My Web-sayt

10. MUHAZİRƏ 6

Server Əməliyyat sistemləri
Server Əməliyyat Sistemi Nədir?
a.Windows Server Ailəsi
b.Linux Serverler

Server əməliyyat sistemləri 1980 'li illərdən etibarən, telekommunikasiya və informasiya texnologiyaları arasında bir-birinə doğru mütənasib inkişafa başlamışdı. Telekommunikasiya üçün bu vəziyyət daha çox kompüterlər arası əlaqəylə daha sürətli böyüdü. Günümüz, işyerlərinin konutlarının, alver mağazalarının, istehsal mərkəzlərinin və daha çox bankların v.b.bir çox sektorun bir-birləri arasındakı əlaqələri rahatca yapılabildivə iş sıxlığında da yaxşı istiqamətdə inkişaflar yaşandı.

Bu inkişaflar məlumat cəmiyyətinin maddi əsasını təşkil və artıq tez-tez eşitdiyimiz informasiya texnologiyaları (İT) anlayışının həyatımızın hər sahəsi üçün imtina edilməz bir anlayış halına gəlməsini təmin etdi.

Şəhərlər və ya ölkələr arası, birdən çox kompüterin bir-birinə bağlanaraq məlumat qaynaqlarının paylaşılması məqsədiylə qurulmuş olan əlaqə sisteminə şəbəkə sistemi (Network) deyilir. Bağlanan kompüterlərin bir-birinə olan uzaqlığı və istifadə edildikləri vasitələrə görə şəbəkə sistemi qruplara ayrılır;

Bir Network-şəbəkə sisteminin yaradılmasının əsas məqsədi, məlumat mənbələrinin paylaşmasıdır. Bu qaynaqlar; verilənlər bazaları, printerlər, qovluq, sürücülər ola bilər. Bunun xaricində ünsiyyət, rabitə və əyləncə məqsədiylə də qurulan bu şəbəkə sistemi istifadə edilə bilər. Ən kiçik şəbəkə sistemi 2 kompüterin bir-birinə bağlanmasıyla oluşturulabilirken; indiki vaxtda ən çox istifadə edilən şəbəkə sistemi International network yəni qısaltması ilə bildiyimiz internetdir. Bir şəbəkə sistemini yaradılması üçün, təchizat vasitələrinin yəni sıra şəbəkəsi nəzarət edən məlumatı təqdim edən qaynaqların paylaşmasını, qaynaqların rəhbərliyini, giriş və paylaşım səlahiyyətlərini, rabitə protokollarını və struktur funksiyalarını yerinə yetirən sistemlər lazımlıdır. Şəbəkə sistemlərinin bütün rəhbərlik əməliyyatlarını həyata keçirən kompüterə server (server) Serverlər bütün paylaşımları və rəhbərlikləri ayıra bilən və idarə edə məqsədiylə çıxarılmış inkişaf etmiş kompüterlərdir. Serverlərin əməliyyat sistemlərinə: Server Əməliyyat sistemi digər bir adıyla NOS: Network Operating System deyilir.

Əməliyyat sistemləri kompüterləri idarə etməmizi təmin edən sistem proqramlarının və indiki vaxtda həyatımızın hər tərəfini əhatə edir. Xüsusilə iş dünyasında kompüter istifadəsi imtina bir ünsür halını almışdır. Ümumi olaraq indiki vaxtda bir iş yerində çalışanlar işlərini kompüter üzərindən icra etməkdə. Bu inkişafdan ötəri hər kəsin kompüter istifadə edərək bir-birləri ilə ünsiyyət qurması zərurəti doğdu və "Ağ sistemləri" anlayışı ortaya çıxmış oldu. Ortada bir sistem olduğuna görə, bu kompüterlərin bir-biri razılaşdığı dili, istəkləri, anlayan və idarə edə və bizə vizual olaraq əks etdirə bir sistemlər kompüter proqramı olaraq adlandırıldı və həyatımızda əhəmiyyətli bir yerə qoyuldu.

Əvvəllər Unix əsaslı əməliyyat sistemləri ilə başlayan xatırlansa qara ağ bir ekranda əmrlərlə çalışdığımız əməliyyat sistemləri, Microsoft firmasının bazardakı müdhiş akıllığı ilə əməliyyat sistemlərinə həyat gətirib vizuallığı də əlavə edərək kompüterin hər cür alan da mövcudluğunu ön ayaq oldu. Ödənişli satılan əməliyyat sistemləri yəni OS 'lar qiymətlərinin yüksək olması səbəbi ilə, dünyadakı digər Müəlliflər birliyi ilə qurulan ortaq bir OS inşa edilməsinə səbəb oldu və bu OS' nin adı isə Unix döşəməsini istifadə üçün Linux əməliyyat sistemi olaraq adlandırıldı.

Artıq Bütün Dünyada ölkələr Linux əsaslı proqramları inkişaf etdirərək öz əməliyyat sistemləri edirlər. Buda nümunələrdən Türkiyənin OS 'u Pardus' dur. Bu əməliyyat sisteminə aid kompüterlərin rəhbərliyi altında tuta biləcək bir ana kompüter (server) və onunda şəbəkədəki əməliyyat sistemlərini təmin edən bir əməliyyat sisteminə ehtiyacı vardır. İşdə bunlar Windows 2003 Server, Windows 2008 Server kimi əməliyyat sistemləridir.

Mövcud Server yəni Server Əməliyyat sistemləri Nələrdir?
Hansı server yəni server əməliyyat sistemi almalıyam yada hansı daha yaxşı kimi suallarla qarşı-qarşıya qalmaqdayıq. Bu işdə sistem mütəxəssisləri müxtəlif görüşlərdə olmaqdadırlar. Bu mövzu haqqında qərar verə bilmənizdir üçün sizə köməkçi olmağa çalışacağıq.

Server yəni server əməliyyat sistemlərində 2 dəyişik ad -Microsoft firmasının Windows Server Ailəsi və Unix əsaslı Server Əməliyyat sistemləri (Linux kimi).

11.