n arxlurnin g o ‘zgurish darajasin i hiso b lash m u m k in .
N a r x in de ksla ri 2 tu r g a b o ’linadi:
Laspeyrs indeksi(II) - o 'z g a rm a s tovar turlari yoki o ’zgarm as og'irlik
indekslari.M asalan iste’mol narxlari indeksi (INI): o ’zgarm as iste’mol
savatchasi,joriy v a bazis davrnarxlari hisobga olib topish mumkin:
Paashe in deksi (Ip) - o ’/ g a r u v c h a n to v a r yoki o ’z g a ru v c h a n
o g ’irlik in d e k s la r i. M a s a la n ,Y A I M deflya tori j o r i y v a q t d a ishlab
e h iq ilg a n to v a rl a r n in g j o r iy m iq d o rin i bazis m iq d o r g a nisbati:
S a n a b o ’tilgan har bir in d e k s la rn in g o ’ziga y a r a s h a ustu niik va
k a m c h ilik to m o n la r i b o r .M a s a l a n
L aspeyrs indeksidd bir to v a rn i n g
ikkinchi to v a r g a a l m a s h in is h i h is o b g a o l in m a y d i. A y ta y l ik h o sild o riik
y a x s h i b o 'l m a g a n l i g i u c h u n k a r to s h k a narxi o s h d i,b u esa sezilarli
d a r a ja d a is t e 'm o l narxi in d e k s ig a o s h is h ig a olib k e l d i.a m m o bu
v az iy a td a aholi k a r to s h k a o ’rnini b o s a d ig a n b o s h q a sa b z a v o tla r d a n
fo y d a la n ish n i h is o b g a o l m a y d i 1.
Paashe indeksida esa, b oshqa m ahsulotga almashtirish varianti aniq-
lansada.kartoshka narxining oshishi unchalik aham iyatga e g a emasligi
se ziladi.ammo bu vaziyat iste’molchi holatiga salbiy ta’sir qiladi.
S hu bilan b ir g a b ah o indekslarini k o ’rib ch iq ish n a tija sid a n o
m ina l k o ’rsatkichla rni real m iq d o r g a olib kelish im koniyati yaratilib,
y illik
ta q q o s l a s h a e a l
k o ’r s a tk ic h la rn in g o ’zg a rish
te n d e n s iy a s in i
a n iq la s h m u m k in .
4.
Y a lM n i hisoblash usullari
