MüNDƏRİcat

1.2. Mühasibat uçotu idarəetmədə mühüm amildir

Mühasibat uçotu prinsipləri, sistemi və standartları daima tək­mil­ləş­di­rilməklə, bazar iqtisadiyyatının forma­laş­masında «sahibkarlıq dili» vəzifəsini ye­rinə yetir­mək­lə, idarəetmədə mühüm rol oynayır. Mühasibat uçotu ida­­rə­et­mə­də mühüm vasitə olmaqla yanaşı planlaş­dır­ma­da, müəssisə təsərrüfat-ma­liyyə fəaliyyətinin tənzim­lən­məsində, istehsalın daha yüksək səviyyədə təşkil olun­masında əsaslı rol oynayır. Müasir idarəetmə sisteminin bazar iqtisadiy­yatı tələblərinə uyğun təşkili bila­va­si­tə mühasibat uçotunun beynəlxalq uçot sistemlərinə uyğun inkişafı və tək­milləşdirilməsi ilə əlaqədardır.

Təsadüfi deyildir ki, bir sıra iqtisadi cəhətdən yük­sək dərəcədə inkişaf et­miş dünya ölkələrinin iqtisadçı mü­təxəssislərinin hesab­la­ma­la­rı­na görə idarə­etmədə is­ti­fadə olunan informasiyaların 70 faizdən çoxu ancaq mü­ha­sibat uçotu məlumatları hesab olunur. Bir qayda ola­raq iqtisadi subyektlərin bütün əmlakı, o cümlədən əsas vasitələr, xammal-materiallar, yanacaq-energetika, əmək və maliyyə ehtiyatları infor­ma­si­ya­ları mühasibat uço­tun­da sistemləşmiş şəkildə toplanaraq istehsalat, ma­liy­yə-təsərrüfat fəaliyyəti üzrə istənilən nəticələrin əldə olun­ma­sına şərait yaradılır.

Mövcud olan informasiyaların idarəetmə siste­min­də faydalı istifadə olun­ma­sını təmin etmək üçün isə mü­ha­sibat uçotunun elə bir sistemli təşkili la­zımdır ki, o mü­asir dövrdə dünya ölkələrində istifadə olunmuş qa­baq­cıl müha­si­bat uçotu və beynəlxalq standartların me­to­du və prinsiplərindən istifadə edilməsinə uyğun­laş­maq­la, he­sab­­lama texni­ka­sın­dan geniş istifadə edilmə­si­nə şərait yaratsın.

İdarəetmə sistemində mühasibat uçotu bir sıra və­zi­fələr yerinə yetirir ki, onlar içərisində mühüm əhəmiyyəti olan nəzarət funksiyasıdır. Onu da qeyd et­mək lazımdır ki, idarəetmənin təkmilləşdirilməsi dövriyyədə müxtəlif mül­kiy­yət formalarının yaranması ilə bazar müna­sibət­lə­ri­nin formalaşması mü­hasibat uçotunun nəzarət funk­si­ya­sı və onun forma, metodları xarici ölkələrin təcrü­bə­lə­rin­dən istifadə edilməsi ilə daha da genişlənir və möh­kəm­lənir.

Keyfiyyətli təşkil olunmuş mühasibat uçotu infor­ma­­siyası müəssisə və şirkətlərin istehsal əməliyyatlarının müxtəlif mərhələlərinə nəzarət etməklə, la­zı­mi şəraitdə mü­­əssisənin və onun bölmələrinin bütün əməliyyat­ları­nın fəaliy­yə­tinə nəzarət etməyə, onu təhlil etməyə və bu informasiya əsasında müxtəlif idarəetmə mərhələlərində ida­rəetmə qərar­la­rını əsaslandırmaq və qəbul etmək üçün istifadə edilir.

İdarəetmə sistemində mühasibat uçotu bir sıra vəzi­fə­ləri yerinə yetirir. Həmin vəzifələr sırasında nəzarət, əm­la­kın qorunub saxlanması, informasiya və analitik və­zi­fələri xüsusi əhəmiyyətə malikdir.