Mühazirələr Orta Ixtisas Təhsil müəssisələrində fənnin tədrisi üçün nəzərdə tutulub


Tərif. P  A  A olduqda P, A, cütünə A çoxluğunun elementləri arasındakı münasibətə Binar



Yüklə 409,43 Kb.
səhifə13/34
tarix22.04.2022
ölçüsü409,43 Kb.
#56001
növüMühazirə
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   34
M hazir l r Orta Ixtisas T hsil m ssis l rind f nnin t drisi

Tərif. P A A olduqda P, A, cütünə A çoxluğunun elementləri arasındakı

münasibətə Binar münasibət deyilir.

A çoxluğunun x və y elementləri ( ) arasında binar münasibəti ilə işarə edilir.

Misallara baxaq.

Tutaq ki, A { } çoxluğunda ( ∶y) münasibəti verilmişdir . Binar münasibəti ödəyən cütləri yazaq:

P = {( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )} olar.

Verilmiş A çoxluğunun elementləri arasında binar münasibətini əyani təsəvvür etmək üçün bu çoxluğun elementlərini nöqtələrlə göstəririk, sonra isə bu nöqtələrdən münasibətini ödəyən (x,y) cütlərini seçirik və x-də y-ə doğru oxlar keçiririk. Alınan

çertyoj münasibətinin qrafı, çoxluğun elementlərini göstərən nöqtələr isə qrafın təpələri adlanır.



Misal. B { } x y münasibətinin qrafını quraq.

{( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )}

Şərh etdiyimiz qaydaya əsasən müstəvi üzərində 5 sayda nöqtələr götürək və istiqamət böyük ədəddən kiçik ədədə doğru olmaqla şərtini ödəyən cütləri istiqamətli xətlərlə birləşdirək Alınan fiqur münasibətin tələb olunan qrafı olur.


4

6
8
2
12

Başqa misala baxaq.

B { } çoxluğunda ( ∶y) münasibəti verilmişdir . Bu münasibətin qrafını quraq. Əvvəlcə münasibətini ödəyən cütlər çoxluğunuyazaq:

{( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )}
5




Nöqtələri oxla elə birləşdirmək lazımdır ki, onun çıxdığı nöqtəyə uyğun ədəd, onun daxil olduğu nöqtəyə uyğun ədədin böləni olsun. Başlanğıc və uc nöqtələri üst-üstə düşən


oxlar ilgək adlanır. Qrafın təpə nöqtələrində əmələ gələn ilgəklər onun göstərir ki, hər bir ədəd özü-özünün bölənidir.

Beləliklə, çoxluqların elementləri arasındakı münasibətləri aşağıdakı üsullarla vermək olar:



  1. Çoxluqların elementləri arasında münasibətinə malik olan bütün cütləri sadalamaq

üsulu. Məsələn, A={ } { } çoxluqlarının elementləri arasında x y

münasibətini göstərək.



{( ) ( ) ( )}

  1. Cədvəl vasitəsilə ifadə etmək üsulu.

A B

4

6

3







5












Xətlənmiş damalar

 x y münasibətini ifadə edir.



  1. Qraf vasitəsilə göstərmək üsulu.

 x y


Yüklə 409,43 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   34




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin