“Mutaxassisilik tarixidan” mavzusini Klaster usulida yoritib berish. Reja

---

“Mutaxassisilik tarixidan” mavzusini Klaster usulida yoritib 
berish. 
Reja: 
1. “Mutaxassisilik tarixidan” mavzusini Klaster usulida yoritib berish. 
2. “Mutaxassisilik tarixidan” qiziqarli mavzularda ishlash 
Mutaxassislik 
tarixidan”mavzusini Klaster usulida yoritib berish 
Klaster metodi deganda – ta'lim oluvchilarni faollashtiruvchi va mustaqil fikrlashga 
undovchi, ta'lim jarayonining markazida bo'lgan ta'lim beruvchi va ta’lim oluvchini 
faol ishtirok etishga chorlaydi. Ta'lim oluvchi o'qitish jarayoni davomida faol 
ishtirok etadi. Ushbu jarayonda ta'lim oluvchilar o'qib-o'rganishni yuqori darajada 
bo'lishini, egallagan bilimlarni maqsad va ehtiyojlariga muvofiqlashtirishda 
tashabbuskorligi va mas'uliyat, qo'llab-quvvatlash amalda bajarish orqali 
fikrmulohazalar qilish qobiliyatini rivojlantiradi. O'qitish jarayonida klaster 
metodlardan foydalanish o'ziga hos hususiyatga ega. Ta'lim amaliyotida 
foydalanilayotgan klaster metodi talabalarning fikrlashini kengaytiradi hamda 
muammoning to'g'ri yechimini topishga ijobiy ta'sir ko'rsatadi. Klaster metodi orqali 
talabalarning bilim, ko'nikma, malakalari, ijodkorligini va faolligi nazariy va amaliy 
mu'ammolarga bo'lgan qarashlari rivojlanadi. «Klaster» metodini o'tkazish 
tehnologiyasini amalga oshirishda- Talaba nimani o'ylagan bo'lsa, shuni qog'ozga 
yozadi. U o'z fikrlarining sifati to'g'risida o'ylab o'tirmay, ularni shunchaki yozib 
boradi. Yozuvining orfografiyasi yoki boshqa jihatlariga e'tibor bermaydi. 
Belgilangan vaqt nihoyasiga yetmaguncha, yozishdan to'xtamaydi. Agar talaba 
ma'lum muddat biror-bir g'oyani o'ylay olmasa, u holda qog'ozga biror narsaning 
rasmini chiza boshlaydi. Bu harakatni yangi g'oya tug'ilgunicha davom ettiradi. 
Ma'lum bir tushuncha doirasida imkon qadar ko'proq yangi g'oyalarni ilgari surish 
hamda ular o'rtasidagi o'zaro aloqadorlik va bog'liqlikni ko'rsatishga harakat qiladi. 
G'oyalar yig'indisining sifati va ular o'rtasidagi aloqalarni ko'rsatish cheklanmaydi. 
«Klaster» metodi puhta o'ylangan strategiya bo'lib, undan ta'lim oluvchilar bilan 
yakka tartibda yoki guruh asosida tashkil etiladigan mashg'ulotlar jarayonida amalga 
oshiriladi. Klaster inglizcha so'z bo'lib (kluster) – bir butun holatda ma'lum mavzu 
bo'yicha erkin va ochiq fikrlashning notekis shaklidni namoyon etadi. Klaster 
metodini amalga oshirishda yangi mavzuning asosiy tushunchasi aylanma 
shaklidagi chizma ichida yoziladi. Masalan yangi mavzu pedagogik qobiliyatlar 
bo'lsa talabalar u haqida ko'z oldiga kelgan fikrlarni yozish taklif etiladi. Bunda 
talabalar tomonidan yozilgan fikrlar umumlashtirib aytib beriladi. Bu fikrlarni 
doskada bo'r yoki plakatda flomasterlar bilan yozish mumkinKlaster so'zi bog'lam 
ma'nosini anglatadi. Klasterlarga ajratish nida'vat, anglash va mulohaza qilish 
bosqichlaridagi fikrlashni rag'batlantirish uchun qo'llash mumkin. U asosan yangi 
fikrlarni uyg'otish,mavjud bilimlarga etib borish strategiyasi bo'lib, muayyan mavzu 

---

bo'yicha yangicha fikr yuritishga chorlaydi. Biror mavzu bo'yicha klasterlar 
tuzishdan bu mavzuni mukammal o'rganmasdan oldin foydalanish maqsadga 
muvofiqdir. Klaster metodi aniq ob'ektga yo'naltirilmagan fikrlash shakli sanaladi. 
Undan foydalanish inson miya faoliyatining ishlash tamoyili bilan bog'liq ravishda 
amalga oshadi. Ushbu metod muayyan mavzuning talaba tomonidan chuqur hamda 
puhta o'zlashtirilguniga qadar fikrlash faoliyatining bir maromda bo'lishini 
ta'minlashga 
hizmat 
qiladi 
Dars mashg'ulotlarda ushbu metod guruh a'zolari tomonidan bildirilayotgan 
g'oyalarning majmui tarzida namoyon bo'ladi. Bu esa guruhning har bir a'zosi 
tomonidan ilgari surilayotgan g'oyalarni uyg'unlashtirish hamda ular o'rtasidagi 
aloqalarni topa olish imkoniyatini yaratadi. Muayyan tushuncha doirasida imkon 
qadar ko'proq yangi g'oyalarni ilgari surish hamda mazkur g'oyalar o'rtasidagi o'zaro 
aloqadorlik va bog'liqlikni ko'rsatishga harakat qiling. G'oyalar yig'indisining sifati 
va ular o'rtasidagi aloqalarni ko'rsatishni cheklamang. 
Mazkur metodni mashg'ulotlarga quyidagicha qo'llash mumkin: 
Mavzu: 
"Kompyuter 
tuzulishi 
va 
tarixini 
o’rganish”. 
Darsning maqsadi: Talabalarda yangi mavzuga aloqador o'tilgan mavzuni 
mustahkamlash, 
ko'nikma 
hamda 
malakalarini 
shakllantirish. 
Darsni tashkil etish: Yangi mavzuni o'zlashtirishning samaradorligiga erishish 
uchun o'tilgan mavzular yuzasidan qisqacha takrorlash mashqlari o'tkaziladi. Uni 
quyidagicha 
tashkil 
etish 
mumkin: 
Kompyuterlarning 
paydo 
bo’lish 
tarixi 
haqida 
aytib 
bering? 
Kompyuter 
haqida 
nimalarni 
bilasiz? 
Dunyoga 
mashhur 
kompyuter 
nomini 
sanang? 
Ularni 
ishlab 
chiquvchi 
firmalar 
nomini 
aytib 
bering? 
Komyuterning 
oltin 
qoidalariga 
misol 
keltiring? 
Undan 
qanday 
foydalanish 
mumkin? 
O'tilgan mavzuni takrorlash bilan bo'lajak bakalavr o'qituvchilari ongida yangi 
mavzuni o'zlashtirishga zamin hozirlanadi. Bu esa yangi mavzuni o'zlashtirishning 
samaradorligini ta'minlaydi. Guruh asosida tashkil etilayotgan mashgulotlarda 
ushbu metod guruh a'zolari tomonidan bildirilayotgan g'oyalarning majmui tarzida 
namoyon bo'ladi. Har bir guruh a'zosi biror-bir g'oyani ilgari suradi, shundan so'ng 
barcha g'oyalar uyg'unlashtiriladi. Buning uchun pedagog bo'lajak talaba 3 yoki 4 
guruhgabo'ladi. Talabalarga muayyan mavzuni aytadi. Mazkur mavzuni puhta 
o'zlashtirgunlariga qadar bosib o'tiladigan yo'lning namunasini keltiradi. Bo'lajak 
informatika o'qituvchilari quyidagi muammolar yuzasidan erkin, ochiq o'ylash, 
fikrlash imkoniyatiga egadirlar: Informatika o'rganadigan asosiy obektlar? U nimaga 
bog'liq? Bu masalalar yoritilgan plakat yozuv tahtasiga ilib qo'yiladi.