N xolmatov. N. Im om ova makro va mikro

Yalpi ta k lif- hu muayyan narxlar darajasida ishlab chiqarilishi
va ta k lif qilinishi mumkin bo'lgan is te ’m ol hamda investisiya
tovarlari va xizm atlarning umumiy miqdoridir.
Narxlar darajasi va yalpi takliq 
ishlab chiqarish darajasi 
o'rtasidagi bog'liqlikni ifoda etuvchi chiziq 
yalpi ta k lif egri chizig'i
deb ataladi1.
Makroiqtisodiyotda yalpi taklif egri chizig'i uchta vaziyatni o 'z
ichiga oladi.
• Horizontal (1) Keyns kesmasi;
• Oraliq kesm a (2);
• Vertikal (3) klassik kesma.
1 P r i n c i p l e s ol' H e o n o m i c s . 6 I-.dilion. N . G r e g o r y M a n k ’r n . I S R N 13: ()7 X -0-
5 3 8 - 4 5 3 0 5 - 9 . U S A . 2 0 1 2 . (.’e n g a g e L e a r n i n g . P a g e 73 1.
17!

---

г
I _________ _____________________ __
it 
'y
3-rasm. AS egri chizig‘i.
Gorizontal kesma
( I ) - iqtisodiyotda to'Iiq bandlik ta ’minlan- 
maganligini, ortiqcha ishlab chiqarish kuchlari mavjudligini k o 'r s a ­
tadi, narx va ish xaqi o'zgaruvchari bo'ladi. Bu kesmada narxlarni 
o'zgartirm asdan turib, ishga tushmagan ishlab chiqarish omillarini 
ishga tushirib, ishlab chiqarish xajmini oshirish mumkin.
Oraliq kesmaCl)
- qisman bandlik ta ’minlangan, narxlar va ish 
xaqi nisbatan o ‘zgaruvchan. Bu kesmada ishlab chiqarish xajmini 
oshirish mumkin, lekin bu o'sish narxlar darajasini o'sishi bilan 
birgalikda bo'ladi.
Vertikal kesma
(3) - bu to" I iq bandlik ta ’minlangan xolatidir. 
Bunda keyingi ishlab chiqarish jarayonini oshirish mumkin emas, 
iqtisodiyotni rag'batlantirish jarayonida qilingan har qanday urinish 
faqatgina narxlar darajasini yuqori darajada oshishiga olib keladi.
Narxlar darajasining o'zgarishi yalpi taklif egri chizig'ining 
o'z garishiga olib keladi. Yalpi taklif egri chizig'iga narxdan tashqari 
boshqa omilar ham ta'sir ko'rsatadi. Yalpi taklifning narxga bog'liq 
bo'lm agan omillariga quyidagilarni kiritish mumkin:
• Ishlab chiqarish omillariga bo'lgan narxlarning o'zgarishi 
(narxlarning oshishi yalpi taklif egri chizig'ining chapga siljishiga, 
narxlarning pasayishi o 'n g g a siljishiga olib keladi).
• Davlat 
siyosati 
(masalan. 
ishlab 
chiqaruvchilar 
uchun 
soliqlarning oshirilishi yalpi taklif egri chizig'ining chapga siljishiga, 
soliqlarning pasaytirilishi o 'n g g a siljishiga olib keladi).
• Tabiatdagi iqlim sharoitlarining keskin ravishda o'zgarishi.
AS vaziyatdan A S| vaziyatga o'tishi bu yalpi taklifning ortib 
borishini ko'rsatadi, AS vaziyatdan A S 2 vaziyatga o'tishi bu yalpi 
taklifning qisqarishiga olib keladi.
I
1 
I
172

---