Mundarija kirish ma’ruza matnlari

3. Xarajatlar smetasi ijrosi haqida oylik hisobot va uni tuzish
Tashkilotlar xarajatlar smetasi ijrosi haqida oylik hisobotni tuzishdan oldin:

byudjet mablag’lari bo’yicha hisob raqamlardagi mablag’lar harakati bo’yicha bank ko’chirmalarining to’liqligini;

hisob raqamlardan (shaxsiy hisobvaraqlardan) o’tkazilgan mablag’larning (amalga oshirilgan to’lovlarning) to’g’riligi va asoslanganligini;
amalga oshirilgan kassa xarajatlarini tegishli hisob registrlariga to’liq va to’g’ri yozilganligini tekshirib chiqadi.
Hisob registrlaridagi (294-shakl va 292-shakl daftarlaridagi) yozuvlarning to’g’riligiga ishonch hosil qilingandan so’ng, ushbu daftarlar (294-shakl daftari) ma’lumotlari asosida xarajatlar smetasi ijrosi haqida oylik hisobot (1-OX shakl) qoidala ko’rsatilgan tartibda to’ldiriladi.

«Mablag’larni yil boshidagi qoldiqlari», «Mablag’larni hisobot oyi boshidagi qoldiqlari» va «Mablag’larni hisobot davrining oxiriga qolgan qoldiqlari» ustunlarida g’azna ijrosiga o’tilmagan tashkilotlarning byudjet mablag’lari bo’yicha mos ravishda hisobot yili, hisobot oyi boshidagi, shuningdek hisobot davri oxiridagi mavjud mablag’lar qoldig’i miqdori ko’rsatiladi;

g’azna ijrosiga o’tilgan tashkilotlar esa, ushbu ustunlarni to’ldirmaydilar.

«Hisobot oyi uchun ajratilgan mablag’lar» ustunida tasdiqlangan xarajatlar smetasiga (keyinchalik belgilangan tartibda kiritilgan o’zgartirishlarni hisobga olgan holda) muvofiq hisobot oyida tashkilotga byudjetdan ajratilgan (hisob raqamiga kelib tushgan) mablag’lar hisobot shaklida keltirilgan xarajat moddalariga bo’lingan holda ko’rsatiladi. Bunda, noto’g’ri yoki ortiqcha moliyalashtirilishi va boshqa sabablar tufayli tashkilot tomonidan byudjetga qaytarilgan mablag’lar hisobga olinishi lozim.

Davlat byudjetining g’azna ijrosiga o’tilgan tashkilotlar ushbu ustunda hisobot oyi mobaynida g’aznachilik bo’linmalari orqali amalga oshirilgan to’lovlarni (kassa xarajatini) ko’rsatadilar.

«Yil boshidan ajratilgan mablag’lar» ustunida tasdiqlangan xarajatlar smetasiga (keyinchalik belgilangan tartibda kiritilgan o’zgartirishlarni hisobga olgan holda) muvofiq hisobot yili boshidan o’sib boruvchi tartibda tashkilotga byudjetdan ajratilgan (hisob raqamiga kelib tushgan) mablag’lar hisobot shaklida keltirilgan xarajat moddalariga bo’lingan holda ko’rsatiladi. Bunda, noto’g’ri yoki ortiqcha moliyalashtirilishi va boshqa sabablar tufayli tashkilot tomonidan byudjetga qaytarilgan mablag’lar hisobga olinishi lozim.

Davlat byudjetining g’azna ijrosiga o’tilgan tashkilotlar ushbu ustunda yil boshidan o’sib boruvchi tartibda g’aznachilik bo’linmalari orqali amalga oshirilgan to’lovlarni (kassa xarajatini) ko’rsatadilar.

«Oylik kassa xarajatlari» ustunida tashkilot tomonidan tasdiqlangan xarajatlar smetasida ko’zda tutilgan maqsadlar uchun hisobot oyida byudjet mablag’lari bo’yicha depozit hisob raqamidan (shaxsiy hisobvarag’idan) o’tkazilgan (to’langan) mablag’lar hisobot shaklida keltirilgan xarajat moddalariga bo’lingan holda ko’rsatiladi. Bunda, noto’g’ri yoki ortiqcha o’tkazilishi (to’lanishi) va boshqa sabablar tufayli byudjet tashkiloti hisob raqamiga (g’aznachilik bo’linmalaridagi shaxsiy hisobvarag’iga) qaytarilgan mablag’lar (kassa xarajatlarining tiklanishi) hisobga olinishi lozim.

«Yil boshidan kassa xarajatlari» ustunida tashkilot tomonidan tasdiqlangan xarajatlar smetasida ko’zda tutilgan maqsadlar uchun hisobot yili boshidan o’sib boruvchi tartibda byudjet hisob raqamidan (g’aznachilik bo’linmalaridagi shaxsiy hisobvarag’idan) o’tkazilgan (to’langan) mablag’lar hisobot shaklida keltirilgan xarajat moddalariga bo’lingan holda ko’rsatiladi. Bunda, noto’g’ri yoki ortiqcha o’tkazilishi (to’lanishi) va boshqa sabablar tufayli tashkilot hisob raqamiga (g’aznachilik bo’linmalaridagi shaxsiy hisobvarag’iga) qaytarilgan mablag’lar (kassa xarajatlarining tiklanishi) hisobga olinishi lozim.
Xarajatlar smetasi ijrosi oylik hisobot (1-OX shakl) xarajatlar tasnifining har bir bo’lim, kichik bo’lim va bobi bo’yicha alohida holda tuziladi.

Byudjet hisob raqamlaridagi (shaxsiy hisobvaraqlaridagi) tejab qolingan va belgilangan tartibda rivojlantirish jamg’armasi hisob raqamiga o’tkazilgan byudjet mablag’lari alohida (I — IV xarajat guruhlariga qo’shilmagan holda) «Tejab qolingan va Byudjet tashkilotining rivojlantirish jamg’armasiga o’tkazilgan mablag’lar» qatorida kassa xarajatlari sifatida aks ettiriladi va «Xarajatlarning hammasi»da hisobga olinadi.

Oylik hisobot hisobot oyidan keyingi oyning 5-sanasidan kechiktirmasdan taqdim qilinadi.

Xarajatlar smetasi ijrosi to’g’risida hisobotni tuzishda quyidagi shartlar to’liq saqlanishi lozim:

hisobot davridagi barcha operatsiyalar hamda pul mablag’lari, asosiy vositalar, moddiy qimmatliklarning inventarizatsiya qilinishi va hisob-kitoblar natijalarining to’liq aks ettirilishi;
analitik hisob ma’lumotlarining hisobot davrining birinchi sanasiga sintetik hisob yuritish hisobvaraqlari bo’yicha aylanmalar va qoldiqlarga bir xil bo’lishi, shuningdek moliyaviy hisobotlar ma’lumotlarining sintetik va analitik hisob ma’lumotlariga mosligi;

Xarajatlar smetasi ijrosi to’g’risida hisobotlardagi tegishli yozuvlarni qayd etish uchun belgilangan tartibda rasmiylashtirilgan birlamchi hujjatlardan foydalanish.

Ushbu asosiy shartlarga rioya qilinmagan holda tuzilgan xarajatlar smetasi ijrosi to’g’risida hisobot noto’g’ri tuzilgan deb hisoblanadi.

Xarajatlar smetasi ijrosi to’g’risida hisobot, qoida tariqasida, o’sib boruvchi tartibda bitta o’n xonali sonda ming so’m hisobida tuziladi.

Agarda, me’yoriy-huquqiy hujjatlar talablarini buzmagan holda xarajatlar smetasi ijrosi to’g’risida hisobotlar ko’rsatkichlari manfiy qoldiq bilan chiqsa (manfiy qoldiqqa ega bo’lsa), u holda hisobotlarda ushbu ko’rsatkichlar «minus» belgi bilan aks ettiriladi.