MüMİn sekman, Kişisel gelişim ve

'Öğrenilmiş' çaresizliğe karşı, 
'öğretilmiş' çaresizlik
Kanaatimce  Doğu  kültürlerindeki  çaresizlik  anlayışını  en  iyi 
'öğretilmiş  çaresizlik'  kavramı  anlatır.  Prof.  Dr.  Martin  Seligman 
Türk olsaydı, bulduğu kavrama öğretilmiş çaresizlik derdi!
Öğrenilmiş  çaresizlik  teorisinde  bireyler  deneme  yanılma 
sonunda  çaresizliği  öğrenir.  Öğretilmiş  çaresizlikte  ise,  kişi  herhan­
gi  bir  'deneme  yanılma'  yaşamasa  da,  toplum  tarafından  bireye  çare­
sizlik  kültürü  'yüklenir'.  Mesela  arabesk  müzik  güçlü  bir  öğrenil­
miş çaresizlik aşılama aracıdır.
36

---

Öğretilmiş  çaresizlik  kültüründe,  bireylere  neleri  yapmama­
ları  gerektiği  o  kadar  güçlü  bir  şekilde  öğretilir  ki,  o  kişi  o  alan­
da  yeni  bir  denemede  bulunmayı  aklından  bile  geçirmez.  Kişi 
deneyip  yanılmadan  'doğuştan'  kaybetmeyi  kabul  eder!  Batık­
lar  deneyip  yanılıp  çaresizliği  öğrenir,  bizim  toplumumuz  çaresizliği 
doğar  doğmaz  bize  öğretir  ki,  deneyip  yanılmayalım!  Bu  kadar  'iyi 
kalpli'  olduğumuz  halde,  bu  kadar  çaresizlikler  içerisinde  yaşamamı­
zın temel nedeni budur!
Koca  bulmaktan  iş  aramaya,  üniversite  sınavını  kazanmaktan 
vize  başvurusuna  hayatımızın  pek  çok  unvan  maçına  kaybetmeye 
hazırlanmış  şekilde  çıkarız.  Çünkü  daha  önce  deneyip  kaybetmiş 
birileri  sınırlayıcı  önyargılarını  beynimize  doldurmuştur.  Öğretil­
miş çaresizliğe 'bulaştırılmış başarısızlık bilgisi' de diyebiliriz.