N. M. AĞABƏyli

§ 4. Keramik material və məmulatların əsas xassələri 

---

 
 
 
 
64 
64 
Inşaat keramikası müxtəlif fiziki və mexaniki xassəli geniş no-
menklaturalı  material  və  məmulatlarla  xarakterizə  olunur.  Onların 
xassələrinə olan tələblər tətbiq sahəsindən asılı olaraq müxtəlifdir.  
Məsaməlilik.  Məsaməli  keramik  materialların  məsaməliliyi 
10

40  %  olur.  Keramik  kütləyə  məsamə  əmələ  gətirci  əlavələr  qat-
maqla məsaməliliyi artırırlar. Kərpicin və keramik daşların sıxlığını və 
istilikkeçirməsini azaltmaq üçün onlarda boşluqlar və deşiklər açırlar. 
Suhopma.  Keramik  material  və  məmulatın  məsaməliliyinin  və 
bu  səbəbdən  də  sıxlığının  xarakteristikasıdır.  Suhopma  keramik  ma-
terialın  digər  xassələrinə 

  şaxtayadavamlılığına,  hava  və  buxar  ke-
çirməsinə,  məhlul  ilə  möhkəm  yapışmasına  və  s.  xassələrinə  böyük 
təsir göstərir. Sıx keramik materialların kütləsinə görə suhopması 5 %-
dən az, məsaməli keramik materiallarınınkı isə 5

30 %-dir.  Keramik 
divar  materialların  inşaat  məhlulu  ilə  yaxşı  yapışması  üçün  onların 
kütləyə görə suhopması 6

8 %-dən az olmamalıdır. 
Sıxlıq. Keramik divar materiallar quru halda sıxlığına görə dörd 
sinfə bölünür: A sinfi 

 sıxlığı 700

1000 kq/m
3
; B sinfi 

 1000

1300 
kq/m
3
;  C  sinfi 

  1300

1450  kq/m
3
;  Ç  sinfi 

    1450  kq/m
3
-dan  çox. 
Sıxlığın  qiyməti  azaldıqca  keramik  materialların  istilikkeçirməsi 
azalır. Bu da xarici divarların qalınlığını azaltmağa imkan verir. 
Istilikkeçirmə.  Keramik  material  və  məmulatların  istilikkeçir-
məsi sıxlıqdan, saxsının quruluşundan və nəmliyindən asılıdır. Mütləq 
sıx saxsı kütləsinin istilikkeçirmə əmsalı 1,16 Vt/(m

0
S)-dir. Keramik 
məmulatda  məsaməlilik  və  boşluq  yaratmaqla,  onun  sıxlığını  1800 
kq/m
3
-dan  700  kq/m
3
-a  endirmək  mümkündür.  Bu  halda  onun 
istilikkeçirmə  əmsalı  0,8  Vt/(m

0
S)-dən  0,21  Vt/(m

0
S)-ə  enir. 
Keramik  məmulatların  nəmlənməsi  və  məsamələrindəki  suyun 
donması,  onların  istilikkeçirməsinin  kəskin  surətdə  artmasına  səbəb 
olur. 
Şaxtayadavamlılıq.  Keramik  materialların  uzunömürlülüyü  on-
ların  şaxtayadavamlılığı  ilə  əlaqədardır.  Məlumdur  ki,  su,  materialın 
məsamələrində  donduqda  həcmini  təqribən  9  %  artırır  və  bu  zaman 
onun  məsamələrdə  yaratdığı  təzyiqin  qiyməti  280  MPa  çata  bilir. 
Bunun  da  nəticəsində  materialın      möhkəmliyi  aşağı  düşür.  Keramik 
materialların şaxtayadavamlılığa görə markaları belədir: F 15, F 25, F 
35, F 50, F 75 və F 100. 

---

 
 
 
 
65 
65 
Möhkəmlik.  Keramik  materialların  möhkəmliyi  geniş  hədd 
daxilində  dəyişir.  Belə  ki,  məsaməli  quruluşlu  keramik  divar 
materialın  möhkəmliyi  7,5

30  MPa,  sıx  quruluşlu  keramik 
materiallarınkı isə (yol kərpicinin və s.) 40

100 MPa-dır.