Mundarija: Kirish asosiy qism Sanoat binolarining konstruktiv elementlari

4.Darvoza va zinalarning konstruktiv elementlari
Sanoat korxonasiga transport vositalarini kiritish, jihozlarni ko‘chirish va ko‘plab odamlarning kirib-chiqishi uchun darvozalar o'rnatiladi.Ularning
o ‘lchamlari texnologik jarayon va birxillashtirish talablaridan kelib chiqadi.Darvozalar o ‘lchamlari elektr aravacha va eni 2 m, balandligi 2,4 mgacha bo‘lgan vagoncha ham da turli yuk ko‘tarish qobiliyatiga ega avtom ashinalar uchun - 3x3, 4x3 va 4x3,6 m;tor izli tem iryo‘l transporti uchun - 4,7x5,6 m qabul qilinadi.Samolyotsozlik va shunga o ‘xshash korxonalar uchun ular katta o ‘lchamlarda loyihalanadi.Ochilishi bo‘yicha ochiluvchi, surilib ochiluvchi, tavaqali,ko‘tariluvchi, parda, ko‘p tavaqali g‘ildirakli darvozalar mavjud.Darvoza tavaqalari yog‘ochdan, po‘lat karkasi bo‘lgan yog‘ochdan va po‘latdan tayyorlanadi. Ular isitilgan, isitilmagan, sovuq, eshikchasiz va eshikchali bo‘lishi mumkin. Darvozalar tavaqalari qo‘lda
yoki mexanizmlar yordamida ochiladi.Langochiluvchidarvozalaramaliyotdakeng qollaniladi. Agar darvoza kichik bo‘lsa, yog‘ochdan tayyorlanadi. Agar uning bo’yi va eni 3 m dan ko’p bo‘lsa po‘lat karkas tayyorlanib, ichi yog‘ochdan bajariladi.Darvozaning yog‘ochli tavaqasi ulama, bir yoki bir necha o ‘zak va qalinligi 25 mm bo‘lgan tishli taxta bilan to‘lg‘izilgan jiyak (obshivka)dan tashkil topgan. Tavaqaning bikrligini oshirishuchun karkas elementlari uchrashgan burchaklarga metalli yopqich (nakladka), osilmasligi uchun esa aylana po‘latdan diagonall tortmalar o‘matiladi. Darvoza tavaqalari ikki juft sharnirlar yordamida o ‘rnatilish joyiga halqalangan chorcho‘pga osiladi. Ramalar
temirbetondan, polatdan yoki yog‘ochdan tayyorlanishi mumkin.Birinchisi qurilish amaliyotida keng tarqalgan.Lang ochiluvchi darvozalar, odatda ko‘cha eshigi bilan tayyorlanadi.Darvoza olchamlari kattalashsa, lang ochiluvchi yechim noma’qul bolib qoladi. Bunday hollarda surilib ochiluvchi darvozalardan foydalanishadi. Bunday darvozalaming ustida rels o'matiladi va shunga u g'ildiragi bilan osiladi. G‘ildiraklarning harakatlanishi tufayli darvoza
ochilib-yopiladi.Siljuvchi darvozalar konstruksiyasi quyidagilardan tashkil topgan:
1-darvoza chorcho‘pi to‘sini;
2-y o ‘naltiruvchi burchaklik;
3-eshik:
4—po’lat varaqa;
5-asbest-sementli varaqa;
6-pastki yo‘naltiruvchishveller;
Tavaqali, ko‘p tavaqali ko’tariluvchi, pardali, ko'tariluvchi-aylanuvchi darvozalar xonalar maydoni tor boigan joylarda qo’laniladi. Parda darvoza uning ustida o‘rnatiladigan barabanga o‘ralgan sharnirli bog‘langan past elementlardan iborat tavaqalardan tashkil topadi.Sanoat binolaridaishlatiladigan eshiklarning konstruksiyasi Fuqaro binolarida foydalanadigan eshiklarkonstruksiyasidan farq qilmaydi. Shuning uchun bu bo‘limda eshiklarhaqida ma’lumotlar takrorlanmagan. Zinapoyalar vazifasi bo'yicha asosiy, xizmat, yong‘in va halokat turlariga bo‘linadi.Sanoat binolari eshiklarining variantlari:
a-ichki bir tavaqali;
b—ikki tavaqali;
d—tashqi ikki tavaqali;
e-bir tavaqali.
Asosiy zinapoyalar qavatlarni bir-biri bilan bog‘laydi hamda yong‘in yoki halokat turlari sodir bo‘lganda kishilarni binodan chiqishga xizmat qiladi. Xizmat zinapoyalari jihozlar o ‘rmatilgan ishchi maydonchalarni o‘zaro bog‘laydi, ba’zi hollarda qavatlarni ham bir-biri bilan bog'lashi mumkin. Yong‘in narvonlari yong‘in sodir bo‘lganda binoning yuqori qavatlari va tomiga chiqish uchun xizmat qiladi Halokat zinapoyalari yong‘in yoki halokat sodir bolganda odamlarni tashqariga chiqib ketishlari uchun xizmat qiladi.Sanoat binolarining asosiy zinapoyalari fuqarolik binolari asosiy zinapoyalariga o‘xshash konstruksiyalanadi. Sanoat inshootlarida xonalar baland bo'lganligi sababli zinalar uch, to‘rt va besh marshli loyihalanadi. Xizmat zinapoyalaridan cheklangan miqdordagi kishilar foydalanganligi uchun ular ochiq holda katta qiyalik bilan o‘rnatiladi. Bunday zinapoyalarning ko‘taruvchi elementlari sifatida ikkita metalldan tayyorlangan chizimcha (tetiva) xizmat qiladi. Unga zinapoya o‘rnatiladi Qiyalik 60 gradusgacha bolsa, zinapoya uchun taramli polat,60-80 gradus bo‘lsa diametri 16—19 mm bo‘lgan 2-3 dona po'latli
o’zak, agar qiyalik yanada ortsa, bittadan polatli o‘zak o‘rnatilgan narvon ishlatiladi. Zinapoyalarning kengligi birinchi ikkita holat uchun 700-900 mm, narvon uchun - 700 mm qabul qilinadi. Maydonchalarning ko‘taruvchi elementlari uchun polatli to‘sinlar xizmat qiladi. Ular prokat kesimli polatdan tayyorlanadi. To‘sinlar ustida taramlangan varaqali yoki o‘zakli polat materiallar yotqiziladi.Maydoncha atrofi tirgovuch (stoyka) va tutqich bilan o‘raladi. Yongin narvonlari (zinapoyalari) inshootlar balandligi 10 m dan
ortiq bolsa, sanoat inshooti perimetri bo‘yicha har 200 m, yordamchi binosi perimetri bo‘yicha esa har 150 m da qo‘yiladi. Bino balandligi 30 m dan kichik bolsa, narvon kengiligi 600 mm, 30m dan ortsa - 700 mm (har 8 m balandlikda maydoncha) loyihalanadi. Yongin zinapoyalari pardevorqarshisida, yerga 1,5—1,8 m yetkazmasdan joylashtiriladi. Halokat zinapoyalari ham shunga o‘xshash boladi, lekin ular yergacha yetkaziladi. Qiyaligi 45 gradusdan oshmaydi. Eni 0,7 m,
balandlik 3,6 m dan oshirmasdan maydonchalar o'rnatiladi.
Zina, zinapoya — 1) bino va inshootlarning yuqoriga chiqibpastga tushiladigan pog’onali qismi. Vazifasiga qarab 3 xili bo’ladi: asosiy 3. — qavatlarga chiqibtushiladi; yordamchi 3. — yong’in, suv toshqini, ta’mirlash ishlari vaqtida kerak bo’ladi; qo’shimcha 3. — yerto’laga tushiladi, chordoqqa chiqiladi. Zinalar bino va inshootlarni bezaydigan me’morlik elementa ham hisoblanadi. U istirohat bog’lari, ochiq maydonlarga ham ko’rk berib turadi. Yodgorliklar poyiga ham 3. qilinadi. Zinalar g’ishtdan, temirbetondan, taxtadan, metaldan qilinishi mumkin. G’ishtin va temirbeton .Zinalar sirti koshinlar va marmar bilan qoplanadi. Eskalator Zinalar dvigatel yordamida harakatlanib turadi. Turar joy binolarida Zinalarning qiyaligi muhim ahamiyatga ega: 3. qancha yotiqroq bo’lsa, shuncha yaxshi, lekin uning qiyaligi 45° dan oshmasligi lozim. Agar 3. bilan chiqiladigan joy ancha baland bo’lsa 3. bir necha marshga (bo’lakka) bo’lib quriladi. Har bir marshda kamida 3 ta, kupi bilan 10 ta zinapoya bo’lishi kerak. Zinapoya marshining eni 90 sm dan tor bo’lmasligi lozim. Oddiy 3. qurishning iloji bo’lmagan joylarda (mas, joy yetarli bo’lmaganda) vintsimon Zinalar quriladi. Ko’pincha, bunday Zinalar metalldan yasaladi. Vintsimon Zinaning diametri kamida 2 m bo’lishi kerak. 3. bandi (qo’l ushlab chiqiladigan to’siq) ning bal. 1 m atrofida qilinadi.
Avvalo optimal balandlik va kenglikdagi qadamlarni bajarish kerak. Juda baland pog'onalarda qoqilish oson, tor pog'onalarda yurish o'ta qiyin, Shuning uchun osonlikcha sirpanib ketishingiz mumkin. Loyihalashda, hajmini oldindan loyihalashda buni hisobga olish kerak.
Eng maqbul qadam balandligi 150-200 mm deb hisoblanishi mumkin. Bu qoqilishdan yoki oyog'ingizni noto'g'ri ko'tarishdan qo'rqmasdan, ishonchli qadam tashlash uchun etarli. Chuqurlik yoki kenglik kamida 200 mm bo'lishi kerak - bu talabni odam oyog'ining o'rtacha uzunligidan osongina olish mumkin.
Bundan tashqari, har bir narvon uchun tutqich kerak. Ular sizga ko'proq qulaylik va xavfsizlik bilan harakatlanishingizga imkon beradi - tushish xavfi sezilarli darajada kamayadi.
Materiallar silliq bo'lmasligi kerak. Plitka yoki laklangan yog'ochdan yasalgan zinapoyalarni qilmaslik yaxshiroqdir - ular silliq yuzaga ega, bu harakatlanish uchun juda noqulay. Agar shunga qaramay, yog'och ishlatilsa, zımpara qilish yoki zinapoyalarni gilam bilan qoplash ortiqcha bo'lmaydi.
Qulaylik ko'pincha xavfsizlikka bog'liq. Agar qadamlar xavfsiz bo'lsa, ular bir vaqtning o'zida qulay bo'ladi. Albatta, ba'zida qulaylik uchun siz biroz chetga chiqishingiz mumkin standart o'lchamlar - agar ular faqat katta bo'yli odam tomonidan ishlatilsa, siz qadamlarning balandligini 200 mm dan oshirishingiz mumkin.
Spiral zinapoyaning o'ziga xos xususiyati bor tashqi ko'rinish, buning natijasida butunlay boshqacha dizayn yaratish mumkin bo'ladi. Bundan tashqari, spiral konstruktsiya ikkala qavatda ham ko'p joyni tejashga imkon beradi, bu esa xonani yanada ergonomik qiladi.
Ikkinchi qavatga spiral narvonni yaratishda hisoblash qadamlar soni va ularning joylashish balandligi bilan boshlanishi kerak. Oxirgi bobda aytilganlarga asoslanib, optimal balandlikqadamlar orasida 200 mm, chuqurlik esa 200-300 mm. Shuni hisobga olish kerakki, spiral zinapoyalarning qadamlari konusning kengayish shakliga ega, Shuning uchun ularning chuqurligi maxsus tarzda hisoblanishi kerak.
Hisoblash uchun matematik formulalardan foydalanish yaxshiroqdir. Birinchidan, siz strukturaning atrofini bilishingiz kerak. Buning eng qulay usuli - 2 * 3.14 * r formuladan foydalanish, bu erda r - bu kenglik kengligi. Masalan, 1000 mm kenglik bilan aylana 6280 mm bo'ladi. Qadam kengligini olish uchun tashqarida, bu masofani bitta oraliqdagi qadamlar soniga bo'lish kifoya. Masalan, 10 qadam bilan masofa 628 mm bo'ladi, bu bo'shliqsiz tekis zinapoyani yaratadi.
Tuzilishning balandligi odatdagi zinapoyani yaratishda bo'lgani kabi, xonaning balandligi bilan belgilanadi. Bosqichlar orasidagi balandlik optimal darajaga teng bo'lishi kerak - masalan, odatda 150-250 mm. Optimal balandlik xonaning balandligidan eng yaxshi hisoblanadi. Masalan, xonadagi shiftlarning balandligi 2700 mm. Bosqichlar qalinligi 20 mm, pol qalinligi 150 mm.
Hisob-kitoblarni poldan boshlash kerak - pol nol qadam. Boshlash uchun siz xona va zaminning balandligini sarhisob qilishingiz kerak, chunki zinapoyalar shu masofadan o'tishi kerak. Bunday holda, u 2850 mm ga teng. Bosqichlar sonini olish uchun uni balandligi bilan bitta qadamning tegishli balandligiga bo'lish kerak - masalan, 220 mm. Natija yaxlitlangan bo'lib, 13 qadamni tashkil qiladi. Oxirgi, 13-qadam, bu holda ikkinchi qavatning tagligi bo'ladi.
Ushbu bosqichda loyihani qog'ozga yaratish eng yaxshisidir. Uni chizish rejasida iloji boricha aniqroq qilish shart emas, lekin hatto oddiy eskiz ham loyihani yaxshiroq tushunishga yordam beradi.
Ikkinchi qavatga spiral narvonlarning o'lchamlari
O'lchamni hisoblashda 800-1000 mm gacha bo'lgan eng qulay narvon kengligi ustiga qurish kerak. Bu sizning qo'lingizda katta yuk bo'lsa ham, o'zingizni harakatlarda cheklamaslik uchun ham etarli (afsuski, katta o'lchamdagi mebellarni derazadan ko'tarish kerak bo'ladi).
Spiral zinapoya - bu aylana, chunki diametri yo'laklar kengligining qo'shilishiga teng, va agar zinapoya markaziy tayanch bilan qurilgan bo'lsa, tayanchning kattaligi. O'rtacha bunday strukturaning diametri 1600-2000 mm ni tashkil qiladi, bu uning xususiyatlaridan qat'i nazar, qulay foydalanish uchun etarli.Ko'pincha zinapoyalarning kattaligi shiftning balandligiga bog'liq. Kichkina uchun qishloq uyijuda keng zinapoyani yasashning foydasi yo'q - ikkinchi qavatga chiqish uchun 700 mm etarli bo'ladi. Uyingizda uchun xuddi shu qoida qo'llaniladi.
Shunga o'xshash hisob-kitoblar va texnikalar yordamida oddiy zinapoyani qurish mumkin. O'z qo'lingiz bilan xususiy uyda ikkinchi qavatga yog'och narvon spiralga qaraganda ancha osonlashtiriladi, ammo u nisbatan ko'proq joy egallaydi. Keyinchalik, biz hisoblash va video ko'rsatmalarining asosiy fikrlarini ko'rib chiqamiz.
Bunday holda, bir xil o'rtacha qiymatlarni