Muloqot shakllari

SCIENTIFIC PROGRESS
 
VOLUME 2 ǀ ISSUE 3 ǀ 2021 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
  
Page 626
dars holatidan qoʻrqadigan bolalar; javob berishga uyaladigan, shuning uchun hech 
narsani bilmaydigan yoki quloq solmayotgan oʻquvchi boʻlib koʻrinadigan bolalar. 
Ularning har biriga nisbatan oʻqituvchi sabr-toqat va xayrixohlik bilan turli xilda 
yondashishi kerak boʻladi.Tarbiyachi pedagogning tarbiyalanuvchilari bilan avtoritar 
uslubda ish olib borishiga yoʻl qoʻyib boʻlmaydi, unga nisbatan mehribonlik bilan ijobiy 
munosabatda boʻlishi oʻta muhimdir.Tarbiyachining bolaga munosabati faqat uning 
aniq muvaffaqiyati evaziga boʻlmasligi kerak [25]. Bolalar nutqining oʻsishida ularning 
maktabda oʻqishi katta rol oʻynaydi. Bola maktabgacha yoshda oʻylamasdan gapiradi, 
maktabda esa bola gaplashayotgan til oʻqitiladigan va oʻrganiladigan ilm boʻlib qoladi. 
Grammatikani oʻqib oʻrganish jarayonida bola nutqining fonetik jihati toʻgʻri boʻlib 
boradi, nutqning sintaksis tuzilishi takomillashadi. Maktabda oʻqitilayotgan hamma 
fanlarni oʻrganish jarayonida oʻquvchi nutqining lugʻati boyiydi, soʻzlarning mazmuni 
chuqurlashadi va kengayadi [26]. Bolalarning yozma nutqni egallashlari ular nutqining
oʻsishida muhim bosqich boʻladi. Bola oʻz fikrlarini yozma nutqda bayon qilishga 
harakat qiladi. Oʻquvchi oʻqituvchining topshirigʻiga binoan yozma ishlar 
bajarayotganda oʻzining shu ishiga baho berilishini, oʻz fikrining qanday til bilan bayon 
qilinganiga qarab baho berilishini oldindan bilib turadi. Oʻquvchi maktabda berilgan 
topshiriqni tayyorlash vaqtida shu topshiriqni oʻziga - oʻzi gapirib berishni mashq qilib 
turishi oʻquvchi nutqining oʻsishiga katta tahsir qiladi. Bolalar nutqining oʻsishida
tarbiyachining nutqi katta ro’l oʻynaydi, chunki uning nutqi bolalar uchun namunali 
nutq hisoblanadi [27-30].
Xulosa qilib aytganda pedagoglar bolalarga kichik maktab yoshidan boshlab turli
muloqot shakllarini qo’llagan holda ogʻzaki va yozma nutqni oʻstirish bilan birga nutq 
madaniyatini va muloqotga kirishishni ham oʻrgatib borishlari zarur hisoblanadi .
REFERENCES
[1] Sh.M.Mirziyoyev. Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat‘iyat bilan davom ettirib, yangi 
bosqichga ko‘taramiz. – Toshkent: ―O‘zbekiston‖. 2017 y.
[2]G’oziev E. Psixologiya: (Yosh davrlari psixologiyasi). Pedagogik institutlar va 
universitetlarning talabalari uchun oʻquv qoʻllanma. – T.: Oʻqituvchi, 1994.- 224 b.
[3] Maslow A.H. Synergy in the society and in the individual, J. Individ// ‘sychol., 
1964, 20, 153-164.
[4] Reklen M. Les ‘roblemes de ‘sychologies. – ‘aris, 1994.
[5] Хатамова, Д. А. (2010). Проблемы идентификации и эквивалентности 
литературоведческих терминов (на материале русско-узбекской терминологии): 
Автореф. дисс. канд. филол. наук. 
[6] Khatamova, D. A. (2019). Sphere of reception of the term “artistic image”. 
A young 
scientist. Kazan
, 
45
, 283. 

---