Mutaxassisliklarga ixtisoslashgan tizimlar va dasturlar yordamida soha masalalarini yechish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
SOG’LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI

Toshkent farmatsevtika instituti

Fizika, matematika va axborot texnologiyalari kafedrasi

Axborot texnologiyalari va jarayonlarini matematik modellashtirish modulidan

MUSTAQIL ISH

Mavzu: Mutaxassisliklarga ixtisoslashgan tizimlar va dasturlar yordamida soha masalalarini yechish

Bajardi:Eshboboyev Umrzoq
Tekshirdi:Axmedov Yusufxon

Toshkent - 2023

Reja
1.Ixtisoslik bo’yicha maxsus dasturiy vositalar (MATLAB MATHCAD)
2.Mathcad dasturida oddiy hisoblashlar
3.Mathcad dasturida grafiklar

Hozirgi vaqtda kompyuterlarda ilmiy-texnikaviy hisoblashlarni bajarishda odatdagi dasturlash tillaridan va elektron jadvallaridan emas, balki Mathematica, MatLab, Maple, Gauss, Reduse, Eureka va boshqa turdagi maxsus matematik dasturlar keng qo’llanilyapti.

Matematik paketlar, ayniqsa Mathcad – yuqorida sanab o’tilgan ro’yxat ichida eng mashhur paket bo’lib, ilmiy – texnikaviy soha mutaxassislariga dasturlashning nozik elementlariga e’tibor berilmasdan (masalan:fortran, C, paskal, BASIC va boshqalar kabi) kompyuterda matematik modellashtirishni amalga oshirishga katta yordam beradi. Quyida Mathcad matematik dasturlash muhitida ishlashning yaqqol ajralib turadigan imkoniyatlarini sanab o’tmoqchimiz:
 Mathcad muhitida matematik ifoda, qabul qilingan ko’rinishda ifodalanadi. Masalan, daraja yuqorida, indeks pastda, integralning yuqori va quyi chegaralari esa an’anaviy joyida turadi.
 Mathcad muhitida “dasturlashni” tuzish va ularning bajarilish jarayoni parallel kechadi. Foydalanuvchi Mathcad – hujjatida yangi ifoda kiritar ekan, uning qiymatini bira to’la hisoblash va ifodani kiritishda yo’l qo’yilgan yashiringan xatoliklarni grafigini ko’rish imkoniyati ham mavjud.
 Mathcad paketi yetarli darajada qudratli matematik apparat bilan qurollanganki, ular orqali tashqi pratseduralarni chaqirmasdan turib paydo bo’ladigan muammolarni hal qilishimiz mumkin.

Mathcad xos bo’lgan ayrim hisoblovchi qurilmalarni sanab o’tmoqchimiz:

1. Chiziqli va chiziqli bo’lmagan algebraic tenglama va sistemalarni yechish;

   
   

2. Oddiy differensial tenglama va sistemalarni (Koshi masalasi va chegaraviy masala) yechish;

   
   

3. Xususiy hosilali differensial tenglamalarni yechish;

   
   

4. Berilganlarni static qayta ishlov berish(interpolyatsiya, ekstrapolyatsiya, approksimatsiya va ko’pgina boshqa amallar);

   
   

5. Vektor va matritsalar bilan ishlash (Chiziqli algebra va boshqalar);

   
   

6. Funksional bog’liqlikning maksimum va minimumini izlash.