Multisim dasturida olchov asboblari va energiya manbalarini o‘rganish, ular asosida sxemlar tuzish. Sxemalar topologiyasi

Multisim dasturida olchov asboblari va energiya manbalarini o‘rganish, ular asosida sxemlar tuzish.

Sxemalar topologiyasi

1. 
   Sxemada kuchlanish manbayi va g‘altaklardan iborat induktivlik konturlari bo‘lmasligi kerak .
   
2. 
   Tok manbalari ketma- ket ulanmasligi kerak .
   
3. 
   Qisqa tutashgan g’altaklar bo‘lmasligi kerak .
   
4. 
   Kuchlanish manbayi transfarmator va induktiv g’altakga ketma- ket ulangan qarshilik orqali ulanishi kerak . Tok manbayiga ulangan kondensatorga resistor albatta parallel ulanishi kerak .
   

Sxemani modellashtirishga misol
Misol uchun umumiy emitter (UE) sxemasi bo‘yicha ulangan biqutbli tranzistorda yig’ilgan kuchaytirgich kaskadini ko‘rib chiqamiz . Chiqish va kirish kuchlanishlarini vaqtga bog‘liq , uzatish xarakteristikasi , amplituda- chastotali va faza- chastotali xarakteristika grafiklari quriladi .
1)Multisim muhitida tatqiq qiladigan sxemani yig’amiz .
Izoh:
- Sichqonchaning chap tugmasini ikki marta bosilishi elementni parametrlarini o‘rganish imkonini beradi .
- ishlash vahtida qulaylik uchun simlarni rangini o‘zgartirishimiz mumkin (sichqonchani o‘ng tugmasi bilan paydo bo‘lgan Change color menyudan simni ajratamiz ) (53- rasm).

53- rasm. Sxemaning ishchi oynada ko’rinishi.
1) Sxemani ishga tushiramiz ostsillograf avtomatik kirish va chiqish kuchlanishlarini vaqtga bog‘liqlik grafigini chizadi (ularni ko‘rish uchun ostsillografda sichqonchani chap tugmasini bosish yetarli ) (54- rasm).
2) Oscillocope –XCS1 faol darchasida masshtabni kattalashtirish va kamaytirish , ordinata va absissa o‘qi bo‘ylab grafiklarni surish mumkin , kursor yordamida grafikning har bir nuqtasida parametrlarni ko’rish mumkin (bu yerda –kuchlanish qiymatlari), Save tugmasi yordamida matnli faylda jadvaj ko’rinishida ossilografdagi ma’lumotlarni saqlash mumkin .
3)Analysis rejimi yordamida analog grafiklarini qurish .
Plotter tugmasi yordamida kursorlarni va ma’lumotlarni har qanday nuqtadagi kuchlanish qiymatlarni aks ettirish va ko‘rish mumkin, tahlil vaqtida qulaylik uchun grafiklar turli ranglarda aks ettiriladi .


54- rasm. Ostsillografda avtomatik kirish va chiqish kuchlanishlarining vaqtga bog‘liqlik grafigi
Output qo‘yilishida Transient Analysis darchasidan taxlil uchun kerakli bo‘lgan kattaliklarni tanlaymiz, analysis Transient qo’yilishidan tahlilni boshlanish va tugallanish vaqtini o‘rnatish mumkin ( shunday harakatlar analizni barcha turlarida ham qilinadi (55- rasm).

55- rasm. Transient Analysis darchasi
4) DS-Sween Analisis yordamida uzatish xarakteristikasini quramiz ( chiqish kuchlanishini kirish kuchlanishiga bog‘liqligini ) plotterda (Grapher View) grafik bilan ish oldingilariga o‘xshash bajariladi (56- rasm).

56- rasm. DS-Sween Analisis opsiyasi

5. 
   ACHX va FCHX ni o‘rganish (AC-Analysis yordamida) (57- rasm).
   

57- rasm. ACHX va FCHX ni o‘rganish