N. M. AĞABƏyli

  Elektrik  xassələri.  Şüşənin  elektrik  xassələri  həcmi  və  səthi 
elektrikkeçirmə  ilə  xarakterizə  olunur.  Normal  temperaturda  şüşənin 
həcmi elektrikkeçirməsi çox kiçik qiymətə malikdir 

                    (10
-
13

10
-15
)  Om
-1

sm
-1
-dir.  Temperatur  artdıqca  elektrikkeçirmə  də  artır. 
Şüşənin  tərkibində  qələvi  oksidlərinin,  xüsusən  litium  oksidinin 
artması  ilə  onun  elektrikkeçirməsi  də  artır.  Tablama  şüşələrin  elek-
trikkeçirməsinin artmasına, kristallaşma isə azalmasına səbəb olur. 

  Optik  xassələr.  Şüşənin  əsas  optik  xassələrinə  aşağıdakılar 
daxildir: işıqburaxma, işıqsındırma, işıqqaytarma və işıqudma. 
Şüşənin işıqburaxması 92 %-ə qədər olur. Bu xassə təkcə şüşə-
nin  növündən  deyil,  həm  də  işığın  şüşənin  səthinə  nisbətən  düşmə 
bucağından  asılıdır.  Belə  ki,  düşmə  bucağı  0
0
-dən  (işıq  səthə  per-
pendikulyar düşdükdə) 75
0
-yə qədər dəyişdikdə işıqburaxma    92 %-
dən 50 %-ə qədər azalır. 
Inşaat şüşələrinin işıqsındırma əmsalı 1,46

1,51-dir. 
Şüşələrin işıqqaytarması 8 %-ə qədərdir. Şüşənin səthini  müəy-
yən  qalınlıqlı  xüsusi  şəffaf  pərdə  ilə  örtməklə  onun  işıqqaytarmasını 
artırmaq yaxud azaltmaq olur. 
Şüşənin  işıqudma  qabiliyyəti  onun  kimyəvi  tərkibindən  və  qa-
lınlığından xeyli dərəcədə asılıdır. Adi şüşənin işıqudması 2 %-ə qədər 
olduğu halda, tərkibində ağır metal oksidləri olan xüsusi növ şüşələrin 
(məs., günəşdən mühafizə şüşələrinin) işıqudması    40 %-ə qədərdir.  
 

 Mexaniki xassələr. Şüşənin müxtəlif üsullarla hesablanmış 
dartılmada  nəzəri  möhkəmliyi  10000  MPa-a  çatır.  Lakin  şüşənin  qu-
ruluşunda  və  səthində  mikrodefektlərin  olması  nəticəsində  onun  fak-
tiki  möhkəmliyi  nəzəri  möhkəmliyindən  xeyli  azdır.  Belə  ki,  şüşənin 
sıxılmada  möhkəmlik  həddi  700

1000  MPa,  dartılmada  və  əyilmədə 
möhkəmlik  hədləri  isə  30

90  MPa-dır.  Şüşə  məmulatlarının 
möhkəmlik göstəriciləri təkcə kimyəvi tərkibdən deyil, həm də bir sıra 
amillərdən:  istehsal  üsulundan,  istilik  emalı  rejimindən,  məmulatın 
ölçülərindən və səthinin vəziyyətindən asılıdır. 
Adi silikat şüşələrinin bərkliyi Moos şkalası üzrə 5

7-dir. Kvars 
və bor tərkibli şüşələrin bərkliyi daha çox olur. 
Şüşələrin  elastiklik  modulu  45000 

  98000  MPa-dır.  Şüşənin 
kövrəklik  göstəricisi 

  elastiklik  modulunun  dartılmada  möhkəmlik 
həddinə  olan  nisbəti  1300

1500-dir.  Bu  göstərici  polad  üçün 

---

 
 
 
 
86 
86 
400

450,  rezin  üçün  isə  0,4

0,6-dır.  Materialın  kövrəklik  göstəricisi 
çox  olduqca  o,  deformasiyanın  kiçik  qiymətində  möhkəmlik  həddini 
daha tez əldə edir. 
Şüşə  kövrək  materialdır.  O,  praktiki  olaraq,  plastik  deforma-
siyaya  uğramadan  dağılır.  Şüşənin  kövrəkliyi  dinamik  möhkəmliyə 
tərs  olan  kəmiyyətdir.  Adi  şüşənin  dinamik  möhkəmliyi      0,2  MPa, 
tablanmış şüşəninki isə 1

1,5 MPa-dır. Şüşənin tərkibinə V
2
O
3
, Al
2
O
3
, 
MgO  qatmaq,  tablamaq,    aşındırmaq  (turşu  ilə)  və  digər  üsullarla 
kövrəkliyini azaltmaq olar.  
