Mundarija kirish i-bob. Ko’z optik sistemasi va uning tuzilishi

2.3-rasm.

2.2. Klinik refraksiya va akomodatsiya

Klinik refraksiya va akkomodatsiya.
Fokus nuqta - parallel nurlarning
Fokus masofa - linzadan focus nuqtagacha bulgan masofa
1. Dioptri - linzaning nur sindirish kuchi masofasi 1 metrga teng.
Qanchalik focus masofa uzun bulsa,linzaning nur sindirish kuchi ham shunchalik kam buladi. Masalan:Agar FM 2 metrga teng bulsa, LNSK 0.5 Dga teng buladi.
Fmq0.5 M, lnskq0.2 D
Refraksiya anomaliyasini darajasi dioptriy bilan ham aniqlanadi. Ko`zda optik sistema mavjud(ko`z yoshi,shoh parda,old va orqa kamera,ko`z gavhari,qisman shishasimon tana) va ko`z olmasi hajmirefraksiyada alohida rol uynaydi.
Refraksiya lotincha suzdan olingan bulib, ”repringere”-sindirmoq ma’nosini anglatadi. Bu ko`zning optik linzalarining sindirish kuchini fizikaviy
Aniqlovchisi. Professor P.F. Arxangelskiy aytishicha, klinik refraksiya deganda ko`zning anatomofiziologik tuzilishini, u parallel yo‘naluvchi nurlarning sindirish
Hususiyati bilan tur pardada predmetning tuzilishini hosil qiladi. Bu ko`zning sindirish hususiyatiga va diametriga, oldingi orqa uqlariga bog‘liq..
Klinik refaksiya mutonosib – emmetropik normal va nomutonosib – ammetropik anomal bo‘lishi mumkin.
Hipermetropia Hm.
Myopia M.
Emmetropia РЕФРАКЦИЯ Ametropia
Astigmatism As.
2.4-rasm.
Ko` rishning anik bulishi uchun avvlam bor tur pardada anik tasvir bulishi kerak. Normal ko`zda bu ikkianatomik tuzilmaga boglik buladi: optik sistemaning nur sindirish kuchiga va ko`zning optik ukiga. Bu kusatkichlar xar kimniki individual buladi. Shu sababdan ko`z refraksiyasini ikki xil turi tafovut etiladi, ya’ni fizik refraksiya – ko`z optik sistemasining nur sindirish kuchi bilan xarakterlanadi, va klinik refraksiya – optik sistemaning bosh fokusining tur pardaga nisbatan olinishidir.
Katta eshdagi odamning ko`zining fizik refraksiyasi 52 dan 71 dptr gacha bulgan chegarada buladi.
Refraksiya bola ko`zning usishi bilan boglik bulib, keyinchalik u uzgarmaydi
Oftalmolog shifokor uz praktikasi davomida fakatgina klinik refraksiyani aniklaydi, ya’ni ko`z fizik refrakiyasining ko`zning anatomik ukiga mutanosibligi. Klinik fefraksiya bosh fokusning tur pardaga nisbatan xarakterlanadi. Agarda bosh fokus tur pardada joylashsa – bunday refraksiya mutanosib xisoblanadi - emmetropiya (E') deyiladi. Agar bosh fokus tur pardaga tushmasa – bunday refraksiya nomutanosib xisoblanadi, ametropiya deyiladi. Ko`z ulchamlariga nisbatan optik sistemaning nur sindirish kuchi kuchli bulsa, bunda parallel tushaetgan nurlar tur pardaning oldida yigiladai. Bunday nomutanosib refraksiya turi yakindan ko`rish – miopiya deb ataladi (M)'. Agar ko`z ulchamlariga nisbatan optik sistemaning nur sindirish kuchi kuchsiz bulsa, bunda parallel tushaetgan nurlar tur pardaning orkasida yigiladai. Bunday nomutanosib refraksiya turi uzokdan ko`rish – gipermetropiya (N)² deb ataladi. Agar ko`z optik sisitemasining satxning turli – vertikal, gorizontal eki boshkaegri yunalishdagi meridianlarda nur sindirish bir xil emas, boshka-boshka kuchga ega bulsa, bu ametropiyaning uchinchi xili – astigmatizm deyiladi. Bunga kupincha shox parda satxi va kmdan – kam xolatlarda gavxar ikki perpedikulyar meridiani kiyaligi radiusining bir xil emasligi sabab buladi.
Ko`zning refraksiya turi aniklashda va ametropiyani korreksiya kilishda optik oynalardan foydalaniladi. Akkomadatsiya. Kishi xaeti uchun ko`z uzok va yakin masofadan ko`ra bilishning axamiyati kata Bu vazifani ko`zdagi fiziologik mexanizm – akkomadatsiya bajaradi. Akkomadatsiya erdamida tur pardada uzokdagi eki yakindagi narsalar shakli uz aksini topadi. Ko`zning akkomadatsion xususiyati eshga karab uzgarib boradi. Agar yangi tugilgan chakalokning gavxari olinsa u darov sharsimon ko`rinishga ega bulib koladi, ammo 60 yashar insonning gavxari esa yassiligicha koladi. Kishi eshi ulgaygan sari ko`z gavxari elastikligining kamayib borishi natijasida ilgari ko`zga eng yakindan xam yakkol ko`rinib turgan nuktaning asta – sekin uzoklashib borishidir.