Namangan muhandislik pedagogika instituti ijtimoiy fanlar kafedrasi sosiologiya

Sosial statika  
Sosial statikada ijtimoiy tizimlarning shart-sharoiti va funksional qonuniyatlari   o‘rganilishini 
ko‘rsatadi. Unda ijtimoiy institutlar: oila, davlat, din kabilar tadqiq etiladi. 
Sosial dinamika 
O.Kont ijtimoiy progress rivojlanishini nazarda tutib, u jamiyatning ma‘naviy va aqliy rivojini 
insoniyat taraqqiyotining hal qiluvchi omili deb qaraydi 

---

 
 
119 
 
 
 
 
Charlz Robert Darvin.  Charles Robert Darwin 
 
Angliyskiy
 
naturalist
 i 
puteshestvennik
, odnim iz 
pervix osoznal i naglyadno prodemonstriroval, 
chto vse jivie organizmi 
evolyusioniruyut
 vo 
vremeni ot obщix predkov. V svoey teorii, 
pervoe razvyornutoe izlojenie kotoroy bilo 
opublikovano v 
1859 godu
 v knige «
Proisxojdenie 
vidov
» (polnoe nazvanie: «Proisxojdenie vidov 
putyom yestestvennogo otbora, ili vijivanie 
blagopriyastvuemix porod v borbe za jizn»), 
osnovnoy dvijuщey siloy evolyusii Darvin 
nazval 
estestvenniy otbor
 i 
neopredelyonnuyu 
izmenchivost
. 
 
 

---

 
 
120 
 
Gerbert Spenser (
angl.
 Herbert Spencer; 
27 aprel
 
1820
,—  
8 dekabr
 
1903
)  
 
Sosialnie instituti — eto mexanizmi 
samoorganizasii sovmestnoy jizni 
lyudey. Oni obespechivayut 
prevraщenie asosialnogo po prirode 
cheloveka v sosialnoe suщestvo, 
sposobnoe k sovmestnim deystviyam. 

 
Domashnie instituti — semya, 
brak, problemi vospitaniya.  

 
Obryadovie (seremonialnie) — 
prizvani regulirovat 
povsednevnoe povedenie lyudey, 
ustanavlivaya obichai, obryadi, 
etiket i t. d.  

 
Politicheskie — poyavlenie 
svyazano s perenosom 
vnutrigruppovix konfliktov na 
sferu konfliktov mejdu gruppami; 
v stanovlenii politicheskoy i 
klassovoy strukturi obщestva 
reshayuщuyu rol igrali konflikti i 
voyni (potrebnost oboroni ili 
zavoevaniya bolshe vsego 
splachivayut obщestvo).  

 
Serkovnie — xrami, serkvi, 
prixodskie shkoli, religioznie 
tradisii.  

 
Professionalnie i promishlennie 
instituti — voznikayut na osnove 
razdeleniya truda; professionalnie 
(gildii, sexa, professionalnie 
soyuzi) — konsolidiruyut gruppi 
lyudey po professionalnim 
zanyatiyam; promishlennie — 
podderjivayut proizvodstvennuyu 
strukturu obщestva. Znachenie 
obщestvennogo proizvodstva, 
vozrastaet po mere perexoda ot 
voenizirovannix obщestv k 
industrialnim: soprovojdaesya 
povisheniem roli trudovix 
otnosheniy, a pryamoe nasilie 
ustupaet mesto vnutrennemu 
samoogranicheniyu.  
 

---

 
 
121