Naftion kislota (natriyli tuzi)

 
32-rasm. Etilen olinadigan asbob 
 
Etilenga bromning birikishi 
Shtativga o’rnatilgan probirkaning aralashma solingan probirkasi asta 
qizdiriladi, buning natijasida hosil bo’lgan etilen gaz o’tkazgich naycha orqali 
bromli suv quyilgan probirkaga tushiriladi, buning oqibatida bromli suv 
rangsizlanadi va quyidagi reaksiya sxemasi bo’yicha dibrometan hosil bo’ladi: 
CH
2
CH
2
+ Br
2
CH
2
Br
CH
2
Br
dibrometan
 
 
Tajriba №6: Spirtlar va fenollarni aniqlash 
 
Spirtlarning sifat analizi reaksiyalari 
1. Na metali bilan ta’siri.

---

117 
Toza va quruq prabirkaga 2 ml dan quyidagi: birinchisiga etil, ikkinchisiga 
izopropil va uchunchisiga amil sipirtlari solinadi. Har bir probirkaga Na metali 
bo’lakchalari solinadi. Reaksiya tezligi kuzatiladi.
Raksiya tenglamalarini yozing.
2. Rux xlorid eritmasi bilan ta’siri (Lukas namunasi) 
Birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi spirtlarni bir-biridan farq qilishi uchun 
spirtlarning konsentirlangan xlorid kislotadagi ZnCl
2
eritmasi bilan ta’sirida 
radikal bilan bog’langan oksigruppa o’zgaruvchanligiga qarab aniqlanadi.
ROH+HCl

 

2
ZnCl
RCl +H
2
O 
Uchlamchi spirtlar bu reaktiv bilan shiddatli reaksiyaga kirishadi. Suvda 
erimaydigan galogenalkillar hosil qilinadi. Birlamchi spirtlar esa uzoq muddatli 
qizdirishdan song ta’sirlashadi. Ikkilamchi spirtlar oraliq o’rinni egallaydi.
1,6g ZnCl
2 
ning 1ml HCl dagi eritmasi tayyorlanadi va 3 qismga ajratiladi. 
Har bir qismga 3-4 tomchidan mos holda birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi 
spirtlar solinadi. Kuchli qozg’atilib 25
o
-30
o
C suv solingan stakanda qoldiriladi. 
Reaksiya boshlanganligini eritmaning galogenalkil hosil bo’lishi hisobiga 
loyqalanishidan bilish mumkin. Har bir probirkada loyqalanish vaqti belgilanadi, 
uchlamchi va ikkilamchi spirtlarni quyidagicha ZnCl
2
siz farq qilish mumkin. 
Bunday hollarda uchlamchi spirtlar konsentirlangan HCl bilan 3-5 minutda 
ta’sirlashadi. Ikkilamchi spirtlar esa reaksiyaga kirishmaydi.