Mundarija kirish asosiy qism 1 – bob. Moddiy-texnika resurslar tushunchasi

2.2. Moddiy-texnika resurslari yetkazib beruvchi va xizmat ko’rsatuvchi korxonalarning huquqlari

-amaldagi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda va miqdorlarda shartnomaga muvofiq yetkazib beriladigan moddiy-texnika resurslari va ko’rsatiladigan xizmatlar uchun oldindan haq to’lashni va yakuniy hisob-kitob qilishni talab qilish;

-taqdim etilgan buyurtmanomaga muvofiq yetkazib berilgan moddiy texnika resurstalrini va ko’rsatiladigan xizmatlarni asossiz ravishda rad etish natijasida yetkazilgan zararni qoplashni xo’jaliklardan talab qilish.

Majburiyatlari:

-xo’jaliklar bilan qonun hujjatlariga muvofiq o’z vaqtida shartnomalar tuzish va shartnoma majburiyatlarining bajarilishini ta’minlash;

-xo’jaliklarning buyurtmanomalariga binoan shartnomaga muvofiq muddatlarda, miqdorda va sifatda moddiy-texnika resurslari yetkazib berish hamda xizmatlar ko’rsatish (ishlarni bajarish);
-etkazib beriladigan moddiy-texnika resurslari, ko’rsatiladigan xizmatlar sifatining shartnomada belgilangan talablarga, shuningdek, amaldagi standartlar va normativlarga muvofiqligini ta’minlash;
-shartnomani bajarmaslik yoki zarur darajada bajarmaslik natijasida xo’jalikka yetkazilgan zararni qoplash.

Shartnoma tuzishda va uning bajarilishida

quyidagi holatlarga e’tibor berish kerak

1. 
   Xo’jaliklarning roziligi bilan moddiy-texnika resurslari muddatidan oldin yetkazib berilishi mumkin. yetkazib berilgan va xo’jaliklar tomonidan qabul qilingan moddiy-texnika resurslariga haq to’lanadi va keyingi davrlarda yetkazib berilishi kerak bo’lgan qishloq xo’jaligi mahsulotlari hisobiga o’tkaziladi.
   

Xo’jalik muddatlar buzilgan va zarur sifatga muvofiq bo’lmagan holda yetkazib berilgan moddiy-texnika resurslarini qabul qilishni rad etishga xaklidir.

2. 
   Nazarda tutilgan miqdordan ortiqcha bir nomdagi tovarlar yetkazib berilishi Ushbu assortimentga kiruvchi boshqa nomdagi yetkazib berilmaydigan tovarlar urnini tuldirish sifatida karalmaydi va yetkazib bermasliklar urni tuldirilishi kerak, bunday yetkazib berishlar xo’jalikning oldindan berilgan yozma roziligi bo’yicha amalaga oshirilgan hollar bundan mustasno.
   
3. 
   Erni mexanizatsiya vositasida shudgorlash bo’yicha bajarilgan ishlar va boshqa xizmatlar xo’jaliklarning bevosita mas’ul hodimlari tomonidan dalolatnoma bo’yicha qabul qilinadi.
   

Dalolatnomada bajarilgan ishlar (xizmatlar )miqdori, ularning sifati, shudgorlar chukukrligi va boshqa agrotexnika ko’rsatkichlari ko’rsatiladi.

4. 
   Buyurtnoma mahsulot yetkazib berishning, tegishli xizmatlar ko’rsatishning (ishlarni bajarishning) taxmin qilinayotgan sanasidankaimda besh kun oldin chopar, pochta orkali yoki boshqa tarzda beriladi. Buyurtnomani chopar orkali qabul qilishda tayyorlov va xizmat ko’rsatuvchi tashkilot hodimixo’jalikda koladigan nuusxaga sanani ko’rsatgan holda qabul qilinganligi to’g’risida belgi kuyadi.
   

Xo’jalik ilgari berilgan buyurtnomani bekor qilishga yoxud mahsulot yetkazib berish, tegishli xizmatlar ko’rsatish (ishlarni bajarish) sanasini o’zgartirishga xaklidir. Xizmatko’rsatuvchi tashkilotlar bu haqda buyurtnomada ko’rsatilgan sana boshlanishiadan kamida bir kun oldin xabardor qilinadi.
Amaliyotda hosildorlikning oshishi va fermerlarning yuqori foyda olishlari ularga zarur bo’lgan moddiy-texnika resurslarini o’z vaqtida, kerakli miqdorda yetkazib berilishi va mexanizatsiya ishlarini o’z agrotexnika muddatlarida hamda sifatli ko’rsatilishiga bog’liq.

Yoki boshqacharoq qilib aytganda

SHu bois e’tibor bergan bo’lsangiz, xo’jaliklar tomonidan kontraktsiya shartnomalarni bajarmaganliklari uchun moddiy-texnika resurslari yetkazib beruvchilar va xizmat ko’rsatuvchilarning javobgarligi qonun tartibida ko’rib chiqiladi.

Eslatma! Siz ushbu bo’limda quyidagilarni bilib oldingiz:
-xizmat ko’rsatuvchi va moddiy-texnika resurslari yetkazib beruvchi tomonidan shartnomada ko’rsatilgan sifatda, assortiment, miqdorlarda va muddatlarda bajarmaslik yoki yetarli darajada bajarmaslik natijasida yetkazilgan zararning qoplanishini talab qilish;
-ko’rsatilgan xizmatlar va yetkazib berilgan moddiy-texnika resurslari uchun o’z vaqtida to’lovlarni amalga oshirish:
-fermer xo’jaligiga tegishli xizmat ko’rsatish yoki mahsulot yetkazib berishning vaqti boshlanishidan kamida 5 kun oldin xabar berishi va xizmat ko’rsatuvchi tashkilotlar esa buyurtmani bekor qilish to’g’risida bir kun oldin xabar berishi shart.
Vazirlar Maxkamasining 2003 yil
30 oktyabrdagi 467-son qaroriga
11-ilova
Moddiy-texnika resurslari yetkazib berishga
NAMUNAVIY SHARTNOMA*

_________ №____________ 200___y. «___»_______________

(shartnoma tuzilgan joy)

_________________________________asosida ish kuruvchi,

(fermer xo’jaligi ustavi)
keyinchalik «Xo’jalik» deb yuritiluvchi ____________________________
(fermer xo’jaligining nomi)
nomidan fermer xo’jaligi boshlig’i________________________________
(F.I.SH.)
bir tomondan, va ________________________________________________
(ustav, qaror, ishonchnoma)
asosida ish beruvchi, keyinchalik «Etkazib beruvchi» deb yuritiluvchi
_______________________________________________________________
(korxona, tashkilot noma)
namidan ish kuruvchi _____________________________________________
(lavozimi F.I.SH.)
ikkinchi tomondan mazkur shartnomani quyidagilar to’g’risida tuzdilar:

1.SHartnoma mavzusi

1.1. Mazkur shartnoma bo’yicha «Etkazib beruvchi»
«Xo’jalik»ka____________________________________________________
(keyingi urinlarda «Moddiy-texnika resurslari» deb yuritiladi)
etkazib berish., «Xo’jalik» esa ularni qabul kili shva qiymatini to’lash majburiyatini o’z zimmasiga oladi.
«Moddiy-texnika resurslari»ning aniq turlari, ularning soni, sifati va narxi, shuningdek, yetkazib berish muddatlari mazkur shartnomaning tarkibiy qismi hisoblangan ilovada keltirilgan.

II. Tomonlarning huquq va majburiyatlari

2.1. «Xo’jalik»ning huquqlari:

«Etkazib beruvchi» dan shartnomani bajarish uchun zarur bo’lgan amaldagi davlat standartlari va boshqa normativ hujjatlar bilan ta’minlashni talab qilish;
«Moddiy-texnika resurslari» «Xo’jalik»ning hisobiga transportda tashilganda «Etkazib beruvchi»dan transport harajatlarini qoplashni talab qilish;
«Etkazib beruvchi»dan mazkur shartnomani muvofiq beriladigan buyurtmanomaga muvofiq tegishli sifat, assortimentdagi «Moddiy-texnika resurslari» yetkazib berilishini talab qilish;
zarur sifatga ega bo’lmagan «Moddiy-texnika resurslari» yetkazib berilmagan taqdirda o’z tanlashiga ko’ra:
-zarur sifatga ega bo’lmagan «Moddiy-texnika resurslari» shunga uxshash «Moddiy-texnika resurslari» bilan almashtirilishi;
-kamchiliklar bepul tartaraf etilishini yoki kamchiliklar «Xo’jaliy» yoxud uchini shaxslar tomonidan to’g’rilanishi harajatlarini qoplashni;
-baxosining mutanosib tarzda kamaytirilishini talab qilish;
-mazkur shartnoma shartlari bajarilmaganligi yoki zarur darajada bajarilmaganligi natijasida yetkazilgan zarar qoplanishini «Etkazib beruvchidan»talab qilish.
2.2. «Xo’jalik»ning majburiyatalri:
o’z buyurtmasi bo’yicha yetkazib berilgan «Moddiy-texnika resurslari»ni mazkur shartnomaga muvofiq qabul qilish;
«Moddiy-texnika resurslari»ga mazkur shartnomaning 3.1-bandida ko’rsatilgan narx bo’yicha, qabul qilish-togpshirish dalolatnomasi imzolangan paytda boshlab____kun mobaynida haq to’lash.
2.3. «Etkazib beruvchi» quyidagi huquqlarga ega:
Etkazib berilgan «Moddiy-texnika resurslari» uchun oldindan haq to’lanishini va amaldagi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda va xajmda uzil-kelik hisob qilinishini xo’jalikdan talab qilish;
Berilgan buyurtmanomaga muvofiq yetkazib berilgan «Moddiy-texnika resurslari»ni qabul qilish asossiz rad etilishi natijasida yetkazilgan zarar qoplanishini «Xo’jalik»dan talab qilish.
2.4. «Etkazib beruvchi» quyidagilarga majbur:
«Xo’jalik»ka «Moddiy-texnika resurslari»ni mazkurshartnomaga muvofiq yoki «Xo’jalik» tomonidan mazkur shartnomaning 4.8-bandida nazarda tutilgan tartibda beriladigan uning buyurtmanomasiga muvofiq muddatlar, sifat va miqdorda yetkazib berish;
agar «Moddiy-texnika aresurslari»ni yetkazib berish jarayonida «Etkazib beruvchi» shartnoma shartlari va normativlaridan chekinishga yul kuygan bo’lsa, «Xo’jalik»ning talabi bilan aniqlangan barcha kamchiliklarni______kun muddatda tekin tuzatib berish.

3. 
   SHartmaning baxosi va hisob-kitob tartibi
   

3.1. Mazkur shartnomaning baxosi_________________________
(summa raqamlar va harflar bilan yoziladi)
sumni tashkil etadi.
Etkazib beriladigan «Moddiy-texnika resurslari»ning baxosi mazkur shartnomaga ilovada ko’rsatilgan.
3.2. Mahsulotni transportda tashish va tushirish bo’yicha barcha harajatlarni «etkazib beruvch» kutaradi.
Mahsulot «Xo’jalik»ning transporti bilan yetkazib berilgan taqdirda «Etkazib beruvchi» transportda tashish harajatlarini unga qoplaydi (idishni ham o’z ichiga olgan holda amaldagi massa bo’yicha).
3.3. «Xo’jalik» yetkazib beriladigan «Moddiy-texnika resurslari» turkumi summasining___________foizi miqdorida oldindan haq to’laydi. yetkazib berilgan «Moddiy-texnika resurslari» uchun qabul qilish-topshirish dalolatnomasi imzolangandan keyin _____kun muddatda uzil-kesil hisob-kitob qilinadi.
3.4. yetkazib berilgan «Moddiy-texnika resurslari» uchun _________________________yuli bilan nakd pulsiz ____________________tartibda hisob-kitob qilinadi.
(hisob-kitob shakli ko’rsatiladi)
IV. SHartnomaning bajarilishi

4.1. SHartnoma mazkur shartnoma va qonun hujjatlari va talablariga muvofiq zarur tarzda bajarilishi kerak.

Agar tomonlar o’z zimmalariga qabul qilingan barcha majburiyatlar bajarilishini ta’minlasa, sharatnoma bajarilgan deb hisoblanadi.
4.2. SHartnoma bajarilishini bir tomonlama rad etishga yoki shartnoma shartlarini bir tomonlama o’zgartirishga yul kuyilmaydi, qonun hujjatlarida belgilangan hollar bundan mustasno.
4.3. «Moddiy-texnika resurslari» qabul qilish-topshirish dalolatnomalari tuzilgan sana sharatnomalar bo’yicha majburiyatlar bajarilgan sana hisoblanadi.
Hisob-kitob hujjatida bank muassasasi shtampida ko’rsatilgan sana «Moddiy-texnika resurslari»ga haq to’lash bo’yicha «Xo’jalik» majburiyatlari bajarilgan sana hisoblanadi.
4.4. «Xo’jalik»ning roziligi bilan «Moddiy-texnika resurslari» muddatidan oldin yetkazib berilishi mumkin. yetkazib berilgan va «Xo’jalik» tomonidan qabul qilingan «Moddiy-texnika resurslari» uchun keyingi davrlarda yetkazib berilishi kerak bo’lgan «Moddiy-texnika resurslari» hisobiga haq to’lanadi va ular hisobiga o’tkaziladi.
4.5. «Xo’jalik» muddatlar buzilgan holda yetkazib berilgan «Moddiy-texnika resurslari»ni qabul qilishni rad etishga xaklidir.
4.6. nazarda tutilgan miqdordan ortiqcha bir nomda «Moddiy texnika resurslari» boshqa nomdagi yetkazib berilmagan «Moddiy-texnika resurslari» urnini tuldir mas’ul hodimi tomonidan dalolatnoma bo’yicha qabul qilinadi. Dalolatnomada yetkazib berilgan «Moddiy-texnika resurslari» miqdori, ularning sifati ko’rsatiladi.
4.8. Mazkur shartnomada nazarda tutilgan «modiy-texnika resurslari» yetkazib berish mazkur shartnomaga muvofiq yoki «Xo’jaliy»ning buyurmanomasida ko’rsatilgan muddatlar va xajmda mazkur shartnomada ko’rsatilgan davr mobaynida amalga oshiriladi. Ushbu maksadlarda «Etkazib beruvchi» xo’jaliklarning buyurtmanomalarini ro’yxatdan o’tkazish daftarini yuritadi.
Buyurtmanoma «moddiy-texnika resurslari»ning tegishli turkumlarini yetkazib berishning muljallanayotgan sanasigacha kamida 5 kun oldin chopar orkali, pochta orkali yoki boshqacha tarzda beriladi. Buyurtmanomani chopar orkali qabul qilishda «Etkazib beruvchi»ning hodimi «Xo’jalik»da koladigannusxaga sanani ko’rsatgan holda u qabul qilinganligi to’g’risida belgi kuyadi.
4.9. «Xo’jalik» ilgari berilgan buyurtmanomani bekor qilishga yoxud «Moddiy-texnika resurslari»ning tegishli turkumlarini yetkazib berish sanasini o’zgartirishga xaklidir, bu haqda «Etkazib beruvchi»ni buyurtmanomada ko’rsatilgan sana boshlanishidan kamida 1 kun oldin xabardor kiladi.

3. 
   Tomonlarning javobgarligi
   

5.1. Tomonlar o’rtasida kelishilgan jadval bo’yicha kelgan tarnsportning belgilangan muddatlardan ortiqcha turib kolganligi uchun aybdor tomon bekar turib kolganlik bilan bog’liq sarf-harajatlarini to’laydi. Bekor turib kolish vaqti tomonlar o’rtasida imzolangan dalolatnomaga muvofiq rasmiylashtiriladi.

5.2. yetkazib berilayotgan «Moddiy-texnika resurslari» sifati, miqdori «etkazib breuvchi» tomonidan noto’g’ri aniqlanishi, ularning qiymati noto’g’ri belgilanigi va undirilishi hollari aniqlangan taqdirda «Etkazib beruvchi» yetkazib berilayotgan «Moddiy-texnika resurslari»ning sifatini, shuningdek, ularning miqdorini hisobga olgan holda kayta hisob-kitob kiladi va hisoblab chiqilgan ushbu summadan tashqari «Xo’jalik»ka noto’g’ri hisob-kitob qilingan summaning 20 foizi miqdorida jarima to’laydi.
5.3. Agar yetkazib berilgan «Moddiy-texnika resurslari» ning sifati, assortimenti, navlari, standart, texnik shartla talablariga, namunalarga (etalonlarga) yoki shartnomada belgilangan boshqa shartlarga javob bermagan taqdirda, aybdor tomon yetkazib berilgan, sifati zarur darajada bo’lmagan «Moddiy-texnika resurslari» qiymatining 20 foizi miqdorida jarima to’laydi.
5.4. «Moddiy-texnika resurslari» yetkazib berish bo’yicha shartnomada nazarda tutilgan majburiyatlar bajarilishi radetilganligi uchun «Etkazib beruvchi» «Xo’jaliu»ka belgilangan ustamalardan tashqari yetkazib berilishi kerak bo’lgan «Moddiy-texnika resurslari»ning 25 foizi miqdorida jarima to’laydi. Jarimadan tashqari, «Etkazib beruvchi» «Xo’jalik»ka «Moddiy-texnika resurslari» yetkazib berilmasligi natijasida yetkazilgan zararni to’laydi.
5.5. «Moddiy-texnika resurslari»ni yetkazib berish kechiktirilgan yoki to’liq yetkazib berilmagan taqdirda «Ekazib beruvchi» «Xo’jalik»ka kechiktirilgan har bir kun uchun majburiyat bajarilmagan qismining 0,5 foizi mikdoirda penya to’laydi, birok bunda penyaning umumiy summasi yetkazib berilmagan «Moddiy-texnika resurslari» kiymaning 50 foizidan ortiq bo’lmasligi kerak. Penya to’lanishi shartnoma majburiyatlarini buzgan tomonni shartnomani zarur tarzda bajarishdan va «Moddiy-texnika resurslari» yetkazib berish muddati kechiktirilishi yoki to’liq yetkazib berilmasligi tufayli yetkazilgan zararlar qoplanishidanozod etmaydi.
5.6. yetkazib berilgan «Moddiy-texnika resurslari» uchun o’z vaqtida haq to’lanmaganda «Xo’jalik» «Etkazib beruvchi»ga muddati kechiktirilgan har bir kun uchun kechiktirilgan to’lov mussasining 0,4 foizi miqdorida penya to’laydi, birok bu kechiktirilgan to’lov summasining 50 foizidan ortiq bo’lmasligi kerak.
5.7. «Xo’jalik» tomonidan tegishli kontraktatsiya shartnomasi bajarilmaganligi yoki zarur darajada bajarilmaganligi uchun «Xo’jalik»ni javobgarlikka tortishda, shuningdek, uning xatti-harakatlari (harakatsizligi) «Xo’jalik» tomonidan kontraktsiya shartnomasi bo’yicha shartnoma majburiyatlari bajarilmasligi (zarur tarzda bajarilmasligiga) olib kelgan «Etkazib beruvchi»ning javobgarligi ham ko’rib chiqiladi. «Etkazib beruvchi»ning aybi bilan kontraktsiya shartnomasining «Xo’jalik» tomonidan bajarilmasligi (Zarur tarzda bajarilmasligi) natijasidaetkazilgan zarar belgilangan tartibda «Etkazib beruvchi» tomonidan qoplanadi.
5.8. Mazkur shartnomada nazarda tutilmagan tomonlarning javobgarligi chora-tadbirlari fuqarolik qonunchiligi normallariga muvofiq qo’llanniladi.
VI. Nizolarni hal etish tartibi
6.1. Kelishmovchiliklar va nimoli masalalar kelib chiqqan taqdirda, tomonlar, qoidaga ko’ra, mustaqil ravishda yoxud tuman qishloq va muv xo’jalik bo’limi ishtirokida ularni suvgacha hal Tish choralarini ko’radilar.
6.2. Tomonlar kelishmovchiliklar va nimolarni hal etish uchun bevosida sudga murojaat qilishga xaklidir.

VII. SHartnomaning amal qilishi

7.1. Mazkur shartnoma mazkur shartnomaning 8.4-bandiga muvofiq ro’yxatdan o’tkazilgan kundan boshlab amalga kiradi va tomonlar Ushbu shartnoma bo’yicha o’z majburiyatlarini bajargunga kadar amal kiladi.

71 Tomonlar o’rtasidagi munosabatlar ular tomonidan mazkur shartnomaning barcha shartlari bajarilgan va hisob-kitob to’liq tugallangan taqdirda tuxtatiladi.

VIII. YAkuniy qoidalar.

8.1. Mazkur shartnoma tomonlarning kelishuviga ko’ra yoki boshqa tomon shartnoma shartlarini jiddiy ravishda buzgan taqdirda, tomonlardan birinchi talabi bo’yicha sud tartibida bekor qilinishi mumkin.

8.2. Mazkur shartnomaga har qanday o’zgartirish va qo’shimchalar ular yozma shaklda sodir etilishi va tomonlarning bunga zarur vakil qilingan vakillari tomonidan imzolanishi shart bilan haqikiy hisoblanadi.
8.3. Mazkur shartnoma tomonlarning har biri va qishloq va suv xo’jaligi bo’limi uchun bir nusxadan uch nusxada tuziladi.
SHartnomaning barcha nushalari teng yuridik kuchga egadir.

4. 
   Mazkur shartnoma, unga o’zgartirishlar (qo’shimchalar) «Xo’jalik» joylashgan joy bo’yicha tuman qishloq va suv xo’jaligi bo’limida ro’yxatdan o’tkazilgandan keyin bajarilishi kerak.
   

IX. Tomonlarning manzili va bank rekvizitlari