Mundarija I. Kirish II. Asosiy qism

Uskunalarni joylashtirish.
Mashinalarni boshqarishning qulay va oddiy bo’lishi, ish joylarida sanitariya-gigiyena, psixofiziologik va estetik talablarni bajarishda charchatuvchi va toliktiruvchi xolatlarni yo’qotishda, mashinalarni sozlashda va tuzatishda katta ahamiyat kasb etadi.
Bu kachonki mashinalarning uzaro joylashishida va binoning qurilish konstruksiyalari bilan, sozlash zonalarini, boshqarish zonalarini, transport yo’llari va yo’laklarini hisobga olgan xolda bо‘lsagina mumkindir. Shuning uchun mashinalarni joylashtirishda quyidagilarni hisobga olish kerak:
- mashinalarning konstruksiyasi va gabarit o’lchamlari;
- xonalarning o’lchamlari va kolonnalar setkasi;
- transport yo’laklari;
- mashinalarni texnologik boshqarish sozlash va yarim maxsulot va tayyor maxsulotlarni joylashtirish;
- ish yo’laklari, mashinalar orasidagi montaj va boshqa oraliklar, mashina bilan kolonna va devor oraliklari;
- evakuatsiya yo’laklari, markaziy devorlar yonidan o’tgan;
- devorga o’rnatilgan asbob va uskunalar va boshqa moslamalar.
1. Mashinalarning gabarit o’lchamlari ularning texnik pasportlarida beriladi: uzunligi, eni va buyi.
2. Kolonnalar setkasi. Hozirgi paytda bir kavatli va kup kavatli binolar kurish paxta, ipak, to’qimachilik va yengil sanoat koxonalari uchun xosdir. Bir kavatli binolarda eng qulay kolonnalar setkasi 12x18m hisoblanadi. Bunda mashinalarni boshqarish qulay bo’ladi, baxtsiz xodisalar xavfi kamayadi, sexning maydoni iqtisod qilinadi.
3. Transport chiziqi kengligi quyidagi formula bo’yicha aniqlanadi:
l_mp=b+c, m
bu yerda: b - transport vositasining eni yoki yukning gabariti. £´l transporti uchun b=0,7m, uzi yurar transportlar uchun b=1,1m;
s - transport vositalarining harakat xavfsizligi tirqishi;
tezlik v1 m/s bo’lganda s=0,2 m.
tezlik v0,5 m/s bo’lganda s=0,1 m.
4. Mashinalarni texnologik boshqarish zonasi - bunda ish operatsiyalarni xavfsiz bajarishni ta’minlaydigan, yonma-yon to’rgan mashinalar orasidagi yo’lak nazarda tutiladi. Bu mashinalarni chiqargan zavod tomonidan belgilanadi.
Bu ishchining pozasiga xam bog’liq. Sozlash zonasi - bunda mashinani montaj va demontaj qilishda, sozlashda sozlovchining xavfsizligi uchun zarur bo’lgan mashina atrofidagi maydon tushuniladi.
Sozlash zonasi xam sozlovchining pozasiga bog’liq.
5. Ish yo’laklari. Ularning eni quyidagi formuladan topiladi:
Â=a, (m)
a - kushni mashinalarning boshqarish zonasining yarim summasi, m;
 - mehnatni xar xil tashkil qilishda texnologik zonalarning bir-biriga mos kelishini hisobga oluvchi koeffitsiyent.
Tarash mashinasi uchun =1; plita mashinasi uchun =1,3; pilik mashinasi uchun =1,6; yigiruv mashinasi uchun =2,0.
Bush yo’lak eni uning uzunligiga qarab 0,5-0,7 m oraligida bo’ladi. Montaj oraligi - 0,3 m.
6. Evakuatsiya yo’laklari. Bular smena va tanaffus paytlarida, zarur xollarda ishchilarni evakuatsiya qilish uchun hamda transport vositalari yurishi uchun mo’ljallangan. Ular joylashishi bo’yicha: markaziy va djevorlarga yondoshgan; vazifasi bo’yicha: asosiy va yordamchi turlariga bo’linadi.
a) Markaziy yo’laklarning eni quyidagicha hisoblanadi:
В=2a₀+n₁â_mp+в_эв (м)
а₀ - иш зонаси кенглиги;
n₁ - транспорт чизикларининг сони (бир томонлама бўлса n₁=1, икки томонлама харакат бўлса n₁=2);
â_mp - транспорт йулагининг эни, м;
â_эв - эвакуация йулагининг эни, м. â_эв=0,60,005n, м;
n - smena va umumiy tanaffus paytidagi ishchilar soni.
b) Devorlarga yondoshgan yo’lakning eni quyidagi formula bilan aniqlanadi:
Â_дев=0,2+а₀nâ_mp+â_эв (м)
GOST 12.3.002 bo'yicha texnologik jarayonlarning xavfsizligi quyidagilarni ta'minlash orqali ta'minlanadi:
Texnologik jarayon, texnikalar, ish rejimlari va ishlab chiqarish uskunalariga texnik xizmat ko'rsatish tartibi;
- sanoat binolari; va saytlar;
- xom ashyo, blanklar va yarim tayyor mahsulotlar, shuningdek ularni saqlash va tashish usullari (shu jumladan ishlab chiqarish chiqindilari);
- ishlab chiqarish uskunalari va uni joylashtirish, shuningdek mehnatning og'irligini cheklash uchun funktsiyalarni odamlar va uskunalar o'rtasida taqsimlash va boshqalar.
Ishlab chiqarish jarayonlari atrof-muhitga xavf tug'dirmasligi kerak, ular yong'inga va portlashga qarshi bo'lishi kerak. Ushbu talablarning barchasi ularni loyihalash paytida qo'yiladi va texnologik jarayonlarni tashkil qilish va o'tkazish bosqichlarida amalga oshiriladi.
Bunday holda quyidagilarni ta'minlash kerak:
Ishchilarning zararli ta'sir ko'rsatadigan xom ashyo, blanklar, yarim tayyor mahsulotlar, tayyor mahsulotlar va ishlab chiqarish chiqindilari bilan bevosita aloqalarini yo'q qilish;
- xavfli va zararli ishlab chiqarish omillari paydo bo'lishi bilan bog'liq bo'lgan texnologik jarayonlar va operatsiyalarni, ushbu omillar mavjud bo'lmagan yoki pastroq intensivlikka ega bo'lgan jarayonlar va operatsiyalarni almashtirish;
- zararli va almashtirish yonuvchan moddalar kamroq zararli va xavfli;
- zararli va zararli ishlab chiqarish omillari mavjud bo'lganda kompleks mexanizatsiyalash, avtomatlashtirish, texnologik jarayonlar va operatsiyalarni masofadan boshqarishni qo'llash;
- uskunani muhrlash;
- texnologik jarayonni kuzatish va boshqarish tizimlaridan foydalanish, ishchilarning himoyasini ta'minlash va ishlab chiqarish uskunalarini favqulodda to'xtatish;
- xavfli va zararli ishlab chiqarish omillarining paydo bo'lishi to'g'risida ma'lumotni o'z vaqtida olish;
- mablag'larni qo'llash jamoaviy himoya ishlaydigan;
Bir xillik va gipodinamiyani oldini olish, shuningdek, ishning og'irligini cheklash maqsadida ish va dam olishni oqilona tashkil etish.
Texnologik jarayon uchun xavfsizlik talablari me'yoriy-texnik va texnologik hujjatlarga kiritilgan.
Uning maqsadi, dizayni va ekspluatatsiya xususiyatlari bo'yicha turli xil texnologik uskunalarga qaramasdan, unga GOST 12.2.003 da bayon qilingan umumiy xavfsizlik talablari qo'yilgan. GOSTga muvofiq ishlab chiqarish uskunalari alohida yoki komplekslar tarkibida ishlatilganda, o'rnatish, ishlatish, ta'mirlash, tashish va saqlash paytida xavfsizlikni ta'minlashi kerak. texnologik tizimlar.
Uskunalar joriy texnologik, qurilish, sanitariya, yong'in xavfsizligi va boshqa talablarga muvofiq joylashtirilgan. Uni saqlashning qulayligi va xavfsizligi, favqulodda vaziyatlarda ishchilarni evakuatsiya qilish xavfsizligi, xavfli va zararli ishlab chiqarish omillarining ta'siri ta'minlanishi kerak. Yo'laklarning kengligi. Uskunalar orqa tomonlarini bir-biriga bog'lab turganda, kamida 1 m, old va orqa tomonlari bir-biriga joylashganda - kamida 1,5 m, ish joylari bir-biriga qarama-qarshi bo'lganida - kamida 3 m bo'lishi kerak.Ish joyi hisobga olingan holda tashkil etiladi. GOST 12: 2.061 ga muvofiq ergonomik talablar.
Xizmatdagi ishlab chiqarish uskunalari:
Belgilangan me'yorlardan yuqori bo'lgan zararli moddalar chiqindilari bilan atrof muhitni ifloslantirmasligi kerak;
- yong'inga va portlashga qarshi bo'lishi kerak;
- namlik, quyosh nurlari, mexanik tebranishlar ta'sirida yuqori va past bosim va harorat, agressiv moddalar va boshqa omillar.
Xavfsizlik talablari jihozning butun ishlash muddati davomida unga qo'yiladi.
Ishlab chiqarish uskunalarining haqiqiy xavfsizligi quyidagi choralar bilan ta'minlanishi kerak:
Operatsion tamoyillari, tuzilish sxemalari, xavfsiz konstruktiv elementlar, materiallar va boshqalarni to'g'ri tanlash;
- loyihalashda mexanizatsiyalash, avtomatlashtirish va masofadan boshqarish vositalaridan foydalanish;
- dizaynda maxsus himoya vositalaridan foydalanish;
- ergonomik talablarni bajarish;
- xavfsizlik talablarini o'rnatish, ishlatish, ta'mirlash, tashish va saqlash uchun texnik hujjatlarga kiritish.
SSBT talablariga muvofiq, ishlab chiqarish uskunalarining barcha asosiy guruhlari uchun xavfsizlik talablari standartlari ishlab chiqilgan. Ular kiritilgan bo'limlarni ko'rib chiqing.
Ushbu ishlab chiqarish uskunalari va uning tarkibiy qismlarining maqsadi, tuzilishi va ishlashining o'ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqqan holda asosiy konstruktiv elementlar va boshqaruv tizimi uchun xavfsizlik talablari:
Ogohlantirish yoki cheklash mumkin bo'lgan ta'sir xavfli va zararli ishlab chiqarish omillari tartibga solinadigan darajalarga qadar;
- xavfli va zararli ishlab chiqarish omillari paydo bo'lishiga olib keladigan sabablarni bartaraf etish;
- boshqaruvni tartibga solish va boshqa talablar.
Ishlab chiqarish uskunalarining alohida guruhlari uchun standartlarda quyidagilar ko'rsatilgan:
To'siq qilinadigan harakatlanadigan, jonli va boshqa xavfli qismlar;
- shovqin xususiyatlari va tebranish ko'rsatkichlarining ruxsat etilgan qiymatlari, ularni aniqlash usullari va ulardan himoya qilish vositalari;
- nurlanishning ruxsat etilgan darajalari va ularni boshqarish usullari;
- boshqaruv uskunalari va ishlab chiqarish uskunalari tashqi yuzalarining ruxsat etilgan harorati;
- boshqaruv organlariga yo'l qo'yiladigan harakatlar;
- xavfsizlik blokirovkalari, tormozlash moslamalari va boshqa himoya vositalarining mavjudligi.
Loyihalashga kiritilgan himoya vositalariga talablar, ko'rib chiqilgan vositalarni loyihalash, joylashtirish, ishlashini nazorat qilish va ishlatilishi bilan bog'liq.
Shu jumladan:
Himoya to'siqlariga, ekranlariga va ultratovush, ionlashtiruvchi va boshqa nurlanishdan himoya vositalariga;
- xavfli va zararli moddalarni ish joyidan olib tashlash vositalariga;
- himoya blokirovkalariga;
- signalizatsiya vositalari;
- ishlab chiqarish uskunalari va uning tarkibiy qismlariga signal berish;
- ogohlantirish xabarnomalariga.
Uskunaning dizayniga kiritilgan himoya to'siqlar GOST 12.2.062 ga muvofiq bo'lishi kerak. Osonlik bilan olinadigan qo'riqchilar elektr motorlarini ishga tushirish moslamalari bilan blokirovka qilinishi kerak, chunki ularni o'chirish va ochishda yoki o'chirishda ishga tushishni oldini olish kerak