MüMİn sekman, Kişisel gelişim ve

"Kamyoncusun dediler, öğrenilmiş çaresizlik 
teorisinde yer vermediler!"
Bir  kültürü  okumak  için  bakılması  gereken  yerlerden  biri­
nin  kamyon  arkası  yazıları  olduğuna  inanırım.  Türk  şoförlerin 
kamyon  arkası  yazıları  öğrenilmiş  çaresizlik  anıtlarıdır.  Aşa­
ğıda  Türkiye'de  yaygın  olarak  kullanılan  bazı  kamyon  arkası 
yazıları ve onların öğrenilmiş çaresizlikle ilişkisini bulacaksınız.
•  Öğrenilmiş çaresizlik genelleştirilmiş önyargılardır: "Düşe­
nin dostu olmaz!"
•  Öğrenilmiş  çaresizlik  insanların  yaşam  enerjisini  tüketir: 
"Bu âlemin insanları bana müsaade!"
•  Öğrenilmiş  çaresizlik  yaşayanların  yarışma  motivasyonu 
düşer: "Sataşma baba yorgun!"
•  Öğrenilmiş  çaresizlik  yaşayanlar  başlarına  gelene  anlam 
vermekte  zorlanır,  yaşam  şaşkınıdır:  "Hayat  sen  ne  çabuk 
harcadın beni!"
•  Öğrenilmiş  çaresizler,  sık  sık  hak  etmedikleri  bir  hayat 
yaşamaktan  söylenirler:  "Zalim  dünya  aslanı  kediye  boğdur­
dun!"
•  Öğrenilmiş  çaresizlik  yaşayanlar  kısa  vadede  çözüm  bek­
lentisinde değillerdir: "Garibin çilesi ölünce biter!"
•  Öğrenilmiş  çaresizlik  yaşayanlar  hayatları  üzerinde  dene­
timleri  olmadığına  inandıklarından,  kendilerini,  'havada
40

---

savrulan  yaprak'  gibi  metaforlarla  ifade  ederler:  "Yaprak 
dalından kopmuş bir kere, rüzgâra gerek yok!"
•  Öğrenilmiş  çaresizlik  yaşayanlarda  kolay  vazgeçme  eğili­
mi yüksektir: "Yaşamak buysa eğer, bırak üstü kalsın!"
•  Öğrenilmiş  çaresizlik  yaşayanların  zihin  iklimine  egemen 
olan  duygu  'hüzünlü  bir  veda'  halidir:  "İşte  geldik  gidiyo­
ruz, şen olasın Halep şehri!"
•  Öğrenilmiş  çaresizlik  yaşayanlar  hayatı  arabesk  yorumla 
algıladıkları  için,  'sevdi  mi  tam  seven,  sildi  mi  bir  kalem­
de  silen',  sevgileri  de  nefretleri  de  oldukça  yoğun  insan­
lardır:  "Vur  hançeri  sineme,  bırak  yaram  kanasın,  fazla  inme 
derine, çünkü orada sen varsın!"
Kamyon  arkası  yazılarında  reddedilmelere  ve  acılara  rağ­
men,  yaşama  sevincini  kaybetmeyenler  de  yok  değildir:  "Gön­
lünde  yer  yoksa  fark  etmez  güzelim,  ben  ayakta  da  giderim!",  "Hasre­
tinden ne lastikler eskittim!"