MüMİn sekman, Kişisel gelişim ve

Bu deneyden çıkarabileceğimiz diğer dersler neler?
Kaybeden  doğulmaz,  kaybeden  olunur,  insanlar  kaybetmeyi  kö- 
pekbalığının  yaşadığı  gibi  kafalarını  engellere  vura  vura  öğre­
nirler.
Kontrol inancı kaybolunca, kadercilik anlayışı başlar. Kişi çevresin­
deki  şartları  kontrol  edemediğini  görünce,  kendini  bırakır.  Böyle- 
ce şartların  onu daha  kolay kontrol edebileceği hale gelir!  Köpekbalığı, 
diğer  balığı  yiyemeyeceğini  görünce,  depresyona  girmiş,  kendini 
bırakmıştır. Böylece o balığı hiç yiyemeyecek hale gelmiştir.
Ödül  yoksa  emek  yoktur.  İnsanlar  ihtiyaç  duyduklarını  almak­
sızın  uzun  süre  gayretli  bir  şekilde  çalışmazlar.  Çabasının  karşı­
lığını  alamayan  balık,  ödülsüz  çabayı  sürdürmemiştir.  (Bu  kısmı 
patronunuza okutabilirsiniz!)
Milyonlarca  insan  başarılı  olmak  istediğini  söyler  ama  başa­
rılı  olmak  için  ciddi  bir  çaba  harcamaz.  Bu  insanların  sürekli 
başarısızlığın  sonuçlarından  şikâyet  ettikleri  halde  başarılı  olmak  için 
samimi  bir  çaba  içerisinde  olmamasının  nedenlerini  artık  anladığınızı 
sanıyorum.
20

---

Köpekbalığı  nasıl  düşünebilirdi?  Daha  doğrusu  siz  o  köpek- 
balığının  durumuna  düşmemek  için  her  sabah  kendinize  ne  sor­
malısınız?  Defalarca  denediğiniz  halde  her  defasında  başarısız 
olduğunuz bir konuda, her sabah kendinize üç soru sorabilirsiniz.
1.  Bende değişen bir şey var mı?
2.  Çevremdeki şartlarda değişen bir şey var mı?
3.  Hedeflediğim şeyde bir değişiklik var mı?
Sizin  içinizde,  çevrenizde  veya  hedeflediğiniz  kişi  veya  işte 
bir  değişiklik  varsa,  hemen  bir  daha  şansınızı  deneyebilirsiniz. 
Hiçbir  değişiklik  yoksa  ne  yapmalı?  Bir,  kendinizi  değiştirmek, 
önünüzdeki  engelin  üzerinden  aşacak  şekilde  kendinizi  geliş­
tirmek  elinizde.  İki,  yolunuz  tıkalı  olabilir  ama  yönünüz  tıkalı 
olamaz.  Aynı  amaca  giden  yeni  bir  yol  arayın,  bulamadıysanız 
yeni bir yol açın.
Bu  deneyden  'kendi  adınıza'  ne  gibi  dersler  çıkarabileceği­
nizi  de  düşünmelisiniz.  Sizin  köpekbalığı  gibi  'kafanızı  vura  vura' 
öğrendiğiniz  'sınırlayıcı'  hayat  dersleriniz  neler?  Sizin  'öğrenilmiş 
çaresizlik' yaşadığınız durumlar neler?