N. I. Ilminskiy 5?Turkiy tillarni fonetik xususiyatiga ko’ra tasnif qilgan olimni toping



Yüklə 215 Kb.
səhifə2/3
tarix21.04.2022
ölçüsü215 Kb.
#55991
1   2   3
Ўзбек тили Тарихи (1)

Turk budun yoq bo’lmazun, - tayin.(K.T.)

43?Yuqoridagi gapda ostiga chizilgan so’zlar qanday munosabatda bo’lgan

Moslashuvli

Boshqaruvli

Bitishuvli

Yuqoridagi vositalar so’zlarni o’zaro bog’lay olmaydi

44?Qadimgi turkiy tilda amalda bo’lgan vosita kelishigini ko’rsating

-gacha

-ыn, -in


-g’aru, -garu

-ig, -ыg’

45?Qadimgi turkiy tilda ega bosh kelishikdan tashqari yana qaysi turkumga oid so’zlar bilan ifodalangan

Jo’nalish kelishigi

Qaratqich kelishigi

Vosita kelishigi

Chiqish kelishigi

45?Qadimgi turkiy tilda kesim ko’pincha qaysi turkumga oid so’zlar bilan ifodalangan

Fe’l bilan

Ot bilan


Ot va ot ma’nosidagi so’z bilan

Olmosh bilan

46?Ismlardan keyin keluvchi va kesim vazifasiga ixtisoslashtiruvchi vositalarga .... nima deyiladi

Bog’lovchi

Bog’lama

To’liqsiz fe’l

B va C

47?Qaratqich kelishigidagi so’zning kesim vazifasida qo’llanishi qachongacha davom etdi



XV asr

XVIasr


XVIII asr

XIX asr


48?Qaysi hukm tushum kelishigining belgili qo’llanilishi uchun asos bo’la olmaydi

Egalik qo’shimchasidan keyin albatta belgili qo’llanadi

Tushum kelishigidagi so’z bilan kesim orasida so’z bo’lsa

Tushum kelishigidagi so’z otlashgan so’z bilan ifodalansa

Barcha hukmlar to’g’ri

49?Kishi teb ayurlar qayu ul kishi (K.B.) mazkur gap grammatik asoslar miqdoriga ko’ra qaysi qatorda to’g’ri ko’rsatilgan

Shaxsi noaniq gap

Shaxssiz gap

Shaxsi umumlashgan gap

Yig’iq gap

50?Uyar bagimga adыrыltыm gapida jo’nalish kelishigi qaysi kelishik o’rnida qo’llanilgan

Chiqish kelishigi

Tushum kelishigi

Qaratqich kelishigi

Vosita kelishigi

51?Harakat nomi qanday sintaktik vazifalarda kela oladi

Ega

Kesim


Ikkinchi darajali bo’lak

Barcha bo’laklar vazifasida



52?Siziksiz,o’lum bir kun axur kelur.Gapdagi siziksiz so’zining hozirgi muqobili to’g’ri ko’rsatilgan javobni belgilang

Shubhasiz

To’g’ri

Ehtimol


Avvalo

53?Bog’langan qo’shma gap qismlari orasida kuzatilmaydigan hodisani belgilang

Payt

Qiyos


Sabab

Ketma-ketlik



54?Ya bog’lovchisi dastavval qaysi manbada uchraydi

“Devonu lug’otit turk”da

“Qutadg’u bilig”da

“Hibat-ul haqoyiq”da

“Tafsir”da

55?Kesim tarkibidagi ko’plikni ifodalovchi shaxs-son qo’shimchasini qaysi qo’shimcha bilan almashtirish mumkin

Orttirma nisbat

Egalik qo’shimchasi

Birgalik nisbat

O’zlik nisbat

56?Qadimgi turkiy tilda qaysi gap bo’lagi hozirgiga nisbatan ko’proq ajratilgan

Sifatlovchi aniqlovchi

Qaratqich aniqlovchi

To’ldiruvchi

Izohlovchi

57?Turkiy tillar taraqqiyotining birinchi, eng qadimgi bosqichi nomi to’g’ri ko’rsatilgan qatorni belgilang

Xunn davri

Oltoy davri

Qadimgi turkiy til davri

Eski turkiy til

58?Qadimgi turkiy til qaysi davrlarni o’z ichiga oladi

V – X asrlar

VI – XI asrlar

VII – X asrlar

VII – XIII asrlar

59?O’rxun-Enasoy bitiktoshlari qaysi asrlarga mansub

VI asrga

V – VI asrlarga

V – VII asrlarga

V – VIII asrlarga

60?Turk-run yozuvida yozilgan yodgorliklar to’g’ri ko’rsatilgan qatorni belgilang

Enasoy yodgorliklari

Talas yodgorliklari

O’rxun yodgorliklari

Barcha javoblar to’g’ri

61?Bilga xoqonning asl ismi nima

Qutlug’

Gudulu


Qopag’on

Mo’g’ilon

62?«Qutadg’u bilig» asarining yozilgan yili hamda uning nechta qo’lyozma nusxasi bizgacha saqlanganligi haqidagi to’g’ri javobni belgilang

1072 - 1084, 1 qo’lyozma nusxasi

1969 – 1070, 3 qo’lyozma nusxasi

1232 y., 2 qo’lyozma nusxasi

1309 – 1310, 3 qo’lyozma nusxasi

63?Eski turkiy adabiy tilda yozilgan yodgorlik nomini belgilang

Yusuf xos Hojib «Qutadg’u bilig»

M. Qoshg’ariy «Devonu lug’otit turk»

A.Yugnakiy «Hibatul haqoyiq»

Barcha javoblar to’g’ri

64?Qadimgi turkiy tilda nechta unli fonema mavjud

6ta


10ta

8 ta


7 ta

65?Quyidagi fikrlar qaysi tilshunosga tegishli. «…mo’g’ul tili turk va tungus tillari bilan birga o’zlarining bir umumiy ajdodiga ega bo’lganki, uni shartli ravishda oltoy tili deb atash mumkin…»

S.Malov

V.Radlov


B.Vladimirsov

N.Baskakov

66?Oltoy davrining xarakterli xususiyati berilgan javobni belgilang

Bu davrga oid juda ko’p yozma yodgorliklar bizgacha yetib kelgan

Bu davrda yashagan xalqlar va ularning tili haqida aniq ma’lumotlar beruvchi tarixiy yodgorliklar yo’q

Bu davr tilining ayrim xususiyatlarini qadimgi o’lik tillarning eng qadimgi belgilari bilan hozirgi jonli tillarni qiyoslab o’rganish orqali bilsa bo’ladi

B,C javoblari to’g’ri

67?Kultigin bitiktoshi kim tomonidan topilgan

1897 yil, ye.Klemens

1889 yil, N.YAdrinsev

1912 yil, V.Kotvich

1909 yil, G.Ramsted




Yüklə 215 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin