Narxning mohiyati va shakllanish xususiyatlari

Narxlarni erkinlashtirishning navbatdagi bosqichida (1994-yil oktyabr-noyabr) xalq iste’mol mollari asosiy turlarining narxlari erkin qo‘yib yuborildi, transport va kommunal xizmatlaming ta’riflari oshirildi. Shunday qilib, respublikada iqtisodiyotni isloh qilishning birinchi bosqichi narxlami bosqichma-bosqich (uch bosqichda) toliq erkinlashtirish bilan tugadi. Narxlami erkinlashtirish aholini ishonchli iqtisodiy va ijtimoiy himoyalash tadbirlari bilan birga olib borildi. Davlat tomonidan turli kompensatsiyalar maqsadidagi jamg‘armalar tuzildi, ish haqi, pensiya va stipendiyalaming eng kam miqdori muntazam suratda oshirib borildi, bolalar uchun nafaqalar joriy etildi. Aholining muhtoj qismiga yordam ko‘rsatildi, imtiyozli soliq stavkalari joriy etildi. Aynan samarali va oqilona narx siyosati vositasida mamlakatimizda birlamchi ehtiyojga ega boigan tovarlami ishlab chiqarish yoiga qo‘yildi. Bu esa, birinchidan, aholining mazkur tovarlarga boigan ehtiyojlarini milliy ishlab chiqarish tomonidan to ia va sifatli ta’minlash imkonini berdi. Ikkinchidan esa, oziq-ovqat va boshqa strategik ahamiyatga ega bolgan tovarlaming o‘zimizda yetarli hajmda ishlab chiqarish imkoniyatining qoiga kiritilishi, respublikamizning boshqa mamlakatlardan qaramligini bartaraf etib, iqtisodiy xavfsizlikni ta’minladi. Bu borada prezidentimiz Sh.Mirziyoyevning quyidagi so‘zlarini keltirib o‘tish o‘rinlidir: ≪Makroiqtisodiy barqarorlikni yanada mustahkamlash va iqtisodiy o‘sishning yuqori sur’atlarini saqlab qolish, jumladan, Davlat byudjeti barcha darajada mutanosib, milliy valyuta va ichki bozordagi narx darajasi barqaror bo‘lishini ta’minlash - eng muhim ustuvor vazifamizdir≫. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi sharoitida milliy iqtisodiyot raqobatbardoshligi hamda barqarorligini oshirishda narxning ahamiyati oshib bormoqda. Jumladan, O‘zbekistonda qat’iy tejamkorlik tizimini rag‘batlantirish orqali korxonalaming raqobatbardoshligini oshirish ko‘p jihatdan mahsulotlar tannarxini pasaytirishga bog‘liqdir. 2017-yilda O‘zbekistonda:
- inflyatsiya darajasini aniqlashda tovar va xizmatlaming iste’mol narxlari (tariflari) o‘zgarishini kuzatish metodikasini takomillashtirish; - moliya bozorlarini va tijorat banklarining investitsiyaviy imkoniyatlarini barqarorlashtirishga qaratilgan Markaziy bankning qayta moliyalashtirish stavkalarini belgilash tizimini takomillashtirish; - naqd pulsiz ko‘rinishda tovar va xizmatlar sotishda sun’iy yuqori narxlar o‘matganlik uchun javobgarlikni oshirish orqali ichki bozorda narxning shakllanish tartibini boshqarishda bozor mexanizmlarini joriy qilish; - mahsulotlar, ishlar va xizmatlarga narxlarni deklaratsiya qilish tartibini bosqichma-bosqich qisqartirish hamda keyinchalik 2020-yilda uni bekor qilish.Hozirda 0 ‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasida ko‘rsatilgan ustuvor yo‘nalishlariga ko‘ra, 2017-yilda makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar, ayniqsa, valyuta bozori holati ustidan tizimli monitoringni amalga oshirish, zaruriyat tug‘ilganda, milliy valyuta va ichki bozordagi narxlaming barqarorligini oshirish, makroiqtisodiy muvozanatni saqlash va yuqori iqtisodiy o‘sish sur’atlarini ta’minlashga yo‘naltirilgan qonunchilikni takomillashtirish ishlarini olib borish ko‘zda tutilmoqda.


Reja
1.Narxning mohiyati va shakllanishi xususiyatlari
2. Narxning mazmuni, vazifalari va uning darajasiga ta’sir etuvchi omillar
3. Narx turlari va ularning mazmuni
4. Narx siyosati va uning O ‘zbekistonda amalga oshirilish Xususiyatlari