Öğrenilmiş çaresizlik, başarısızlığı yorumlama biçiminden doğar Öğrenilmiş çaresizlik başımıza gelen olayları yorumlama biçimi mizden doğar. Aynı durumun iki farklı yorumu, insanı öğrenil
miş çaresizliğe veya öğrenilmiş başarıya götürebilir. İnsanların
başlarına gelen aynı olayı nasıl farklı şekilde yorumlayabildik
lerini gösteren çok sayıda örnek vardır.
Afrika'ya iki ayakkabı pazarlamacısı gönderilir. Hiç kimse
nin ayakkabı giymediğini görürler.
Kötümser: "Burada hiç kimse ayakkabı giymiyor, ayakkabı satılamaz." İyimser : "Burada hiç kimsenin ayakkabısı yok, herkese ayakkabı satabiliriz!" Öğrenilmiş çaresizliğe düşmeyenlerin bakış açısına güçlü bir örnek Edison perspektifidir. Ünlü mucit, ampulün içindeki teli bul
mak için yaptığı denemelerde yüzlerce kez başarısız olduğun
da, başarısızlığını 'başarıya götürmeyen yolları elemek' olarak
görüp, "Her denememde başarısız olmaya götüren bir yol buluyo rum," diyebilmiştir. Edison felsefesine göre, başarısızlığa götüren bütün yollar bitince geriye başarıya giden yol kalır! Öğrenilmiş çaresizliği bir bilgisayar programına benzetebiliriz. Beyninize yüklendiğinde ondan sonra, yüklenen tüm yeni prog
ramları ve yapılan tüm işlemleri yavaşlatan bir iç program. Bu
programın en kritik fonksiyonu başımıza gelen olaylara verdi
ğimiz tepkileri etkilemesidir.
51
