Murakkab efirlar va yog`lar

Yog‘larni tejash maqsadida keyingi vaqtlarda yangi sintetik yuvish vositalari ishlab chiqarilmoqda. Sintetik yuvish vositalari suvda dissotsilanganda hosil qiladigan ionlariga qarab uch turga bo‘linadi:

• Yog‘larni tejash maqsadida keyingi vaqtlarda yangi sintetik yuvish vositalari ishlab chiqarilmoqda. Sintetik yuvish vositalari suvda dissotsilanganda hosil qiladigan ionlariga qarab uch turga bo‘linadi:
• 1) anionaktiv; 2) kationaktiv va 3) ionaktivmas yuvuvchi moddalar.
• Anionaktiv yuvuvchi moddalar suvda dissotsilanib, kationga va yuvish xususiyatini saqlagan anionga ajraladi:
• R – O – SO2ONa=R – O – SO2O- + Na+
• Kationaktiv yuvuvchi moddalar ham suvda dissotsilanib anionga va yuvish xususiyatini saqlagan kationga ajraladi:
• Ionaktivmas yuvuvchi moddalar suvda dissotsilanmaydi:
• R – O – ( - CH2 – CH2 – O -)n – H

Aniogen sun’iy yuvuvchi moddalar zararsiz va yuvish xususiyatining afzalligi bilan boshqa yuvuvchi moddalardan ajralib turadi. Alkilsulfat, alkilsulfonat va boshqalar shular jumlasidandir. Yuqori molekular spirtlarning sulfat kislota bilan hosil qilgan efirlarining tuzlari alkilsulfatlar deyiladi:

• Aniogen sun’iy yuvuvchi moddalar zararsiz va yuvish xususiyatining afzalligi bilan boshqa yuvuvchi moddalardan ajralib turadi. Alkilsulfat, alkilsulfonat va boshqalar shular jumlasidandir. Yuqori molekular spirtlarning sulfat kislota bilan hosil qilgan efirlarining tuzlari alkilsulfatlar deyiladi:
• To‘yinmagan uglevodorodlar sulfobirikmasining natriyli tuzlariga alkilsulfonatlar deyiladi va ular quyidagicha olinadi:
• Sintetik yuvuvchi moddalarning sovunlardan afzalligi shundaki, ular qattiq suvda ham yuvish xususiyatini saqlab qoladi. Ammo ular juda barqaror va juda qiyinlik bilan parchalanadi. Shuning uchun ular atrof-muhitga zararli ta’sir etishi mumkin.

Gidroksi(Oksi)kislotalarning klassifikatsiyasi

• Gidroksi(Oksi)kislotalarning klassifikatsiyasi
• Tarkibida ham gidroksil guruh, ham karboksil guruh tutgan birikmalar oksikislotalar (gidroksikislotalar) deb ataladi. Boshqacha aytganda ular spirt-kislotalardir.
• Karboksil guruhi oksikislotaning asosligi (negizligi) ni, gidroksil va karboksil guruhi yig’indisi esa uning atomliligini belgilaydi. Shunga ko’ra oksikislotalar quyidagicha sinflanadi.
• 1. Bir аsosli ikki аtomli oksikislotаlаr. Masalan: sut kislota
• CH3–CHOH–COOH
• 2. Ikki аsosli uch аtomli oksikislotаlаr. Masalan:olma kislota
• HOOC–CHOH–CH2–COOH
• 3.Ikki аsosli to’rt аtomli oksikislotаlаr.Masalan:vino kislota
• HOOC–CHOH–CHOH–COOH
• 4.Uch аsosli to’rt аtomli oksikislotаlаr. Masalan:limon kislota