N. M. AĞABƏyli

  Ağ  və  əlvan  portlandsementlər.  Bu  yapışdırıcılar  dekorativ 
sementlərə aiddir. 
Ağ  portlandsement  tərkibində  minimal  miqdarda  rəngləyici 
oksidlər  (dəmir,  maqnezium,  xrom  oksidləri)  olan  xammal  material-
larından alınır. Xammal materialı olaraq, ―təmiz‖ əhəngdaşından və ağ 
kaolin  gilindən  istifadə  edilir.  Xammal  həm  quru,  həm  də  yaş  üsulla 
hazırlana  bilər.  Xammal  materialları  elə  rejimdə  yandırılır  ki,  onun 
tərkibində olan dəmirin rəngləyici təsiri aradan qalxsın.  
Ağ  portlandsementin  əsas  xassəsi  onun  ağlığıdır.  Ağlıq,  par-
laqlıq  əmsalı  ilə  xarakterizə  edilir.  Barium-sulfatın  parlaqlığı  vahid 
qəbul  edilərək,  ağ  portlandsementin  parlaqlıq  əmsalı  ona  nisbətən 
faizlə ifadə  edilir.  Ağlıq  dərəcəsindən  asılı  olaraq  ağ  portlandsement 
üç növə bölünür: Əla, I növ və II növ. Əla növ üçün parlaqlıq əmsalı 
80,  I  növ  üçün  76  və  II  növ  72  %-dən  az  olmamalıdır  (adi 
portlandsementin parlaqlıq əmsalı 20

40 %-dir). 
Əlvan  portlandsementlər.  Ağ  portlandsement  klinkerini  aktiv 
mineral  əlavə  (ağ  dolomit),  rəngləyici  əlavə  (piqment)  və  gipslə 
birlikdə narın üyütməklə əlvan portlandsementlər alırlar.  
Əlvan  portlandsementdə  klinkerin  miqdarı  80  %-dən  az,  aktiv 
mineral əlavəninki 6 %-dən, mineral süni yaxud təbii piqmentinki isə 
15  %-dən  çox  olmamalıdır.  Üzvi  piqmentin  miqdarı  sementin 
kütləsinin 0,3 %-dən artıq olmamalıdır. 
Rəngləyici  olaraq  oxra,  dəmir  sülügəni  (açıq  sarı  və  qırmızı 
rəngə  çalan),  təmiz  manqan  filizi  (qəhvəyi  rəng),  xrom  oksidi  (yaşıl 

---

 
 
 
 
131 
131 
rəng), ultramarin (göy rəng) və s. götürülür. Rəngləyici maddələr işıq 
və qələvilərin təsirinə davamlı olmalıdır. 
Əlvan  portlandsementlərin  rənginə  görə  aşağıdakı  növləri 
vardır: sarı, çəhrayı, qırmızı, qəhvəyi, göy, yaşıl və qara. 
Ağ və əlvan portlandsementlərin markaları 300, 400 və 500-dür. 
Bu  sementlərə  verilən  tələblər  adi  portlandsementə  verilən  tələblərlə 
eynidir.  Onlardan  memarlıq,  bəzək  və  heykəltaraşlıq  işlərində, 
müxtəlif  üzlük  materialların  istehsalında,  dekorativ  məhlul  və 
betonların hazırlanmasında istifadə edilir.. 
