Mustaqil ishi mavzu: Tarmoq texnologiyalari. Internet xizmatlari. Tayyorladi: Rustamova Muxlisa Tekshirdi: Jumayev Z. Z. Samarqand-2022 Mavzu : Tarmoq texnologiyalari. Internet xizmatlari. Mundarija Kirish Asosiy qism I bob

LXTlari ikki turga ajratiladi:
1. Yagona rang arxitekturasi - har bir abonent tizimi bir xil ko‘lamda resurslarni taqdim va iste’mol qilishi mumkin bo‘lgan, axborot tizimining konsepsiyasi. Yagona rang arxitektura shu bilan tavsiflanadiki, unda hamma abonent tizimlari teng huquqli va ularning bir birlarini resurslariga murojaatlari simmetrik bo‘ladi. Buning evaziga, foydalanuvchi ma’lumotlarni taqsimlangan ishlovini bajarishi, amaliy dasturlar, tashqi qurilmalar, shu jumladan, ixtiyoriy tizimlarda joylashgan fayllar bilan ishlashi mumkin. Yagona rang arxitekturasi, tarmoq vositalarining oddiy yuklanishi, yengil kengaytirilishi bilan tavsiflanadi. (Odnorangovыe - peer-to-peer ).

8.2-rasm. Yagona rang arxitekturasi asosida qurilgan LXT
Bu turdagi tarmoqlarda xech qanday ierarxik struktura mavjud emas, har bir terminal ishchi stansiya yoki server vazifasini o‘tashi mumkin. Bu tarmoqda xech qaysi kampyuter tarmoqni boshqarishga javobgar emas.
Ishchi guruxlar – bu guruxga bir maqsadda jamlangan ishchi stansiyalar kiradi. Shu sababli odatda bunday tarmoqlarda (peer-to-peer) 10 dan oshmagan kompyuterlar jamlanadi.
Bu tarmoqlar kam harajatli xisoblansada, ularni qurishda ishlab chiqarish ko‘rsatkichi yuqori, samarali, tezkor va qimmat kompyuterlar ishlatiladi.
Operatsion sistemaga kelsak, ularda MS Widows NT for Workstation; MS Widows 95/98, Widows 2000 va Widows XR dasturlari ishlatilishi mumkin.
2. Server asosida qurilgan LXT (server based).
Tarmoqda joylashgan fayllar va boshqa resurslardan erkin foydalanishni taqdim etuvchi tarmoqdagi kompyuter. Internetda server deganda, veb-sahifalar joylashgan va veb-brauzerlari so‘rovlariga javob beruvchi kompyuter tushuniladi.

8.3-rasm. Server asosida qurilgan LXT
Tarmoqdagi kompyuterlar soni 10tadan oshib ketsa u xolda ishlab chiqarish ko‘rsatkichi kamayib boradi. Shu tufayli tarmoqlar yagona server asosida boshqarilishi kerak bo‘ladi.
Agar tarmoqning xajmi yanada oshib ketsa u xolda bir emas balki bir nechta serverlardan foydalanish kerak bo‘ladi.
Server mashinalarining xizmat turlari kupligi sababli serverlarni xam ma’lum bir xizmat uchun ishlatish mumkin.
Misol uchun:
Fayl serveri – Mahalliy tarmoqdagi ko‘p sonli foydalanuvchilar uchun fayllarini boshqarish va saqlash funksiyalarini ta’minlaydi. U apparat va dasturiy vositalar majmuasi. Fayllarni fayl serverida saqlash bir faylning nusxalar to‘plamini ayrim kompyuterlarda saqlash zaruriyatidan halos qiladi. Bu bilan disk makoni tejaladi, fayllarni ma’murlash va yangilash jarayoni yengillashadi hamda fayllarni muhofazalash ishonchliligi oshadi
Dastur serverlari – bu serverlarda “klient-server” dasturlari ishlatiladi va foydalanuvchilar barcha ma’lumotlarini mana shu serverlarda saqlab qayta ishlash imkoniga egadir. Pochta serverlari – pochta serveri Foydalanuvchilarning shaxsiy xatlarini qabul qilib olish va uzatishni hamda ularni yo‘naltirishni ta’minlovchi server. Pochta serverini tashkil qilish uchun shaxsiy kompyuterga tegishli dasturiy ta’minotni o‘rnatish lozim. Pochta – Internetda muloqot qilishning asosiy vositasi.Serverlar asosida qurilgan tarmoqlarda tarmoq arxitekturasiga mos keluvL okal xisoblash tarmoqlarining qurishda asosan quyidagi texnik vositalar kerak bo‘ladi;hub qurilmasi,switch qurilmalari tarmoq adapteri ingliz tilida: network card rus tilida: setevaya karta