Naotexnologiyaga kirish



Yüklə 1,94 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə35/45
tarix02.01.2022
ölçüsü1,94 Mb.
#37933
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   45
nanotexnologiyaga kirish

 

2.2.2.Epitaksiya 

 

 

Pastdan-yuqoriga”    texnologiyasi  yig’ish  yoli  bilan  alohida      atom    va  

molekulalardan      nanoo’lchamli    ob’ektlarni    olishdan    iborat.    Alohida      atomlardan  

nanomateriallarni  yig’ish    texnologiyalariniing    ko’pchiligida    kondensatsiya      hodisasi   

yotadi.  

 

Kondensatsiya    (ynoncha    condenso-zichlayman,  quyqlashtiraman    so’zidan 

olingan)-  moddaning    gazsimon    holatidan    suyuq    yoki    qattiq    holatiga  uni    sovutish  

yoki  siqish  natijasida  o’tishi. 

 

Yomg’ir,  qor, shudring, qirov – tabiatning  bu  hamma  hodisalari  atmosferadagi  



suv    bug’larining    kondensatsiyasi    hatijasidan    iborat.      Bug’ning  kondensatsiyasi  

berilgan    modda    uchun    kritik    bo’lgan    temperaturadan  pastidagina    sodir    bo’lishi 

mumkin    xolos.    Suvning    molekulalari    kabi    boshqa    ximiyaviy    elementlarning  

molekulalarini    ham    “kondensatsiyalash  ”    mumkin.  Kondensatsiya    va    unga      teskari  

jarayon  - bug’lanish  moddaning  fazaviy  aylanishlariga  misol hisoblanadi. 

 

Gazning    suyuqlikka    yoki    suyuqlikning    qattiq    jismga    fazaviy      aylanish   



jarayoni ma’lum  bir  vaqt  ichida  sodir  bo’ladi.  Aylanish  jarayonining  boshlang’ich  

bosqichida  nanozarrachalar  tashkil  bo’ladilar,  so’ngra  ular makroskopik  ob’ektlarga 

o’sadilar.    Agar    fazaviy    aylanishni    boshlang’ich    bosqichida    “muzlatilsa”  

nanozarrachalar  olinishi  mumkin. 

 

Nanozarrachalarni    kondenstsiyalash    metodi    bilan    olinganda    makroskopik  



jismdan  nanozarrachada    yig’iladigan      atomlarni    bug’lash    zarur.    Bug’lanishni  

makroskopik    jismni    termik    yoki    lazerli    qizdirish    yoli    bilan    amalga    oshirish  

mumkin.  Bug’langan   atomlarni  past  temperaturali  sohalarga  o’tkazish  kerak,  u  erda 

ular    nanozarrachalarga    kondensatsiyalanadi.    Texnologik    jarayonning    murakkabligi  

shundaki,    nanozarrachalar  o’sib,    yani    kattalashib      makroskopik    jismlarga    aylanib 

qolmasliklarini  ta’minlaydigan  sharoitni  yaratishdan  iborat. 

 

Kondensatsiya  hodisasi  asosida  fullerenlar,  uglerodli  quvurlar,  nanoklasterlar  



va  turli  o’lchamlardagi  nanozarrachlar  olinadi. 

 

Kristallning    (taglik)    sirtida    atomlarni    boshqariladigan    kondensatsiyasi 



epitaksiya  texnologiyasining  asosi  hisoblanadi.   

 

Epitaksiya  (yunoncha  epi  –ustidagi,  ustida    va  taxis-joylashuv,  tartib  so’zlaridan  

olingan) – bir  kristallning  (taglikning)  sirtida  boshqa  kristallning   yo’nalishli  o’sishi 

(2.10-



26 

 

rasm).



 


Yüklə 1,94 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   45




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin