Müqayisəli Siyasət: Demokratiya

Plüralizm: ABŞ və Almaniya. Demokratiya plüralizmi müxtəlif yollarla inkişaf etdirə bilər. Məsələn, dövlət vətəndaş cəmiyyəti daxilində qrupların meydana gəlməsini və davam etməsini fəal şəkildə təşviq edə bilər və ya dövlət bu cür qrupları fəal şəkildə təşviq etməkdən çəkinə bilər və bunun əvəzinə onların mövcudluğunu nə təşviq edəcək, nə də ruhdan salacaq bir mövqe tutmağı seçir. ABŞ və Alman kilsə-dövlət münasibətlərinin müqayisəsi plüralizmə bu fərqli yanaşmaları göstərir. Alman hökuməti kilsələri aktiv şəkildə dəstəkləyir, ABŞ-ın kilsələrə qarşı siyasəti isə ABŞ Konstitusiyasının kilsə ilə dövlətin ayrılması ilk düzəliş prinsipini rəhbər tutur. Qeyd etdiklərimizin plüralizmlə əlaqəsini belə izah edə bilərik ki, kilsə-dövlət ayrılığının məntiqi, heç bir kilsənin başqalarından üstün tutulmamasını və kilsələrin hökumət direktivlərinə uyğun deyil, xalqın istəklərinə uyğun olaraq mövcud olmasını təklif edir. Kilsə-dövlət ayrılığı kilsələri hökumətdən təcrid etməyi və bununla da vətəndaş cəmiyyəti içərisində müstəqil (hökumətdən asılı olmayan) qurum statuslarını qorumağı hədəfləyir. Dini azadlıq və müxtəliflik bu kilsə-dövlət münasibətlərinin nəzərdə tutulan nəticələridir.Almaniyanın Əsas Qanunu olaraq bilinən konstitusiyasında, demokratiya vətəndaşlarına dini azadlığın da təmin edildiyi bildirilir.

Lakin, ABŞ-dan fərqli olaraq, Almaniya dini inkişafı təşviq etmək üçün hökumətin mənbələrindən istifadə edir. Xüsusilə, Alman hökuməti vətəndaşlardan kilsə vergisi toplayır və bu kolleksiyadan gəliri kilsə vergisi proqramında iştirak edən dini təşkilatlara qaytarır. Alman hökuməti, Roma Katolik Kilsəsi, Evangelist (Protestant) Kilsəsi, Yunan və Rus Pravoslav Kilsəsi və Almaniyadakı Yəhudilərin Mərkəzi Şurası (Pravoslav və Mühafizəkar) kimi dini təşkilatlara rəsmi tanınma verir. Hökümət tərəfindən bu rəsmi status verilən dini təşkilatlar, kilsə vergilərinin toplanmasından faydalana bilər.Plüralist demokratiya nöqteyi-nəzərindən nəzərdən keçirilən bu tənzimləmənin məntiqi, dini qurumların müxtəlif, plüralist bir vətəndaş cəmiyyətində əhəmiyyətli bir töhfə verdiyinə görə, dövlətin kilsə vergisi kimi mexanizmlər vasitəsi ilə onları fəal şəkildə dəstəkləməsində qanuni bir rola sahib olduğunu göstərir. .Bir çox kilsə (vəftizçilər və metodistlər) kilsə vergisi prosesində iştirak etməməsinə baxmayaraq əksər Alman kilsələri öz vəsaitlərini bu sistem vasitəsi ilə alırlar.

Alman kilsə vergisi aşağıdakı qaydada işləyir. Tanınmış bir kilsə və ya sinaqoqun qeydə alınmış üzvü olan bir vətəndaşın qazancının bir hissəsi avtomatik olaraq maaşından tutulur. Həqiqi tutulan məbləğ fərdi gəlirin ölçüsünə əsaslanır. Hökumət tərəfindən toplanmasına baxmayaraq kilsə vergisi qanuni olaraq bir xeyriyyəçilik töhfəsi olaraq qəbul edilir; nəticədə kilsə vergisi çıxılır və beləliklə fərdin ümumi gəlir vergisini ödəməsini azaltmaq üçün istifadə edilə bilər. Dövlət kilsə vergisi ilə toplanan vəsaiti fərdi vergi ödəyicilərinin təyin etdikləri mənsubiyyətlər əsasında iştirak edən dini təşkilatlara köçürür. Məsələn, Evangelist Kilsəsinin bir üzvü tərəfindən ödənilən kilsə vergiləri hökumət tərəfindən yenidən Evangelist kilsəsinə paylanır.Hökumətin dini qurumların vergi yolu ilə topladığı vəsaiti necə xərclədiyini təyin etmək səlahiyyəti yoxdur. Vergi ödəməyi dayandırmaq istəyən bir şəxs kilsədən və ya sinaqoqdan çıxdığını hökumətə bildirməlidir. Hökumət daha sonra sözügedən şəxsin artıq qeydiyyatdan keçmiş bir üzv olmadığını dini quruma bildirir.