Nafas olish sistemasi kasalliklari kashandalik

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI

QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI

Davolash ishi yo’nalishi

1-KURS 022-64-GURUH TALABASI

QO’LDOSHEVA MUHAYYONING

Tibbiyot kasbiga kirish FANIDAN TAYYORLAGAN

TAQDIMOTI

Nafas olish a’zolari kasalliklari
Reja:
Kashandalik
O’tkir va surunkali branhit kasalligi.
Bronh va o’pkaning o’tkir yallig’lanish kasalliklari.
Nafas olish organi tuzilishi va vazifalari.
O’chog’li bronhopnemaniya va o’pka emfezemiyasi.
Nafas olish sistemasi organlari bevosita havo bilan muloqotda (kontaktda) bo’ladi va shu sababli atrof muhitdagi patogen omillarning bevosita tafsiriga uchray-dilar.
Ularga birinchi navbatda havo bilan nafas organlariga tushuvchi viruslar va bakteriyalar ko’p sonli ximik va fizik ta'sirlovchilar kiradi.
Bu omillar nafas yo’llari kasalliklarini chaqiradi, ular ichida ko’pincha traxeya, bronxlar va o’pkaning o’tkir yalligclanish kasalliklari va ocpka raki uchraydi,
Bronx va o’pkaning o’tkir yallig’lanish kasalliklari
O’tkir yallig’lanish kasalliklari nafas olish sistemasining turli organlarini shikastlaydi.
Ammo knipoz zotiljami
Bronxit va o’choqli bronxopnevmoniya eng katta ahamiyatga ega.
KRUPOZ ZOTILJAMI
Krupoz zotiljami — o’tkir infeksion kasallik bo’lib, o’pkaning bir yoki bir necha bo’laklarini albatta jarayonga plevrani ham jalb etuvchi yallig’lanish bilan namoyon bo’ladi. Krupoz zotiljamini chaqiruvchi turli tipdagi pnevmokokklar bo’lib, ular o’z ta'sirini ular bilan sensibilizasiyalangan (sezgirligi ortgan) va kuchsizlangan organizmga octkazadilar.
9—11 kun davom etuvchi krupoz zotiljami rivojla-nishida to’rtta bosqich farq qilinadi: 1) quyilish bosqichi; 2) qizil jigarlanish; 3) kulrang jigarlanish; 4) hal etilish. Quyilish bosqichida shikastlangan o’pka bo’lagida mikrob-lar kupayishiga javob sifatida serozli yallig’lanishning paydo bo’lishi bilan ta'riflanadi. Bu davrda kapillyarlar va venulalar o’tkazuvchanligi keskin ortadi va o’pka paren-ximasiga qon plazmasi va eritrositlar chiqadi.
Nafas markazining nеrv aloqalari (sxеma).
Plevrada ham fibrinoz ekssudat qoldiqlarini singdirib yuboruvchi ko’plab miqdorda makrofaglar paydo bo’ladi. Plevradagi fibrinozli ekssudat odatda organlanadi va qattiq chandiqqa aylanadi
Leykositlar mikroblarni fagositoz qiladi. Shikastlangan o’pka bo’lagi hajm jihatidan kattalashadi, qattiqlashadi, kulrang rangga ega bo’ladi.
Ana shundan «jigarlanish» nomi kelib chiqqan. Bu bosqich 5—6 kundan so’ng kulrang jigarlanish bosqichiga o’tadi. Alveolalarni to’ldirgan ekssudat asosan leykositlardan va fibrindan tashkil topadi.
Qizil jigarlanish bosqichida fibrinozli krupoz yallig’-lanishi rivojlanadi. o’pka bo’lagi alveolalari eritrositlar bilan to’ladi, ularga polinuklear leykositlar aralashildi va fibrin ipchalari cho’kadi. o’pka bo’lagi kattalashadi, u qizil va qattiq bo’lib qoladi va jigarni eslatadi.

Нафас олиш системаси нерв системаси томонидан 2 хил бошқарилади: ўз-ўзидан (эркин) ва эркин эмас.

Krupoz zotiljamda parenximatoz organlarda distrofik o’zgarishlar, tomirlar giperemiyasi rivojlanadi.
Krupoz zotiljami asoratlariga shikastlangan bo’lakda abssess, ba'zan o’pka gangrenasi paydo bo’lishi kiradi.
Bir qator holatlarda fibrinozli ekssudat so’rilmasdan qo’shuvchi to’qimaga o’tishi, uning organlanishi kuzatiladi. Bu asorat o’pka karnifikasiyasi deb ataladi.
Bunda o’pka qattiqlashadi, go’shtsimon bo’lib qoladi. Plevraning fibrinoz yallig’lanishi fibrinnoz — yiringli yallig’lanishga aylanishi, yiring plevra bo’shlig’ini to’ldirib plevra empiyemasi asoratini berishi mumkin.
Infeksiyani o’pkadan gemotogen yoki limfogen tarqalishida turli organlarning yirjngli yallig’lanishlari paydo bo’lishi mumkin: mediastinit, perikardit, endokar-dit, meningit va hokazo.
Krupoz zotiljamida o’lim yurak-o’pka yetishmov-chiligidan yoki paydo bo’lgan asoratlardan kelib chiqadi.
1-rasm. Nafas a'zolarining tuzilisbi. 1- burun bo'shlig'i; 2- halqum; 3- hiqildoq; 4- kekirdak (traxeya); 5¬bronxlar; 6- bronxiolalar (mayda bronxlar); 7- alveola pufakchalari; 8- alveola bo'shlig'i; 9- alveolalar atrolini o'rab turgan mayda

O’TKIR BRONXIT

O’tkir bronxit turli infeksion ko’zg’atuvchilar ta'sirida kelib chiqadi. Bu vaqtda shamollash, changlangan havodan nafas olish yoki tananing turli travmalari natijasida organizm himoyalanish qobiliyatining pasayib ketishi katta rol o’ynaydi.
Odatda bronx va bronxiolalar yallig’lanishi kataral xarakterga ega bo’ladi, ammo ekssudat serozli, shilliqli, yiringli, fibrinozli yoki aralash bo’lishi mumkin. Bronx-larning shilliq qavati giperemiyalashadi, hosil bo’luvchi shilliq miqdori ortadi.
Bronx devorida shish rivojlanadi va unga limfositlar, plazmatik hujayralar, neytrofil leykositlar shimiladi. Chiqarib tashlanishi buzilishi natijasida to’planib qolgan shilliq o’tkir infeksiya qo’zg’atuv-chilari bilan birgalikda bronx daraxtining pastki qismlariga tushadi va bronxiolalarni berkitib qo’yadi.
E`TIBORINGIZ
UCHUN
RAXMAT