N. M. AĞABƏyli

 
Yavanlaşdırıcı materiallar 
Gillərin  plastikliyini,  qurutduqda  və  bişirdikdə  yığışmasını 
azaltmaq  məqsədi ilə  onlara  müxtəlif  yavanlaşdırıcı materiallar  qatır-
lar.  Keramika  sənayesində  kvars  qumu,  şamot,  susuzlaşdırılmış  gil, 
posa,  keramik  məmulat  qırıqları  və  s.  yavanlaşdırıcı  materiallar  kimi 
tətbiq edilir. 
Kvars qumu ən yaxşı təbii yavanlaşdırıcı materiallardan biridir. 
Onu işlətməzdən qabaq xırdalayır, ələkdən keçirir, bəzən isə yuyurlar. 
Keramika sənayesində iriliyi 0,5

2 mm olan kvars qumundan istifadə 
edilir. Adətən, kvars qumunu 10

25 % miqdarında qatırlar.  
Şamot  odadavamlı  və  çətinəriyən  gillərin  bişirilməsindən  və 
sonradan  0,14

2  mm  irilikli  hissəciklərə  xırdalanmasından  alınır.  O, 
gilin qurudulma və bişirilməsini yaxşılaşdırır.  
Susuzlaşdırılmış gil. 600

800 
0
S temperaturda gilin fırlanan so-
bada  yaxud  aqlomerasiya  maşınında  qızdırılmasından  alınır.  Belə 
temperaturda  gilli  mineralların tərkibində  olan  kimyəvi  su  kənar  olur 
və  gil  plastikliyini  itirir.  Qızdırılmış  gili  sonradan  üyüdür  və  göz-
lərinin  ölçüsü  1  mm  olan  ələkdən  keçirirlər.  Susuzlaşdırılmış  gildən 
keramik divar materialların istehsalında istifadə edirlər. Onu gil xəmi-
rinə 30

50 % miqdarında qatırlar. 
Posa  effektiv  yavanlaşdırıcı  materialdır.  Adətən,  kərpic 
istehsalında  dənəvərləşdirilmiş  domna  posasından  istifadə  edilir. 
Istilik-elektrik  stansiyalarında  tullantı  halında  alınan  kül  də  yavan-
laşdırıcı material kimi işlədilir. 
Keramik  məmulat  qırıqları  işlədilməzdən  qabaq  çeşidlənir,  kə-
nar zərərli qatqılardan təmizlənir və sonra 2 mm-ə qədər xırdalanır.