Mukammal bozorda raqobat va monopoliya

O‘rtacha - sotilgan bir birlik mahsulotga to‘g‘ri keladigan
daromad(revenue (Average AR)) daromaddir, ya’ni: AR  TRQ  PQQ  P

Chekli - bu qo‘shimcha bir birlik ne’matni sotish
daromad natijasida umumiy daromadning o‘sgan qismi _R(Q) d(PQ) Q

(Marginal MR    P  P revenue Q Q Q

Q – Tovar miqdori
Rasmdan ko‘rinib turibdiki, raqobatlashgan bozordagi talabning narx bo‘yicha elastikligi cheksizdir , ya’ni absolyut elastik. Bu degani, raqobatlashgan bozorda biror sotuvchi o‘z tovari narxini kichik miqdorga oshirsa, u o‘zining barcha xaridorlaridan ajraladi, agar narxni kichik miqdorga kamaytirsa, u o‘ziga bozordagi barcha xaridorlarni tortadi.
Natural o‘lchamdagi ishlab chiqarish hajmining zararsizlik nuqtasi quyidagi formula orqali hisoblanadi:



Monopol raqobatlashgan bozordagi mahsulot differensiyallashgan, ya’ni bir xil ehtiyojni qondiruvchi tovarni har bir firma o’ziga xos ravishda ishlab chiqarib sotadi va uning mahsuloti boshqa firmalarning mahsulotidan sifati, bezagi, tarkibi va sotuv markasi, obro’yi bilan farq qilishi mumkin.

Tovarning differensiyallashuvi

• deganda bozorda sotiladigan tovarni standartlashtirilmaganligi tushuniladi. Har bir firma o’zining tovar markasini ishlab chiqarish bo’yicha monopol hisoblanadi va u bozorda ma’lum darajada monopol hokimiyatga ega bo’ladi.
Raqobatlashgan monopol bozor quyidagi xususiyatlari bilan xarakterlanadi:

^Oligopoliya - bu shunday bozor turiki, undagi tovar

taklifining hammasi, yoki deyarli hammasi bir necha ishlab chiqaruvchi firmalar tomonidan bo’lib olingan va bu bozorga yangi firmalarning kirishi katta to’siq orqali cheklangan bo’ladi.


O ligopolik bozorda firma tomonidan
qabul qilingan har
qanday iqtisodiy siyosat, ya’ni

• 
  - narxlarni o’zgartirish,
  
• 
  ishlab chiqarish hajmini o’zgartirish,
  
• 
  reklamani kuchaytirish