və tikiş məsafəsi müəyyən edilir. Eləcə də səhifənin kitab və ya albom səhifəsi yönümlü olması, bu səhifələrin adi. güzgü sahəli. Bir vərəqdə iki səhifə və braşura şəklində verilməsi müəyyən edilir. Bütün müəyyən edilmiş yeni parametrlərin sənədə tam və ya kursorun durduğu mövqedən sonə qədər aid edilməsi də verilir;
   
3. 
   Источник бумаги- Burada mətn bölməsinin başlayacağı səhifəni (növbəti səhifə, cüt səhifə, tək səhifə və s.), səhifə kolontitullarının ( mətnə aid olmayan səhifə məlumatlarının, adətən səhifə başlığında və ya sonunda ) verilməsini, bu kolntitullara qədər səhifə kənarından olan məsafə, sənəd səhifəsində yazının şaquli yerləşmə qaydası, sətirlərin nömrələnməsi, sətirlər və ya abzasların cərcivələrə alınmasına uyğun parametrlərin müəyyən edilməsi həyata keçirir.
   

Предварительный просмотр- Hazırlanmış sənədə qabaqcadan baxışın həyata keçirilməsi;

Печать-Hazırlanmış sənədin çapa verilməsi. Burada printerin hazırlığı, sənədin çap olunacaq hissəsinin təyini, sənəd surətlərinin sayı, rəngdən və printerin texniki imkanlarına uyğun parametrlərin müəyyən edilməsi həyata keçirilir.

Отправить- Hazırlanmış sənədin məlumat kimi elektron poçtla, marşrut üzrə, faksla və digər vasitələrlə ötürülməsini təmin edir;

Свойство-Burada yaradılmış faylın xarakterik xüsusiyyətləri: fayl sənəd haqqında ümumi məlumatlar (sənədin adı, yaradılma, dəyişdirilmə, açılma tarixləri, baytlarla ölçüsü); sənədi tərtib edən şəxs. onun aid oldüğü qrup, təşkilat və s. haqqında məlumatlar; sənəd haqqında statistik məlumatlar (sənəddəki səhifələrin, sətirlərin, abzasların, söz və simvolların sayı) və digər ümumi təyinatlı məlumatlar verilir və lazım gəldikdə təyin edilir;

Son dəfə açılmış və istifadə edilmiş faylların siyahısı;

Выxод- Üzərində işlənilən Word sənədiniə uyğun faylın bağlanması

2. 
   Правка (Edit) menyusu:
   

Отменить – Sonuncu yerinə yetirilmiş əməliyyatın ləğv edilməsi;

Повторить- Sonuncu ləğv edilmiş əməliyyatın bərpası;

Вырезать- Bloka alınmış (qeyd edilmiş) sənəd hissəsinin ekrandan kəsilib (silinib) götürülməsi (kəsilib götürülmüş hissə redaktorun müvəqqəti yaddaşı olan buferə yerləşdirilir);

Копировать- Buferə bloka alınmış sənəd hissəsinin surətinin yerləşdirilməsi;

Буфер обмена Office- Office buferi məzmunun əlavəsi;

Вставить- Bufer məzmununun sənədin kursor durduğu mövqeyinə əlavəsi;

Специальная вставка- Bufer məzmununun sənədə xüsusi obyekt şəklində əlavəsi;

Вставить как гиперссылку – bufer məzmununun sənədə hipermüraciət kimi əlavəsi. Bu halda məzmunun özü deyil adətən onun hirper müraciət göstəricisi sənəd yazısından fərqli yazı ilə sənədə əlavə edilir. Mousun göstəricisini həmin işarə üzərinə qoyaraq basdıqda uyğun məlumat ekrana verilir;

Очистить- Bloka alınmış sənəd hissəsinin formatının (Формат seçilibsə) və ya məzmununun (Содержимое seçilibsə) silinməsi. Əgər format silinirsə, onda məzmun adi qaydaya uyğun olaraq saxlanılır; əgər məzmun silinərsə onda həmin sahənin müəyyən edilmiş formatı saxlanılır və sonrakı daxiletmədə aktivləşir;

Выделить все- Bütün sənədin bloka alınması (seçilməsi);

Найти- Sənəd elementi olan hərf, söz, söz birləşməsi, cümlə və sairin axtarılıb tapılması. Burada əlavə parametrləri də vermək mümkündür: bunlara registrlər, söz birləşmələri formaları, format və sair daxildir;

Заменить- Lazım gəldikdə sənəd elementinin (simvolun, sözün, sözbirləşməsinin və s.) axtarılıb tapılaraq digəri ilə əvəz edilməsinin təmin olunması;

Перейти- sənəddə uyğun göstəriciyə (səhifə, cədvəl, şəkil, haşiyə və qeydlərin nömrələrinə, əlfəcinə) görə avtomatik keçidin təşkili. Bu keçiddə istifadə edilən nömrələr redaktorun “Вставка” menyusunun səhifələr üçün “Номера страниц”, digərləri üçün isə “Ссылка” əmrinin köməyi ilə verilməlidir. Əks halda istifadəçinin verdiyi nömrələr üzrə keçid düzgün yerinə yetirilmir;

Связи- sənəd elementlərini və sənədin digər element və sənədlərlə əlaqələrini (rabitəni) verir;

Объект- sənədə əlavə edilmiş obyektlərin düzəlişini təmin edir.

3.