Mutafakkirlar merosida mehnat tarbiyasi

QO'QON DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI
BOSHLANG’ICH TA’LIM FAKULTETI
BOSHLANG’ICH TA’LIM YO’NALISHI
204-GURUH TALABASI
YOQUBOVA MUXLISANING
TAYYORLAGAN
TAQDIMOTI

Mutafakkirlar merosida mehnat tarbiyasi

Reja

1.Mutafakkirlar merosida mehnat tarbiyasining targ’ib etilishi.

2. Mutafikkirlarning kasb-hunarga oid fikrlari

3. Kasb-hunarga yo’naltirishga oid o’yin va tadbir turlari

O’zbek halq tarbiyashunosligining o’tmishdagi mashhur mutafakkirlar, halq maorifi arboblari va ma’rifatparvar shoirlarning, mehnat kasb-hunar to’g’risidagi qimmatli fikrlarini biz uchun ahamiyatli tomoni shundan iboratki, ulardan yosh avlodni mehnarsevarlik ruhida tarbiyalash, kasb-hunarga qiziqtirishning vositasi sifatida foydalanish mumkin

• O’zbek halq tarbiyashunosligining o’tmishdagi mashhur mutafakkirlar, halq maorifi arboblari va ma’rifatparvar shoirlarning, mehnat kasb-hunar to’g’risidagi qimmatli fikrlarini biz uchun ahamiyatli tomoni shundan iboratki, ulardan yosh avlodni mehnarsevarlik ruhida tarbiyalash, kasb-hunarga qiziqtirishning vositasi sifatida foydalanish mumkin

Alisher Navoiyning fikricha “Inson bo’lib dunyoga keldingmi? Biron-bir kasbni egalla, hunar o’rgan, shunda dunyodan hammomga kirib toza yuvinib chiqmagan kishidek o’tmaysan”- deydilar.

• Alisher Navoiyning fikricha “Inson bo’lib dunyoga keldingmi? Biron-bir kasbni egalla, hunar o’rgan, shunda dunyodan hammomga kirib toza yuvinib chiqmagan kishidek o’tmaysan”- deydilar.

Hoja Bahouddin Naqshbandiy aytadilar – “Dil bayoru dast bakor” ya’ni “Dilinng ollohda, qo’ling doim mehnatda bo’lsin”.

• Hoja Bahouddin Naqshbandiy aytadilar – “Dil bayoru dast bakor” ya’ni “Dilinng ollohda, qo’ling doim mehnatda bo’lsin”.
• Insoniyat qadr-qiymati mehnatda, bilimda, hunarga tayanishda, birovga xor bo’lsamlikda deb bilgan Sa’diy shunday ta’lim beradi.
• O’z mehnatidan non yegan kishi,
• Xotam minnatidan ozod yoz-qishi.

Muqaddas kitob Avestoda ham mehnat moddiy boyliklar manbai bo’lgani uchun emas, balki u mehnatni asosan ahloqiy jihat, yaxshilik manbai deb bilganligi uchun insonlarcha mehnat qilishga chaqiradi. Halq pedagogikasida “Yoshlikda egallangan bilim, hunar toshga o’yib yozilgan hikmatdur” – deb ta’kidlanadi

• Muqaddas kitob Avestoda ham mehnat moddiy boyliklar manbai bo’lgani uchun emas, balki u mehnatni asosan ahloqiy jihat, yaxshilik manbai deb bilganligi uchun insonlarcha mehnat qilishga chaqiradi. Halq pedagogikasida “Yoshlikda egallangan bilim, hunar toshga o’yib yozilgan hikmatdur” – deb ta’kidlanadi

“Farzandlarga odob-hunar o’rgatmak merosdur” – deb nasihat qilinadi Qobusnomada “Sen odob, hunar va donishini o’zingdan meros qilgin, toki uning haqqini bajo kelturmish bo’lgaysan”. Chunki xos kishilarning farzandiga odob va hunardan yaxshiroq meros yo’qdir

• “Farzandlarga odob-hunar o’rgatmak merosdur” – deb nasihat qilinadi Qobusnomada “Sen odob, hunar va donishini o’zingdan meros qilgin, toki uning haqqini bajo kelturmish bo’lgaysan”. Chunki xos kishilarning farzandiga odob va hunardan yaxshiroq meros yo’qdir

Hunar egallash ham bir fazilatdir mahoratdir. Hunar egallashda halollik, poklik, sabr-qanoat, matonat, mehnat madaniyatiga rioya qilish muhim rolь o’ynaydi
Ota-bobolarimiz ham hunar o’rganishni asosiy vazifa ekanligini o’rgatib kelganlar. Nizomiy Ganjaviy shunday degan:
Hunar o’rgan chunki hunarda ko’p sir,
Yopiq eshiklarni ochar birma-bir.

Abu Rayhon Beruniy mehnat va hunar avloddan-avlodga meros bo’lib o’tishini sinchiklab o’rgangan va hunarni yuqori baholagan. U “Hunarmandchilikda, mehnatda to’liq ustozlik sa’natini egallab olishi kerak”, degan fikrni aytadi.

• Abu Rayhon Beruniy mehnat va hunar avloddan-avlodga meros bo’lib o’tishini sinchiklab o’rgangan va hunarni yuqori baholagan. U “Hunarmandchilikda, mehnatda to’liq ustozlik sa’natini egallab olishi kerak”, degan fikrni aytadi.

O’quvchilarni mehnat turlariga qiziqishini oshirish, kasb tanlash va o’zlashtirishni shakllantirib borish uchun o’quvchilarga yoshligidan boshlab ta’lim, tarbiya berish bilan birga kasb-hunarga qiziqish ishlarini to’g’ri yo’lga qo’yishda quyidagi shartlarga amal kilish lozim:

• O’quvchilarni mehnat turlariga qiziqishini oshirish, kasb tanlash va o’zlashtirishni shakllantirib borish uchun o’quvchilarga yoshligidan boshlab ta’lim, tarbiya berish bilan birga kasb-hunarga qiziqish ishlarini to’g’ri yo’lga qo’yishda quyidagi shartlarga amal kilish lozim:

Boshlang’ich sinf o’quvchilariga kasb-hunar to’g’risidagi tushunchalarni singdirish:

• Boshlang’ich sinf o’quvchilariga kasb-hunar to’g’risidagi tushunchalarni singdirish:
• o’quvchilarni yoshiga, jinsiga mos kasb-hunar tanlashga ularga pedagogik-psixologik yondashish:
• kasb-hunarga qiziqtirishda o’quvchilarning yoshi va qobiliyatlarini hisobga olish:
• mahalla oksoqollari, mehnat faxriylar bilan muntazam aloqalar o’rnatish:
• mehnat ustaxonalariga ekskursiyalar uyushtirishni tashkil etish: