Osma qurilmalar – quduq aralashmasini yuvuvchi suyuqlikdan ajratishning imkoniyatini beradi. Osma stvolida xvostoviklarni yoki mustahkamlash tizmasining seksiyasini o ‘zining og'irligi ta’sirida egilishini oldini olishda qo'llaniladi. Yashirin tizmalaming tizmasini va mustahkamlash seksiyasini quduqlarni mustahkamlashda osib qo'yish uchta usulda olib boriladi: sement toshida, ponalarda va tayanch yuzalarda. Yashirin tizmalami va mustahkamlash tizmasini seksiyasini stvolning mustahkamlangan va mustahkamlanmagan qismlaridagi chegaralangan uzunliklarda sement toshiga osib qo‘yiladi. Mustahkamlash tizmasining seksiyasini biriktirgichlar-mustahkamlash tizmasining seksiyasini chuqurligini cheklash uchun va ulaming yordamida mustahkamlash tizmasini yaxlit shakllantirish uchun mo'ljallangan. Ular sementlangan va sementlanmagan mustahkamlash tizmasini seksiyasini biriktirish qurilmalariga bo'linadi. Biriktirgichlar (ulagichlar) biriktiriladigan seksiyalami bir o'qda yotishini, birikmaning germetikligini hamda undan burg'ini, uskunalarni va asboblami o'tishini ta'minlavdi. Germetiklovchi aurilma-чashirin tizmaning yuqori uchidagi sementlangan qismini germetikligini yoki mustahkamlash tizmasining germetikligini ta’minlashda qo'llaniladi. Ular yordamida halqa oralig'idagi fazo bekitiladi. Tashai pakerlar- mahsuldor qatlamlami sifatli ajratish va bekitishda, qatlam bosimini farqi katta bo'Igan yaqin joylashgan qatlamlami ajratishda hamda quvuming orqa tomonidan gazneft paydo bo'lishini oldini olishda qo'llaniladi. Ular gidravlik yoki mexanik ta’sir qiluvchi bo'lishi mumkin va sementlash jarayonining tugallanishida «stop» bosimga yetganda ishlab ketadi. Tizmaning oraa gidravlik -mustahkamlash quvurlar tizmasini manjetli va ikki pog'onali sementlashda qatlamlami ajratish uchun mo'ljallangan. Quduqlarni burg'ilash jarayonida ishlatish tizmasining tagidan gaz neft paydo bo'lishi va sement halqasini o'matilishi natijasida quvuming orqa oralig'idan oqimlami kirib kelishini oldini olishda mustahkamlash tizmasining boshmoqini germetiklashda gidravlik pakerlar qollaniladi.
Airatuvchi sementlash -mustahkamlash tizmasini sementlashda tamponaj aralashmasini va yuvuvchi
TEXNALOGIK QISM
Qiya yo’naltirilgan quduqlar haqida to’liq tushancha
Qiya yo'naltirilgan quduqlami ma’lumotlaridan ma’lumki, to'g'ri chiziqli qiya uchastkaning optimal uzunligi eng tejamkor hisoblanadi. Zenit burchakni barqarorlashtirgich uchun burg'ining frezerlash samaradorligini maksimal darajada kamaytirishga erishiladi. Buning uchun burg'ida og'diruvchi kuchlanishni hosil qilamiz, uni zenit burchakni kuchaytirish tomoniga va burg'ining o'qiga perpendikulyar yo'naltiramiz Quduqning qiya oralig‘i kalibratorlar, markazlagichlar va barqarorlashtirgichlar yordamida stabillashtiri ladi. Ular quyidagi talablarga javob berishi kerak:
1. barqarorlashtirgichning diametr bo‘yicha olchamlari egrilanishlari manfiy chegara bilan burg‘ining diametriga yaqin bolishi kerak;
2. barqarorlashtirgichning geometrik olchamlari (diametri va uzunligi) uni quduqning stvolidan yaxshi o’ish shartidan kelib chiqib tanlanadi;
3. barqarorlashtirgichning ishchi organlari yuqori ko‘rsatkichda oshirilishga chidamli va ishonchli bolishi kerak;
4. barqarorlashtirgichning tezda yoyilgan detallari burg’lash sharoitida tezda olinadigan va yangilanadigan boMishi kerak. Barqarorlashtirish qurilmasi to'g'ridan to‘gkri burgMning ustiga yoki quduq tubi dvigatelining korpusiga o'rnatiladi. Barqaror lashtirgichning o‘matish joyi burg’lash sharoitidan kelib chiqib texnik-iqtisodiy jihatlami hisobga olib aniq masalalami yechish uchun aniqlanadi. Qiya quduqlami to'g'ri uchastkasini burg’lashda ko‘proq qoMlaniladigan barqarorlashtirish qurilmalarini keltiramiz Hozirgi vaqtda barqarorlashtirgichlar sifatida VNIIBT tomonidan ishlab chiqarilgan kalibratorlardan keng foydalanilmoqda. Shterli kalibratorlaming konstruksiyasi keltirilgan boMib, u o‘zgartmadan tashkil topgan boladi, unga uchlik qovurg'ali almashtiriladigan halqa o'matilgan va qattiq qotishmali shtir armaturalangan. Kalibratoming diametri burgMning diametriga teng boMganligi uchun, burgMlash jarayonida u konduktoming tagiga o'rnatiladi. Kalibratoming kamchiligi diametri bo‘yicha tez yeyilishidir. Shuning natijasida kalibrlovchi va barqarorlashtirgichlaming funksiyasi keskin pasayadi. Burg’lash jarayonida K-2I5,9 kalibratori bilan ishlaganda boshlangMch oraligMda zenit burchagining o‘sishi sodir boMadi, keyin esa burchak barqarorlashadi, undan keyin esa quvurg‘a qurolining yemirilishi va diametrining kamayishi burchakni kichiklashtiradi. BurgMlash jarayonida keyingi yillarda har xil konstruksiyadagi spiralli kalibratorlar kengroq qoMlanilmoqda. Ular burgMning ustiga turbobuming valiga o'rnatiladi. Bunday turdagi spiralli kalibratorlami qo'llaganimizda quduq tubini quyqumlardan tozalash yaxshilanadi va burgMning ish ko'rsatkichlari oshadi. Stabilizatorlaming ishchi organlarini tezda ishlanishi (yeyilib ketishi) lining maqsadli ishlarining muddatini qisqartiradi. Nippelli barqarorlashtirgichlar 210 mm diametrdagi qovurg'asi bilan ZTSSH1- 195 turdagi turboburlar bilan birgalikda qoMlaniladi. Qovurg‘a silindrik qattiq qotishmali tishlari VK8 qotishmadan armaturalangan Bunday turdagi barqarorlashtirgichlar bilan quduqning zenit burchagini ishonchli barqarorlashtirish mumkin
Hisob qismi
Qiya yo’naltirilgan quduqlarni mustahkamligi va sementlash hisobi
Mustahkamlash tizmasining gidravlik hisobi umumiy uzatuvchi sementlash agregatlarining uzatishini aniqlash, quvuming orqa fazosiga kiruvchi burg‘ilash eritmasining va tamponaj aralash- masining maksimal oqim tezligini ta'minlab berish v, sementlash boshchasidagi Rk,,ruxsat etilgan bosimni va quduq tubi bosimini R^i (qatlam oralig'ida gidravlik yorilishni eng kichik gradientini hosil qilish) hamda sementlovchi jihozlami tanlash va sementlash jarayonini ts amalga oshirish vaqtini aniqlash talablaridan kelib chiqib olib boriladi.
1. Bunda quyidagi chegaraviy shartlar qo'IIaniladi:
'M. 0 * 0.7St bu yerda, Pqu - sementlovchi jihozlaming og'zidagi mxsat (sementlash boshchasi, bog'lanmasi, SA-ning nasoslari) etilgan bosim, MPa;
Ptya -quduqning tubidagi tog‘ jinslarini gidravlik yorish yoki qatlamning oralig'idagi eng kichik gidravlik yorish gradienti, MPa;
t^n - tamponaj aralashmasini tayyorlash va haydash uchun sarflanadigan vaqt, daqiqa;
tty - tamponaj aralashmasini haydash hamda «stop» signalini olish uchun sarflangan vaqt, daqiqa;
tquyuq - konsistometr yordamida aniqlanadigan tamponaj aralashmasini quyuqlashish vaqti, daqiqa.
Quduqlaming sementlashning gidravlik hisobi quyidagi tartibda olib boriladi.
2. Sementlash boshchasidagi maksimal kutiladigan bosim quyidagi formulayordamida aniqlanadi.
bu yerda, Pvdr - sementlash jarayonining so'nggida quvurlardagi va quvur orqa fazosidagi maksimal kutiladigan gidrostatik bosimlaming farqi, MPa;
Rqw, PLOT ~ quvurlardagi va quvur orqa fazosida qabul qilingan v tezlik qiymatidagi gidravlik qarshilik, MPa.
3. Gidrostatik bosimlaming farqini quyidagi formula bo'yicha aniqlaymiz.
= 0,ld|(^-/O(P*J,-p^)l bu yerda, L' - quduqning tiklik bo‘yicha chuqurligi, m; H'- tamponaj aralashmasini tizma boshmoqidan tiklik bo'yicha ko'tarilish balandligi, m;
h’ - tizmada tiklik bo'yicha sement stakanining balandligi, m.
4. Quvurlardagi va quvuming orqa fazasidagi gidravlik qarshilikka yo'qotiladigan bosim formula yordamida aniqlanadi
O1 L
^=8,26 ^,.^
bu yerda, X - gidravlik qarshilik koeffitsiyenti. amaliy hisoblar uchun X=0,035;
D, d do - mos holatda quduqning o'rtacha diametri, mustahkamlash quvurining tashqi va ichki diametrlari, sm;
Q- suyuqlikni haydash ko'rsatkichi, l/s;
L - mustahkamlash tizmasining uzunligi, m.
5. Sement va burg'ilash eritmasini haydash ko'rsatkichi
0 = O,O785(42-d2)v
6. Quduqning tubidagi kutiladigan maksimal bosim
bu yerda, p,* = 0,ld[( £'-//’)/\, + H'pla] va Pqudm. bosimlar topilgandan keyin (5.25) va (5.26) formulalar shartlari bo'yicha tekshiriladi. Agarda yuqoridagi shartlar- dan birortasi bajarilmasa, u holda v tuzatiladi va bu parametrlardagi chegaralanishlar bajarilguncha qaytadan hisoblanadi.
7. Q va R, ning hisobiy qiymatlari bo'yicha sementlash agrega- tining turi va sonlari quyidagi nisbatdan aniqlanadi.
a bu yerda, q - bir SA-ning R,=Pqd/l,5 bosim kattaligidagi uzatish ko'rsatgichi.
8. Talab qilingan sement aralashtiruvchi mashinaning soni m tamponaj aralashmasining hisobiy qiymati rmKh nisbatlaridan aniq- lanadi
J'mich bo‘lganda
m = —
£7=n gtamponaj aralashmasini haydashda SA-ning umumiy uzatish ko'rsatkichi, l/s;
bir sement aralashtiruvchi mashinaning uzatish ko'rsatkichi, l/s.
Xulosa Neft va gaz qazib olishda asosiy muammolaming o'sishiga sabab quduqlarni o 'z vaqtidan oldin tugatilishi va konni zaxirasini chegaralanganligidir. Konlarda ishlami to'xtatilishiga asosiy sabablardan bin qoldiq neftlami olishda xarajatlarning oshib ketishidir.
Quduqlarda oqimni qo'zg'atish uchun asosan sarf xarajat
tugallashga va quduqlarni kapital ta’mirlashga yo'naltiriladi. Masalan: quduqlarda gidravlik yorish ishlari amalga oshirilgan quduqlarga sarflangan xarajatlar qoplanmaydi.
Quduqlarni uchdan ikki qismi kutilayotgan natijalami bermaydi va maqsadni oqlamaydi. RadTexIntemeshnl Ink o'zining radial burg'ilash texnologiyasi bo'yicha chegaralangan zaxiradagi muammolarni ochilishini topgan
va o'zining quduqlarida oqimni jadallashtirish bo'yicha yangi harakatdagi servis texnologiyasini taklif qilganligi uchun shartnomaasosida yangi texnologiyalami bir nechta konlarda samarali qo‘llagan.
Radial burg'ilab ochishning muvaffaqiyati quyidagilarga bog'liq.
Qatlamni radial burg'ilab ochishda namunali quduqlarni to'g'ri tanlashga bog'liqdir. Radial burg'ilashni boshlashdan oldin quduq bo'yicha ma’lumotlar to'planadi.